Wat is een beleggingsfonds?

De officiële benaming is instelling voor collectieve belegging (ICB). In een beleggingsfonds wordt geld van vele beleggers samengebracht. Professionele beleggers kunnen dan grote sommen geld in één keer in aandelen of in obligaties investeren en het geld van de particuliere beleggers tegen een vergoeding beheren.

Verwacht nettorendement op vijf jaar

We verwachten de komende vijf jaar gemiddeld 5 procent per jaar van beleggingsfondsen die zowel in aandelen als in obligaties beleggen. Die fondsen noemen we ook wel eens gemengde fondsen of mixfondsen.

Karakteristieken

Een gemengd beleggingsfonds investeert zowel in aandelen als in obligaties. De pensioenspaarfondsen zijn de bekendste gemengde fondsen in België. Een pensioenspaarfonds mag nooit meer dan 75 procent in aandelen investeren en nooit meer dan 75 procent in obligaties. Er zijn ook flexibele gemengde fondsen. Dat zijn producten waarvan de beheerders de verdeling van de activa kunnen aanpassen aan hun verwachtingen. Sommige fondsen kunnen van 0 naar 100 procent aandelen gaan. Het achterliggende idee van zo’n mix van aandelen en obligaties is dat de aandelen op de lange termijn voor het meeste rendement zorgen en de obligaties in slechte beursjaren een beetje een buffer bieden.

2023

De Belgische pensioenspaarfondsen wonnen het afgelopen jaar gemiddeld meer dan 5 procent. De zogenoemde defensieve pensioenspaarfondsen, die meer in obligaties dan in aandelen beleggen, brachten gemiddeld iets meer dan 4 procent op, terwijl de andere pensioenspaarfondsen gemiddeld een winst van ruim 6 procent haalden.

Bescherming

U kunt geld verliezen met een gemengd fonds. Er is geen enkele garantie op rendement of kapitaalbescherming. Maar er is wel bescherming tegen fraude. Mochten uw deelbewijzen door fraude verdwenen zijn – wat zo goed als onmogelijk is door alle controlemechanismes – treedt een beschermingsregeling voor beleggers in werking tot 20.000 euro per persoon en per financiële instelling. Dat geldt voor zowel aandelen, obligaties als fondsen. Die effecten blijven juridisch uw eigendom. Dat is bijvoorbeeld niet zo met spaarrekeningen en tak21-levensverzekeringen. Die staan op de balansen van de financiële instellingen en dreigen weg te zijn bij een faillissement. Vandaar dat de overheid voor spaarboekjes en tak21-producten een garantie tot 100.000 euro voorziet.

Kosten

Er zijn instap- en beheerskosten en heel soms is er een prestatievergoeding. De instapkosten bij gemengde fondsen bedragen gemiddeld 2,1 procent, volgens een studie van de financieeltoezichthouder FSMA. Ze zijn soms onderhandelbaar. Van het geafficheerde rendement van fondsen zijn de beheers- en eventuele prestatievergoedingen al afgetrokken.

Fiscaliteit

Als u inschrijft op deelbewijzen, betaalt u geen beursbelasting. Als u ze verkoopt, roomt de fiscus 1,32 procent af van de deelbewijzen van fondsen zonder dividend (kapitalisatiefondsen), met een maximum van 4.000 euro per transactie. Keert het beleggingsfonds wel een dividend uit (distributiefondsen), dan is op het dividend 30 procent roerende voorheffing verschuldigd.

Bij de verkoop van deelbewijzen gaat bovendien 30 procent roerende voorheffing af van de meerwaarde die voortvloeit uit de rente die het fonds heeft geïnd en de koersstijging van de obligaties in de fondsenportefeuille. Op de geïnde dividenden of de meerwaarde op aandelen is geen roerende voorheffing. Als het fonds geen berekening maakt van de meerwaarde uit het vastrentende gedeelte, betaalt de belegger belasting a rato van het percentage obligaties in de portefeuille, of in sommige gevallen op de volledige meerwaarde.

Duurzaam of niet?

Er is een groot aanbod van gemengde beleggingsfondsen. Het is ook gemakkelijker een fonds duurzaam te maken dan een hele financiële instelling. De pensioenspaarfondsen van Argenta, Belfius, BNP Paribas Fortis, Crelan, KBC, ING en VDK kregen het label Towards Sustainability. Een paar kleinere pensioenspaarfondsen hebben dat label niet.