Sparen voor uw kind of op naam van uw kind? Van volledige controle tot autonomie

Hoe leren we onze kinderen budgetteren, sparen en beleggen in deze moderne, digitale tijden? Trends zoekt het uit in vier afleveringen. Vandaag: wat brengt een digitale spaarpot op?

In een recente analyse van de spaarmarkt telde de Belgische financiële waakhond FSMA zeven spaarrekeningen die specifiek voor een bepaalde leeftijdscategorie zoals jongeren zijn bedoeld, op een totaal van 78 rekeningen. Sinds juli mogen de Belgische banken nog maar één rekening per categorie aanbieden. Jongerenrekeningen behoren tot de categorie C. Categorie A zijn klassieke spaarrekeningen zonder voorwaarden, categorie B rekeningen met een rendement dat gekoppeld is aan voorwaarden inzake de spaarinlagen of de stortingen per maand.

Daarnaast zijn er spaarrekeningen die volwassenen op hun eigen naam kunnen aanhouden, met kinderen als begunstigden. Dat heet een spaarrekening met een derdenbeding. Met zo’n rekening kunnen de volwassenen beslissen op welk moment het geld naar het kind gaat. Als de volwassene onverwacht overlijdt, blijft het geld doorgaans geblokkeerd tot de afgesproken vervaldag. De begunstigde betaalt dan erfbelasting op de gespaarde som op het moment dat die over het geld kan beschikken.

Met en zonder duurzaamheidslabel

Net zoals bij andere gereglementeerde spaarrekeningen bestaat de vergoeding – verplicht – uit een basisrente en een getrouwheidspremie. De basisrente is de rente die vanaf dag één begint op te lopen. Spaarders hebben er recht op in verhouding tot het aantal dagen dat het geld op de rekening staat. Een getrouwheidspremie is voorbehouden voor klanten die hun geld een jaar lang laten staan. De bank betaalt de premie na het aflopen van een getrouwheidsperiode, bij de start van het eerstvolgende kwartaal.

De jongerenspaarrekening is niet per se de voordeligste in het assortiment van de bank. Op de Ritme Spaarrekening van vdk bijvoorbeeld krijgen spaarders 1,4 procent basisrente en 1,75 procent getrouwheidspremie, terwijl de You Count Spaarrekening slechts 0,7 plus 1,05 procent opbrengt. De basisrente is dubbel zo hoog bij de Ritme Spaarrekening, en ook de premie ligt 70 basispunten hoger.

Op de Ritme Spaarrekening zijn de stortingen wel beperkt tot 500 euro per kalendermaand, maar dat lijkt niet meteen een belemmering voor kinderen. Volgens het Nederlandse Nibud Kinderonderzoek uit 2023 geven ouders hun kinderen tussen zes en twaalf jaar gemiddeld minder dan 5 euro per week zakgeld. Kinderen op de middelbare school krijgen doorgaans wat meer, maar ook daar zitten de bedragen een heel eind onder het maximum van 500 euro per maand dat de Ritme Spaarrekening oplegt. Met de occasionele centjes voor verjaardagen en/of feestdagen erbij zullen kinderen misschien heel af en toe op die limiet botsen.

Bovendien heeft de Ritme Spaarrekening, net als de SpaarPlus Rekening van vdk, een Towards Sustainability-label, zodat u zeker weet dat het spaargeld van uw kind een positieve bijdrage levert aan de wereld en geen activiteiten financiert die schade berokkenen. Op vdk na is Triodos de enige bank die spaarrekeningen met dat label in huis heeft.

Bij Triodos heeft ook de jongerenspaarrekening dat label. Triodos biedt geen betaalrekeningen aan voor particulieren. De jaarlijkse basisrente van Triodos Impact Savings Junior (0,5%) ligt iets lager dan die van de gewone Triodos Impact Savings (0,55%). De getrouwheidspremie is echter veel hoger (1,25 versus 0,55%).

Triodos heeft ook termijnrekeningen voor kinderen, voor bedragen vanaf 5.000 euro. De bank verstrekt met dat geld leningen aan bedrijven en organisaties die zich inzetten op ecologisch, cultureel of sociaal gebied. Op één jaar biedt zo’n termijnrekening een nettorente van 2,1 procent.

Voor of na de geboorte sparen

Bij Belfius, KBC en ING België kunnen ouders voor een ongeboren kind op hun naam een spaarrekening openen, die bij de geboorte wordt overgezet op naam van de pasgeborene. Ouders kunnen bij elke bank op om het even welke leeftijd een spaarrekening openen voor hun kinderen. De leeftijd waarop kinderen een eigen spaarrekening kunnen openen, verschilt van bank tot bank.

Bij sommige banken moeten de ouders de rekening openen, geld storten of overschrijven tot het kind zestien is. Bij andere banken, zoals ING België, kan het kind vanaf tien jaar met een machtiging van de ouders toegang krijgen tot de spaarrekening. “Zo krijgt het kind een zekere mate van autonomie, terwijl de wettelijke vertegenwoordiger de controle behoudt”, klinkt het. Ouders kunnen via de app het saldo en de transacties volgen en de limieten voor uitgaven of geldopnames op elk moment aanpassen. ING en andere banken publiceren regelmatig tips op hun website om tieners te leren omgaan met geld.

Bij Belfius kan een kind een spaarrekening openen, zodra het een betaalrekening heeft, vanaf de leeftijd van negen jaar. Bij KBC kan een kind vanaf tien jaar zelf een spaarrekening openen – dezelfde minimumleeftijd als voor de betaalrekening.

Sparen met wisselgeld

Bij BNP Paribas Fortis en ING kan ‘wisselgeld’ automatisch worden gespaard. Dat wil zeggen dat elke betaling met de kaart of elke overschrijving afgerond wordt naar de volgende euro. Het verschil wordt op de spaarrekening gestort. Bij BNP Paribas Fortis heet dat Easy Save. ING kwam nog niet zo lang geleden met Save Up op de proppen, waarmee ouders ook automatisch voor hun kinderen kunnen sparen. Een soortgelijke formule biedt KBC aan voor automatisch beleggen, maar daar komen we volgende week op terug.

Bij Argenta moeten ouders of vertegenwoordigers bij elke storting van een betaalrekening naar een spaarrekening mee tekenen, tot de leeftijd van twaalf jaar. Daarna kan de minderjarige zelf storten. Ook bij Argenta kunnen kinderen ‘doelsparen’. Ze kunnen in de app volgen hoe veraf of dichtbij het doel nog is. Crelan voegt eraan toe dat het mogelijk is voor elk afzonderlijk spaardoel een aparte spaarrekening te openen en die telkens een andere alias of naam te geven.

Sinds kort heeft KBC een nieuwe functie ‘Sparen voor je dromen’ in de app, waarmee een spaardoel en datum aan een rekening kan worden gekoppeld. Met ‘spaarboosters’ worden kinderen spelenderwijs gestimuleerd om extra te sparen. Ook andere banken bieden de mogelijkheid om een omschrijving of een label te geven aan een rekening, zodat het voor kinderen tastbaarder wordt waarvoor het geld wordt opzijgezet.

Geld afhalen

Het moment dat kinderen geld van hun spaarrekening mogen opnemen, is wettelijk vastgelegd: dat mag vanaf zestien jaar en de geldopnames zijn beperkt tot 125 euro per maand.

Belfius maakt wel een onderscheid tussen spaarrekeningen die ouders openen op naam van het kind en spaarrekeningen die worden geopend door het kind. “Veiligheid staat centraal. Daarom kan een spaarrekening die de ouders hebben geopend niet door een minderjarige worden gebruikt. Een minderjarige die zelf een spaarrekening opent, kan wel geld overschrijven van zijn betaalrekening naar zijn spaarrekening en het geld ook eventueel gebruiken binnen de gestelde limieten”, klinkt het. “Een goede manier om te leren sparen zonder risico’s.”

Ook Crelan zegt dat geldafhalingen enkel mogelijk zijn van rekeningen die kinderen zelf geopend hebben. Bij die bank kunnen kinderen pas vanaf zestien jaar zelf een spaarrekening openen. “Afwijkingen zijn mogelijk, maar enkel mits de schriftelijke toestemming van de ouders of voogden.”

Vanaf achttien jaar is er geen controle meer mogelijk door de ouders, tenzij het kind er expliciet toestemming voor geeft. Als ouders of grootouders graag langer de controle houden over het spaargeld, tot het kind 25 of zelfs 30 jaar is, moeten ze werken met een spaarrekening met derdenbeding.

Lees ook: