Yoran Brondsema en Tim Nijsmans zullen met hun boek De Hangmatbelegger de geschiedenisboeken ingaan als de mannen die het Belgische volk leerden te beleggen in ETF’s. Maar waar koop je die ETF’s? Op die en tien andere vragen geven ze een antwoord. “Het vraagt enige discipline om een passieve belegger te blijven.”
Dit is een artikel voor beginnende beleggers. Maar evengoed voor gevorderden. Zelfs voor mensen die de brui willen geven aan beleggen, omdat ze willen ontsnappen aan de meerwaardebelasting, bijvoorbeeld. Exchange traded funds of ETF’s vormen een goede basis voor elke beleggingsportefeuille.
Een ETF is een beursgenoteerd fonds dat de prestatie van een korf met activa nabootst, bijvoorbeeld van een aandelenindex. Met één muisklik kunnen beleggers een gespreide portefeuille van aandelen kopen. Daarnaast kunnen ze hun portefeuille kruiden met beleggingen in bijvoorbeeld individuele aandelen of obligaties.
1 Waarom beleggen steeds meer Belgen in ETF’s?
Wie in 1900 1 dollar investeerde in Amerikaanse aandelen, heeft nu 107.409 dollar in handen. Dat leert een studie van de professoren Elroy Dimson, Paul Marsh en Mike Stanton. Dezelfde investering in langlopende of kortlopende Amerikaanse obligaties is 125 jaar later respectievelijk 268 en 67 dollar waard. Op jaarbasis is dat een rendement van 9,7 procent voor aandelen versus 4,6 procent en 3,4 procent voor obligaties. Op de heel lange termijn loont het dus aan aandelen blootgesteld te zijn.
U kunt individuele aandelen kopen, maar onderzoek van professor Hendrik Bessembinder van Arizona State University toont aan dat een belegging in zowat 58 procent van de 26.168 bedrijven, die tussen 1926 en 2019 op de Amerikaanse beurzen noteerden, niet loonde. Ongeveer de helft van alle rijkdom werd gecreëerd door 83 aandelen, of 0,32 procent van de aandelen. Slechts vijf bedrijven (Apple, Microsoft, ExxonMobil, Amazon en Alphabet) creëerden bijna 12 procent van de aandeelhouderswaarde.
2 Waarom wereldwijd en gespreid beleggen?
U kunt gokken op één aandeel of u kunt gewoon alle aandelen wereldwijd kopen met een ETF. De SPDR MSCI All Countries World Investable Markets UCITS ETF komt aardig in de buurt. Daarmee investeert u onderliggend in 8.286 aandelen uit 23 ontwikkelde markten en 24 opkomende markten.
‘De meeste hangmatbeleggers zijn niet honderd procent passief. Ze willen actieve keuzes maken door bijvoorbeeld een ETF te kopen die inspeelt op een thema. Zo dwingen ze zichzelf dat op te volgen’
“De echte hangmatbelegger investeert in zo’n breed gespreide ETF”, zegt Tim Nijsmans, oprichter van Vermogensgids. “Maar de meesten zijn niet honderd procent passief. Ze willen actieve keuzes maken door bijvoorbeeld een ETF te kopen die inspeelt op een thema. Of een ETF met een focus op een bepaalde sector of regio. Zo dwingen ze zichzelf dat op te volgen. Geen enkel thema blijft eeuwig duren. Je moet op tijd weer uit een sector stappen, als de boom voorbij is. Daar moet je extra over nadenken.”
Wie het graag eenvoudig houdt en niet veel tijd heeft om met beleggen bezig te zijn, kiest het best voor een brede index. U hoeft niet per se in de hele wereld geld te investeren. Met de iShares Core MSCI World, bekend als IWDA, investeert u ook al redelijk gespreid, in 1.355 aandelen uit 23 ontwikkelde markten.
3 Op welke markt koopt u ETF’s?
ETF’s koopt u, net zoals aandelen, op de beurs. Op Xetra (Frankfurt), Euronext Amsterdam, Euronext Parijs en Borsa Italiana (Milaan) vinden we zeer veel ETF’s. Banken hanteren soms verschillende tarieven voor die verschillende markten. Bij Keytrade is de keuze snel gemaakt: voor orders tot 250 euro betaalt u 2,45 euro op Euronext Parijs en Amsterdam en 24,95 euro op Xetra of Borsa Italiana.
Andere banken, zoals MeDirect, maken geen onderscheid tussen beurzen. Bij MeDirect kosten transacties in ETF’s 0 euro, ongeacht de markt. Als dezelfde ETF op verschillende beurzen noteert, en het kost u niet meer of minder om op deze of gene markt te handelen, maakt het dan uit op welke beurs u de ETF koopt? Eigenlijk niet.
‘De echte hangmatbeleggers, die gewoon deelbewijzen van ETF’s kopen en bijhouden, zijn niet zo winstgevend voor brokers’
“Je kunt ook ETF’s kopen op de beurs van Londen, in Britse pond. Dan moet je opletten dat je geen wisselkosten betaalt”, zegt de onafhankelijke vermogensadviseur Tim Nijsmans. “Het maakt niet zoveel uit of je op een van de Euronext-markten of op Xetra koopt. Dezelfde marktmakers zijn actief op al die beurzen. Zij zetten overal gelijkaardige bied- en laatkoersen in de markt, waartegen je deelbewijzen van ETF’s kunt kopen of verkopen. Ze zorgen ervoor dat het prijsverschil klein is.”
Yoran Brondsema waarschuwt wel dat bepaalde buitenlandse brokers de orders van beleggers niet doorsturen naar de klassieke beurs, maar naar alternatieve handelsplatformen. “Alle ETF’s uit de kernselectie van DeGiro verhandelen via Tradegate, dat ook handelen buiten de normale beurstijd toelaat. Buiten de normale handelsuren blijken de spreads of de verschillen tussen de aankoop- en de verkoopkoersen vaak veel groter dan op de strenger gereguleerde beurzen.” Trade Republic stuurt dan weer alle orders door naar LS Exchange, waar Lang & Schwarz als enige marktmaker opereert.
4 Welke types van orders kunt u doorgeven?
“Ik ben getraind, van mijn tijd als private bankier, om altijd limieten te gebruiken”, biecht Tim Nijsmans op. Doorgaans kunt u twee, of zelfs meer, ordertypes doorgeven. Een order tegen de marktprijs of tegen een limietprijs biedt nagenoeg elke broker aan. Wat veel beleggers volgens Nijsmans niet beseffen is dat ze nog altijd de best mogelijke prijs krijgen voor hun order als ze een limietprijs instellen.
Stel dat u een limietprijs van 15 euro instelt voor de aankoop van één deelbewijs van de SPDR S&P 500 UCITS ETF. Dan zou het best kunnen dat het order tegen 14 euro wordt uitgevoerd. U zult nooit méér dan 15 euro betalen, want dan wordt het order tegengehouden. Doorgaans komen beleggers niet voor grote verrassingen te staan met orders tegen de marktprijs, wanneer ze in ETF’s handelen die veel van hand wisselen. Bij weinig populaire aandelen of ETF’s is een limietprijs een must.
5 Bij welke tussenpersonen kunt u terecht?
“De meeste banken zijn koele minnaars van ETF’s. Dat is begrijpelijk, omdat zij een aanbod van beleggingsfondsen hebben. Als een klant een ETF wil kopen, zullen de bankbedienden zeggen: we hebben hier iets gelijkaardigs en dat is dan een fonds van de bank”, weet Tim Nijsmans. De banken verdienen meer aan fondsen dan aan ETF’s.
Bij een aantal kleinere banken vinden we helemaal niets over ETF’s terug op de websites. Argenta had nog niet zo lang geleden geen ETF’s in het aanbod. Vandaag kunnen beleggers er via internetbankieren elf ETF’s kopen, tegen hoge kosten. Volgens Tim Nijsmans kiest u bovendien beter voor een zuivere broker dan voor een bank, om te vermijden dat de bankier u van uw pad richting ETF’s afbrengt. “Het nultarief bij MeDirect is een manier om klanten binnen te halen en ze dan naar andere producten te leiden waarop ze meer verdienen”, zegt hij.
De Belgische onlinebrokers lijken de ETF’s stilaan wel te omarmen. Zo heeft Bolero een lijst met de meest verhandelde vijftig ETF’s, waarvoor de beleggers slechts 2,5 euro betalen voor transacties tot 250 euro. Er zitten nog meer ETF’s in het aanbod, maar daarvoor liggen de aan- en verkoopkosten wat hoger. Bij Saxo betaalt u 2 of 3 euro voor kleine orders in ETF’s. De tarieven van Keytrade zijn nog iets hoger, maar het voerde een jaar geleden een forse tariefverlaging door voor kleine beursorders in aandelen en ETF’s.
Volgens Yoran Brondsema spelen de Belgische brokers sinds twee jaar in op de populariteit van ETF’s. “Het verdienmodel van de brokers is dat de klanten zo veel mogelijk moeten traden. De echte hangmatbeleggers, die gewoon deelbewijzen van ETF’s kopen en bijhouden, zijn niet zo winstgevend voor brokers. Ze zullen dus altijd proberen klanten aan te zetten in andere producten te handelen.”
Tim Nijsmans: “Brokers bestoken je met mails met allerhande beursberichten om je te verleiden over te stappen naar de actieve kant. Het vraagt enige discipline om passief te blijven.” Volgens het dashboard van de retailbeleggers van FSMA deden beleggers in ETF’s gemiddeld drie transacties in het tweede kwartaal van 2025, terwijl beleggers in aandelen er gemiddeld zeven deden.
6 Kiest u het best voor de goedkoopste broker?
Tim Nijsmans: “Bij sommige brokers kunnen beleggers goedkoop of zelfs volledig gratis beleggen. Maar als de klanten de deelbewijzen van de ETF’s tegen hogere koersen kopen of tegen lagere koersen verkopen, is dat prijsvoordeel weg (zie puntje 3). Voor wie met 100 euro per keer belegt, is dat misschien niet zo belangrijk. Voor grotere bedragen tikt dat wel aan. En dan ben je misschien toch beter af bij een broker die wel transactiekosten aanrekent.”
‘Je moet niet alleen naar de kosten kijken. De gebruiksvriendelijkheid van het platform speelt ook een rol’
“Je moet niet alleen naar de kosten kijken”, stelt Nijsmans. “De gebruiksvriendelijkheid van het platform speelt ook een rol. Mijn klanten vinden Bolero heel intuïtief en informatief. Bij MeDirect is dat wat minder.” Bij Belgische spelers, zoals MeDirect, Bolero en Keytrade, zit de helpdesk in België. “Ik heb wel al gehoord van klanten dat de interactie soms moeilijker verloopt, wanneer ze een medewerker in een ander land aan de lijn krijgen.” (lees verder onder de tabel)
7 Waarom op vaste tijdstippen beleggen?
De hangmatbelegger wil zo veel mogelijk automatiseren en zo weinig mogelijk beslissingen nemen. In een ideale wereld wil dat zeggen dat u elke maand – of op zeer regelmatige basis – kleine bedragen investeert in één ETF. U koopt deelbewijzen op de piek van de beurzen. U koopt meer deelbewijzen voor hetzelfde bedrag op de bodem van de beurzen. Als u zich laat meeslepen door euforie of paniek op de beurzen, neemt u slechte beleggingsbeslissingen. U koopt of verkoopt dan mogelijk op het slechtst denkbare moment.
Bij de Belgische spelers kunt u geen vast bedrag programmeren, maar u kunt bijvoorbeeld wel een vast aantal deelbewijzen kopen elke maand. Saxo is sinds mei een pak goedkoper dan Bolero voor dat soort periodiek beleggen. Voor 2 euro per maand kunnen de Saxo-klanten automatisch beleggen in ETF’s, ongeacht het bedrag of het aantal ETF’s.
Het Duitse Trade Republic kwam vroeger dan de Belgische spelers met spaarplannen met ETF’s op de proppen. Die plannen kunnen volledig automatisch lopen en Trade Republic rekent er geen kosten voor aan. Elke maand een vast bedrag investeren kan enkel bij de buitenlandse brokers die fracties van aandelen in hun aanbod hebben, zoals Trade Republic en Revolut.
Yoran Brondsema denkt dat mensen het psychologisch gemakkelijker vinden elke maand een vast bedrag te investeren in ETF’s dan elke maand een vast aantal deelbewijzen te kopen. “Mensen willen 150 of 200 euro beleggen. Ze willen niet elke maand checken of er genoeg geld op de rekening staat om één of twee deelbewijzen te kopen. Het zou kunnen dat de Belgische toezichthouder niet zo happig is op fractionele aandelen, omdat er een tegenpartijrisico aan verbonden is. Je kunt geen eigenaar zijn van een stukje van een aandeel of een stukje van een ETF-deelbewijs, dus zolang het niet volledig jouw bezit is, is er een risico.”
8 Zijn populaire of grote ETF’s de beste keuze?
Wisdom of the crowds is een veelgebruikte term onder beleggers. De massa weet meer of heeft meer informatie ter beschikking dan het individu. Omdat ETF’s in ons land nog niet zo heel lang ingeburgerd zijn, is het misschien wel een idee de massa te volgen.
Is het belangrijker naar de kosten te kijken dan naar hoe vaak de deelbewijzen van ETF’s verhandelen of hoeveel geld er in het fonds verzameld zit? “Het handelsvolume in een ETF maakt niet zoveel uit”, vindt Tim Nijsmans. “Als er maar voldoende marktmakers op de beurs klaarstaan om je een prijs te geven. Dat kun je zien aan het verschil tussen de bied- en de laatkoersen. Als dat verschil klein is, dan kun je snel handelen en dan maakt het vaak ook niet uit of je een limiet- of een marktorder doet. Als je maar één marktmaker tegenover je hebt, dan kiest die het verschil tussen de aan- en de verkoopprijs.”
Yoran Brondsema hanteert als richtlijn dat een ETF minstens 100 miljoen euro in beheer moet hebben. “Dat is de omvang van de ETF. Ik ga ervan uit dat, als het vermogen groot genoeg is, er ook voldoende handel zal zijn. De kosten zijn natuurlijk ook een belangrijk criterium. Als twee heel gelijkaardige ETF’s voldoende vlot verhandelen, dan kies ik natuurlijk voor de goedkoopste.”
Om te weten of verschillende ETF’s er onder de motorkap hetzelfde uitzien, adviseert Tim Nijsmans de website justETF.com aan. “Daar kun je twee ETF’s selecteren en een grondige vergelijking maken op allerlei criteria. Hoe hoog zijn de kosten? Daarvoor kijk je naar de total expense ratio (TER). Hoe evolueerde de koers de voorbije jaren? Er is zoiets als een tracking error. Die meet hoeveel een ETF in het verleden afweek van de index die de ETF volgt. Als een ETF om de een of andere reden geen gelijke tred weet te houden met de index, dan is het soms beter de duurdere ETF te kopen die er beter in slaagt de index te kopiëren.”
9 Werken obligatie-ETF’s even goed als aandelen-ETF’s?
Volgens Tim Nijsmans is de werking van een obligatie-ETF moeilijk uit te leggen aan iemand die gewend is in individuele obligaties te beleggen. “Bij een obligatie heb je een vaste looptijd en aan het einde krijg je je inleg en een vast rendement. Een obligatie-ETF heeft geen vast rendement en geen vaste looptijd. Duizenden obligaties komen constant op vervaldag en de beheerders van het fonds investeren het vrijgekomen geld weer in andere obligaties met andere rendementen. De waarde van die obligaties fluctueert en die prijsschommelingen worden gereflecteerd in de koers van de obligatie-ETF. Beleggers die in 2022 een obligatie-ETF kochten, hebben vandaag vaak nog geen winst. Je belegging in een obligatie-ETF kan dus jarenlang onder nul staan.”
Dat betekent niet dat ze niet goed werken, maar ze werken niet zoals een individuele obligatie. Op obligatie-ETF’s betaalt u de Reynders-taks: een belasting van 30 procent op de meerwaarde bij verkoop. Die hoge belasting en de lagere rendementen maken obligatie-ETF’s wat minder interessant.
10 Zijn ETF’s veilig?
Tim Nijsmans: “ETF’s zijn aan dezelfde Europese UCITS-regels gebonden als de klassieke beleggingsfondsen bij de bank. Ze zijn dus even veilig. Ik krijg weleens de vraag wat er gebeurt als een beheerder failliet gaat. De beheerder is geen eigenaar van de ETF, maar heeft enkel een volmacht voor het beheer. De ETF is een aparte vennootschap, waarvan de beleggers aandeelhouders worden. De beleggingen van die vennootschap staan bij bewaarinstellingen. Daar is toezicht op.”
‘ETF’s zijn in zekere zin veiliger dan spaarrekeningen, want spaarrekeningen staan op de balans van de bank’
Tim Nijsmans en Yoran Brondsema zijn in principe geen fan van synthetische ETF’s. Dat zijn ETF’s die de prestaties van een index kopiëren, maar niet in alle aandelen uit die index investeren. “Daar gaat iets meer risico mee gepaard. Daarom moeten die ETF’s meer onderpand afgeven bij de bewaarinstellingen. Ze moeten onderpand, ter waarde van 105 procent van de beleggingen die ze nabootsen. Maar de tracking error van de synthetische ETF’s is vaak kleiner dan die van de fysieke ETF’s.”
ETF’s zijn in zekere zin veiliger dan spaarrekeningen, vindt Yoran Brondsema, want spaarrekeningen staan op de balans van de bank. Als de bank failliet gaat, is dat spaargeld weg. Daarom bestaat het depositogarantiestelsel, waar spaarders kunnen aankloppen, als de bank omvalt, om tot 100.000 euro verloren spaargeld te recupereren. Bij een faillissement van de ETF-beheerder blijven de deelbewijzen van de ETF uw eigendom.
11 Hoe zit het met belastingen?
Op elke aan- en verkoop van deelbewijzen van een ETF betaalt de kleine belegger belastingen. Er zijn verschillende tarieven van toepassing, maar u kiest onder meer om fiscale redenen het best voor een aandelen-ETF die geen dividenden uitkeert. Op dividenden betaalt u 30 procent roerende voorheffing. De naam van de ETF’s die u wilt mijden, eindigt op ‘Dis’ van distributie.
U wilt liever kapitaliserende aandelen-ETF’s die de dividenden meteen herinvesteren. Daarvan eindigt de naam op ‘Acc’ van accumulerend. De taks op beursverrichtingen (TOB) bedraagt 0,12 procent voor kapitaliserende ETF’s, die niet geregistreerd zijn in België maar wel in de Europese Economische Ruimte (EER).
De meerwaardebelasting komt er ook aan. De grote lijnen kennen we: 10 procent belasting op de winst die we boeken op financiële activa, zoals aandelen en obligaties. Er zal een vrijstelling van 10.000 euro per jaar gelden. Binnen hetzelfde belastbare tijdperk kunnen verliezen van winsten worden afgetrokken. Het voordeel van ETF’s en beleggingsfondsen ten opzichte van een portefeuille met individuele aandelen is dat de min- en meerwaarden automatisch verrekend worden, en niet over één maar over verschillende jaren heen.
“Je moet ook meer administratie bijhouden als je belegt bij een buitenlandse broker. DeGiro heeft gezegd dat het niet meteen iets zal regelen voor de Belgische beleggers. Er zijn nochtans veel Belgen klant bij de Nederlandse broker. Belgische brokers regelen dat allemaal voor jou”, zegt Tim Nijsmans.
Yoran Brondsema werkt aan een tool, waar mensen die zelf beleggen de berekeningen mee kunnen doen. “Ook voor de klanten van Belgische brokers kan de tool interessant zijn. Zij kunnen binnenkort kiezen voor een opt-in of een opt-out. In het eerste geval houdt de bank 10 procent belasting in op elke transactie waarmee je een meerwaarde boekt ten opzichte van 31 december 2025, maar als je de verliezen wilt aftrekken van de winsten, zul je de aangifte toch zelf moeten doen.”
Valt de administratie voor hangmatbeleggers mee? “Als je elke maand de discipline hebt om met wat overschiet van je loon een investering te doen in dezelfde ETF, dan valt dat nog mee. Maar er zijn wel verschillende aankoopkoersen, waarvan je een gewogen gemiddelde moet maken. De fiscus zal een first in, first out-principe hanteren, waarbij verondersteld wordt dat de aandelen die u het eerst hebt aangekocht ook weer het eerst verkocht worden”, zegt Tim Nijsmans.
