Het is een eigendomsbewijs voor een deel van het kapitaal van een onderneming. Ondernemingen geven nieuwe aandelen uit om geld op te halen om te groeien. Wie aandelen bezit, kan die verkopen, schenken of overdragen.
Verwacht nettorendement
Aandelen hebben in het verleden, en over voldoende lange periodes beschouwd, meer opgebracht dan obligaties. Alleen wisselen slechte en goede beursjaren elkaar af, met grote verschillen in rendement als gevolg. Over een periode van vijf jaar durven we een gemiddeld jaarlijks rendement van 5 procent netto voorspellen, wat minder is dan het historisch gemiddeld rendement van aandelen.
Karakteristieken
Met een aandeel koopt u een stuk van een bedrijf en deelt u mee in de bedrijfswinst via een winstuitkering of een koersstijging van het aandeel. Zo’n winstuitkering kan gebeuren in de vorm van een dividend in aandelen of in cash, of via een fiscaalvriendelijke kapitaalvermindering. Volgens studies komt meer dan de helft van het rendement van aandelen voort uit het dividend. De rest komt van een eventuele koersstijging. Een index of een korf van aandelen meet de schommelingen op de beurs. Bekende voorbeelden zijn de Amerikaanse Dow Jones en de Belgische Bel-20, waarin twintig grote aandelen van de beurs van Brussel vertegenwoordigd zijn. Wanneer de beurs met meer dan 20 procent stijgt, komen we in een stierenmarkt terecht. Zodra een beursindex meer dan 20 procent verliest, spreken we van een berenmarkt. De hoorns van een stier zijn naar boven gericht. De beer richt zijn klauwen naar beneden.
2022
De Bel-20 zit in een berenmarkt. De Belgische beursindex verloor 25 procent tussen het hoogtepunt in november 2021 en het dieptepunt in oktober 2022. Sindsdien is er een licht herstel. Vooral Europese bedrijven zitten in de tang door de energieschaarste en de hoge prijzen die ze voor hun energie moeten betalen. Amerikaanse bedrijven staan er op dat gebied beter voor. Aandelen hebben het doorgaans lastig in een context van snel stijgende rente, die leningen duurder maakt. Als het tempo van de rentestijgingen wat afneemt, zouden aandelen ook weer wat beter kunnen renderen. Dat zou ook betekenen dat de inflatie wat meer onder controle komt.
Bescherming
Bij een faillissement van de onderneming staan de aandeelhouders achteraan in de rij van de schuldeisers. U riskeert dus uw volledige inleg te verliezen, als het bedrijf over de kop gaat. Door de aard van de activiteiten of de mate waarin een bedrijf zich in de schulden steekt, kan het aandeel meer of minder defensief zijn. Maar er zijn nooit garanties. Aandelen zouden op de lange termijn een betere bescherming tegen inflatie moeten bieden dan cash of obligaties, omdat bedrijven hogere kosten volledig of gedeeltelijk kunnen doorrekenen aan de klanten.
Kosten
Bij de Belgische internetbanken betaalt u 6 tot 7,5 euro transactiekosten voor kleine aan- en verkooporders op de beurs van Brussel. Bij de grootbanken betaalt u hogere transactiekosten. Daar komen nog jaarlijkse dossier- en bewaarkosten bovenop. Bij buitenlandse spelers betaalt u vaak veel minder, soms zelfs niets.
Fiscaliteit
Bij elke aan- en verkoop van aandelen draagt u 0,35 procent belastingen af, met een plafond per transactie van 1.600 euro. Van de dividenden die u opstrijkt, gaat 30 procent roerende voorheffing naar de overheid, op enkele uitzonderingen na. Sinds het inkomstenjaar 2019 kunt u de roerende voorheffing op de eerste schijf van 800 euro aan dividenden recupereren via uw belastingbrief. Normaal zou dat bedrag elk jaar geïndexeerd worden, maar de regering besliste in 2020 de indexering van een aantal fiscale grensbedragen te bevriezen op het niveau van 2019.
Duurzaam of niet?
Bedrijven staan almaar meer onder druk om ethische en ecologische standaarden te halen in hun bedrijfsvoering. Ze krijgen daarover vragen van grote, institutionele beleggers. De Europese Unie neemt ook initiatieven om duurzame investeringen op de agenda te zetten. De focus in Europa ligt vooral op de vermindering van de CO2-uitstoot.
