Net onder Breda, op een zucht van de Belgische grens, bouwt Refurb Battery versleten en defecte e-bikebatterijen om tot nieuwe energieopslagsystemen. “Wij staan ook open voor samenwerkingen met Belgische organisaties, bedrijven en fabrikanten”, klinkt het.
Meer dan 60 procent van alle fietsen die vorig jaar verkocht werden, waren elektrisch. Dat betekent ook dat er almaar meer afgedankte fietsbatterijen zijn, want na drie tot zeven jaar krijgen de meeste accu’s problemen. “Geen ramp”, zegt Marty Smits van het Nederlandse Refurb Battery. “In plaats van ze naar recyclagebedrijven in het buitenland te verschepen, bouwen wij gebruikte fietsbatterijen om tot nieuwe energieopslagsystemen.”
Refurb Battery ontmantelt de batterijen en oogst er de lithium-ioncellen uit. Eén fietsbatterij telt er gemiddeld 45. Veel cellen blijken na een test nog prima te werken, en kunnen zeker nog enkele jaren mee. “Vaak heeft een defect van een fietsbatterij andere oorzaken”, verduidelijkt Smits. “De contacten kunnen los zitten, of er is een softwarefout met het batterijmanagementsysteem.”
Zijn bedrijf plaatst de positief geteste cellen in grote metalen containers, bijna 50.000 per container. Goed voor een opslagcapaciteit van 350 tot 400 kilowattuur. Smits: “De nieuwe stationaire batterij die daaruit ontstaat, is inzetbaar voor energieopslag, bijvoorbeeld om het net te ontlasten bij het opladen van elektrische auto’s, voor het opslaan van zonnestroom bij bedrijven of als noodstroomvoorziening. Dit is geen proefproject meer, we produceren ongeveer twee containerbatterijen per maand voor diverse klanten.”
En in België?
Refurb Battery verlengt zo niet alleen de levensduur van de batterijen, maar spaart tegelijk grondstoffen voor de ontwikkeling van nieuwe producten uit. In Nederland verdwenen tot voor kort problematische fietsaccu’s naar grote afvalverwerkers via de inzamelorganisatie Stibat. “Vandaar gingen ze vaak naar recyclagefabrieken in onder meer Duitsland en Frankrijk, die kostbare metalen zoals lithium, koper, nikkel, mangaan en kobalt hergebruiken”, weet Marty Smits.
In België verloopt de batterijinzameling op vergelijkbare wijze via Bebat. “Uiteraard willen wij het hergebruik van batterijen stimuleren”, vertelt woordvoerder Fatima Boudjaoui. In 2021 lanceerde Bebat projectoproepen in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om hergebruik van onder meer fietsbatterijen te bevorderen. Vijf proefprojecten gingen van start. Dit jaar krijgt ook een veelbelovend proefproject in Wallonië ondersteuning. “Met de bedoeling uit gebruikte batterijen de goede cellen te extraheren om nieuwe batterijen voor andere toepassingen te maken.”
Veiligheid
“Veiligheid is een van de belangrijkste aandachtspunten”, vertelt Boudjaoui. “Mensen moeten zorgeloos producten met herbestemde batterijen kunnen gebruiken. Bebat is vragende partij voor duidelijke bepalingen om het hergebruik van batterijen beter te reguleren, ook over productaansprakelijkheid van de originele producenten”, beklemtoont Fatima Boudjaoui. De producent van de originele batterij is sowieso wettelijk verplicht zijn batterijen in te zamelen en te verwerken. Hergebruik kan het moeilijker maken om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen. “Wij kijken uit naar samenwerkingen met de overheden en alle andere partijen voor een praktische regelgeving die deze circulaire economie in België kan helpen te groeien.”
“Veiligheid is bij ons geen probleem: wij verkregen alle nodige vergunningen in Nederland”, zegt Marty Smits. “De eisen zijn zeer hoog, en terecht. Bovendien verhuren we onze batterijen, we verkopen ze niet. Zo staan wij ook in voor eventuele reparaties – we kunnen de gezondheid van de batterij zelfs op afstand monitoren.”
Laadetiquette
Refurb Battery verwerkt maandelijks 6 tot 7 ton fietsaccu’s. In 2024 mikt het bedrijf op een verdubbeling. “We sloten een deal met enkele grote fietsfabrikanten en Stibat. Natuurlijk kan dat ook in België”, benadrukt Marty Smits. “Wij bevinden ons niet voor niets aan de grens, en we staan open voor samenwerkingen met Belgische organisaties, bedrijven en fabrikanten.”
Al zal daar dan wel iemand het initiatief voor moeten nemen, want sommige fietsproducenten zien het inzamelen en recycleren van afgedankte fietsbatterijen niet als hun hoofdverantwoordelijkheid. “Wij produceren nieuwe elektrische fietsen en zien die oude batterijen dus niet. Dat is eerder iets voor de dealers. De inzameling voor recyclage gebeurt bij hen meestal via Bebat, waar wij als fabrikant ook voor betalen”, klinkt het bij Johan Huygens, de CEO van Granville (Ludo) en Scott Benelux, het nummer één van de Belgische fietssector.
Andere Belgische producten kijken de kat uit de boom, maar plaatsen de batterijcirculariteit wel op de agenda. “Wij zijn vragende partij voor samenwerkingen die de circulariteit kunnen vergroten”, zegt Nicolas Vandeleur, de gedelegeerd bestuurder van Oxfordbikes. “Er zijn al Belgische bedrijven die de levensduur van fietsbatterijen kunnen verlengen, maar een oplossing om ze een compleet nieuw leven te geven mankeert.”
Ellio, het speedpedelecmerk van de Leuvense start-up IntuEdrive, zet volop in op circulariteit. “Wij hebben de volledige aandrijving, de batterijopslag van onze fietsen en de managementsoftware zelf ontwikkeld met het oog op een zo lang mogelijke levensduur”, zegt medeoprichter Tomas Keppens. “We weten dat batterijen verbruiksartikels zijn. Daarom stimuleren we onze gebruikers om er optimaal mee om te gaan.” Ellio doet dat onder meer met tips op zijn blog waarin uitgelegd wordt dat batterijen langer meegaan als ze niet volledig opgeladen of ontladen worden, maar steeds tussen de 20 en 80 procent blijven. “Klanten die die laadetiquette hanteren, slagen erin het aantal laadcycli en de levensduur van de batterij meer dan te verdubbelen”, klinkt het.
Europese regels
Het aantal afgeschreven fietsbatterijen zal wellicht nog verder toenemen. Het Nederlandse Stibat zamelde in 2021 meer dan 80.000 fietsaccu’s in, zo’n 250.000 kilogram. In België was dat 60.000 kilogram. De Europese Unie wil het aantal ingezamelde fietsbatterijen de komende jaren zien stijgen. Het Europees Parlement ging eerder dit jaar akkoord met strengere regels voor de productie en de inzameling van batterijen.
Er komen weldra Europese wettelijke inzamelpercentages en er wordt aangestuurd op het verlengen van de levensduur van batterijen. “De Europese regelgeving bevat interessante ideeën. Al zijn bepaalde vereisten niet vanzelfsprekend, zeker niet voor kmo’s”, besluit Tomas Keppens van Ellio. “Samenwerken met partners zal noodzakelijk zijn.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier