Waar moet je op letten bij e-books?

Hebt u de Boekenbeurs bezocht? Of hebt u door alle media-aandacht voor het boek de voorbije week zin gekregen om te lezen? Wij vergeleken enkele verkoopplatformen.

Het literaire boek dat in de eerste helft van dit jaar in Vlaanderen het best heeft verkocht, is Het smelt van Lize Spit. U kunt het papieren boek kopen via de website van Das Mag, de uitgeverij van Spit, voor 22,95 euro, inclusief verzendingskosten. Het digitale boek kost 9 euro, of een korting van 61 procent. Bij Standaard Boekhandel kost de papieren versie eveneens 22,95 euro, maar de digitale versie is er wel enkele euro’s duurder dan bij Das Mag: 12,99 euro. Dat is nog altijd een korting van 43 procent op de prijs van het fysieke boek. Volgens de e-bookbarometer van de marktonderzoeker GfK betaalt u voor e-books gemiddeld iets meer dan de helft van de prijs van een papieren boek.

We vonden de digitale versie van Het smelt ook voor 12,99 euro bij Kobo, de webshop die samenwerkt met Fnac en Bol.com, bij iBooks, de onlineboekenwinkel van Apple, en bij de Nederlandse webshop van Kindle, het platform van de Amerikaanse onlinesupermarkt Amazon. Kindle heeft geen Belgisch platform. Dat heeft als nadeel dat er minder Vlaamse auteurs beschikbaar zijn via Kindle dan via de andere platformen. Bij Google Play Books vonden we het populairste boek van Vlaanderen vreemd genoeg niet terug in het aanbod.

Een zoektocht naar Het meisje in de trein van Paula Hawkins, vorig jaar het best verkochte boek in hetzelfde genre als Het smelt, levert een ander plaatje op. Bij Google Play Books, Kobo, Standaard Boekhandel betaalt u er 9,99 euro voor. Bij Kindle in Nederland en op iBooks betaalt u slechts 6,99 euro. Het loont dus te vergelijken. Het kost u niets om zich klant te maken bij tien webwinkels, het neemt alleen wat tijd in beslag om zich overal te registreren. Voor Engelstalige boeken kan het zelfs een goed idee zijn Kindle in Nederland te vergelijken met Kindle in Duitsland of in andere landen.

Compabiliteitsproblemen

U kunt een e-book dat u hebt gekocht via Standaard Boekhandel verhuizen naar de app van Google Play Books en het daar lezen. Maar de app van Standaard Boekhandel werkt niet goed op elke apparaat, leert de ervaring. Er zijn wel meer compabiliteitsproblemen tussen de boekformaten van sommige webwinkels en sommige apps of apparaten, waarschuwt Evi Werkers, het hoofd van het kenniscentrum van Boek.be. Amazon bijvoorbeeld gebruikt een eigen formaat voor e-books, waardoor u een boek dat u hebt gekocht via de Kindle Store zo goed als verplicht moet lezen met de Kindle-app op uw tablet of smartphone of op een Kindle-reader. Sinds kort zijn er ook e-readers van andere fabrikanten die compatibel zijn met Kindle, zoals die van het Nederlandse bedrijf Icarus.

Daarnaast maken kopieerbeperkingen het de digitale lezer soms moeilijk. De meest gebruikte kopieerbeveiliging is Adobe DRM. Apple heeft zijn eigen beveiliging. Boeken met zo’n beveiliging zijn moeilijker te verhuizen van de ene app naar de andere of van de ene e-reader naar de andere. Recente boeken bevatten steeds vaker een digitale stempel in plaats van een echte kopieerbeveiliging. Daardoor blijft het altijd duidelijk wie het boek oorspronkelijk heeft gekocht en wie eventueel illegale kopieën heeft gemaakt. Volgens GfK heeft 19 procent van de e-books vandaag zo’n digitaal watermerk.

Gereglementeerde boekenprijs

De prijs van e-books daalde tot nu jaar na jaar. Een papieren boek kun je gemakkelijk doorverkopen, uitlenen aan vrienden, wegschenken of je leest het misschien nog een tweede keer. Met een digitaal boek is dat veel moeilijker. Daardoor is het e-book in de hoofden van veel lezers minder geld waard. Voor fervente lezers heeft het e-book wel één groot voordeel: het weegt helemaal niets om tientallen boeken op een e-reader, tablet of smartphone mee te nemen op de trein, in het vliegtuig, of waar u ook maar wilt lezen.

Het is niet gezegd dat de gereglementeerde boekenprijs, die wellicht in maart of april volgend jaar van kracht wordt, e-books duurder zal maken. “De kostprijs van een e-book en een papieren boek hoeft niet noodzakelijk dezelfde te zijn”, krijgen we te horen op het kabinet van Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz (Open Vld). “Het is de uitgever of de importeur die de prijs vastlegt per soort boek. Die prijs kan verschillen tussen het papieren en het digitale boek, maar ook tussen papieren boeken onderling (paperback, hardcover, luxe-uitgave enzovoort). Op die prijs kan, behoudens de uitzonderingen die zijn voorzien in de wet, een maximale korting van 10 procent worden gegeven gedurende de eerste zes maanden na de publicatie. Nadien is de prijs vrij.” Op donderdag 10 november worden de wetteksten over de gereglementeerde boekenprijs een laatste keer besproken in de commissie Cultuur en enkele weken later wordt er normaal over gestemd in het Vlaams Parlement.

Er zijn minder productiekosten gemoeid met e-books, maar er is wel een factor die de prijs opdrijft. “De btw-wetgeving speelt in het nadeel van e-books”, zegt Sophie Jonckheere, directeur marketing bij Standaard Boekhandel. “Op e-books betaalt de consument 21 procent btw, op papieren boeken slechts 6 procent.” Ondanks de btw is het e-book veel goedkoper. En toch vindt het digitale boek moeilijk zijn weg naar de harten van de Vlaamse lezers. In de eerste jaarhelft waren e-books slechts goed voor 3,5 procent van alle in Vlaanderen verkochte boeken, volgens GfK. Het aandeel van e-books is het grootst in literaire fictie, want daar is het goed voor 11,3 procent van de boekenverkoop.

We lezen dus ondanks de prijs nog altijd veel liever op papier dan op onze tablet, smartphone of e-reader. De digitalisering van onze bibliotheek staat veel minder ver dan de digitalisering van ons cd-rek. In de eerste jaarhelft haalde de Belgische muziekindustrie 34 procent van zijn inkomsten uit streaming en 15 procent uit downloads van tracks en albums.