Postbus van Pandora geopend: ‘Bpost is nooit een goedehuisvaderaandeel geweest’

Bpost moet voor de tweede keer opbiechten dat er ongure praktijken zijn ontdekt met contracten. Het postbedrijf heeft vermoedelijk te veel aangerekend voor brievenpost van overheden, al bezlt bpost zelf geen verdere details. Het aandeel van het postbedrijf neemt dinsdag een duik van ruim 18 procent. Bpost heeft een absoluut monopolie in de brievenmarkt en die situatie zal niet snel veranderen, leren we uit een gesprek met de federale regulator voor de telecom- en postdiensten BIPT.

Nadat al eerder gesjoemel aan het licht was gekomen, lijkt de bodem voor bpost nog niet bereikt. Vandaag blijkt dat er te veel werd aangerekend voor overheidscontracten. Vermoedelijk gaat het om contracten over de brievenpost van overheden, dat liet ook bevoegd minister Petra De Sutter (Groen) verstaan. Al houdt bpost zelf de lippen stijf over de aard van de overheidscontracten. Dat zal grote gevolgen hebben voor de financiële vooruitzichten, zegt het postbedrijf zelf in een persbericht.

“Dit zal naar verwachting resulteren in een materiële financiële impact voor bpostgroup. Bijgevolg trekt bpostgroup haar financiële vooruitzichten voor het volledige jaar 2023 in. In afwachting van verdere juridische en financiële analyse, wijzen voorlopige schattingen, in verband met de prestaties van deze diensten in 2023, op een aangepaste EBIT-impact op de financiële vooruitzichten voor het volledige jaar 2023 voor een orde van grootte van 25-50 miljoen euro.”

Goedehuisvaderaandeel

Het bpost-aandeel nam dinsdag een duik van ruim 19 procent. “Beleggers vrezen dat met de audit de doos van Pandora is geopend bij het postbedrijf”, stelt Danny Reweghs, directeur strategie bij Trends Beleggen. “Het is onzeker wat nog allemaal naar boven komt van geknoei met contracten, en wat daar de financiële impact van is.”

‘De schade zal waarschijnlijker geringer zijn dan het verlies aan beurswaarde vandaag’

Danny Reweghs directeur strategie bij Trends Beleggen

“De schade zal waarschijnlijker wel geringer zijn dan het verlies aan beurswaarde vandaag. Bpost is in juli 2013 naar de beurs gebracht als een ‘goedehuisvaderaandeel’, een defensieve positie met een aantrekkelijk dividend. Door alle schandalen is dat heel anders uitgedraaid. Het aandeel is sterk gedaald en dat kon het dividend niet compenseren. De vraag is ook of het dividend dit jaar kan standhouden als bpost het verschil van zijn te hoge prijzen moet terugbetalen.”

Monopolie

Bpost is het enige bedrijf dat brieven in ons land verdeelt. De overheid kan dus onmogelijk haar brievencommunicatie aan burgers door een ander bedrijf laten uitvoeren. Het verleden leert dat een monopoliepositie misbruik in de hand kan werken. Sinds 1 januari 2011 is in ons land de brievenpost geliberaliseerd en toch is het zo goed als ondenkbaar dat een concurrent voor bpost zal opstaan, zegt Jimmy Smedts, de woordvoerder van de regulator BIPT.

“Er staan in de wet uiteraard strenge vereisten voor bedrijven die de universele dienst brievenpost op nationaal niveau willen uitvoeren. Het is een heel complexe taak waar vooral logistiek veel bij komt kijken. Een bedrijf dat wil instaan voor de overheidscommunicatie, moet een betrouwbare partner zijn.”

‘Je zou kunnen stellen dat het elk jaar moeilijker wordt voor bedrijven om met bpost te concurreren in deze markt’

Jimmy Smedts, woordvoerder BIPT

Ondanks de liberalisering van de markt meer dan tien jaar geleden, acht het BIPT de kans klein dat er nog een concurrent voor bpost een postlicentie zal aanvragen. “De markt krimpt en de winstmarges zijn bijzonder klein. Daartegenover staan enorme investeringen om de taak logistiek aan te kunnen.

“Je zou kunnen stellen dat het elk jaar moeilijker wordt voor bedrijven om met bpost te concurreren in deze markt. De pakjesmarkt is een heel ander verhaal, want die is wel lucratief en is dan ook concurrentieel in België.”

‘Schade terugbetalen’

Hoewel het BIPT spreekt over een krimpende markt, is het opvallend dat bpost de financiële schade raamt op 25 tot 50 miljoen euro. Dat is een flink wat, als je weet dat het postbedrijf in januari nog uitging van een jaarwinst van 240 tot 260 miljoen euro.

Minister van Overheidsbedrijven, Telecommunicatie en Post Petra De Sutter (Groen) zegt in een reactie aan VRT NWS dat bpost het verschil van te hoog aangerekende contracten moet terugbetalen. “Wij als staat kunnen onmogelijk toestaan dat er contracten zijn waar een verkeerde prijs op geplakt is.” De Sutter wil dat het contact tussen de overheid en bpost weer met een schone lei kan beginnen.

Gunning

De Inspectie van Financiën stelde zich al jarenlang vragen stelde bij de contracten die bpost opstelt voor verschillende opdrachten die het uitvoert voor de overheid, weet De Tijd. De zogenaamde ‘679-rekeningen’ komen in het vizier. Dat zijn financiële rekeningen die beginnen met 679 en gebruikt worden voor de betaling van boetes en verschuldigde btw.

Wanneer een nieuwe beheersovereenkomst met bpost werd afgesloten, stond in het advies te lezen dat de verschillende geldstromen over diverse begrotingssecties leiden tot intransparantie over het totaal bedrag dat de overheid betaalt. Er wordt in het advies zelfs de vraag gesteld of bpost bewust een systeem hanteert waarbij de kosten niet overzichtelijk zijn.

Meerdere politici van de N-VA en Open vld stellen zich openlijk vragen over de dubbele rol van de overheid als toezichthouder van de sector via het BIPT en als aandeelhouder via de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM). Het idee om Bpost te privatiseren wordt weer uit de koelkast gehaald.

Lees ook: