Tekort aan ijzererts door dodelijke dambreuk

De ijzerertsprijs is de voorbije weken boven de grens van 90 dollar per ton gestegen naar het hoogste niveau sinds 2014. De aanleiding was een dambreuk bij het Braziliaanse mijnbouwbedrijf Vale. Daarbij kwamen volgens de laatste berichten minstens 186 mensen om het leven.

Eveneens in Brazilië werd in november 2015 de Samarco-mijn (joint venture tussen Vale en BHP Billiton) door een gelijkaardig ongeval getroffen. De Braziliaanse overheid trok onmiddellijk de exploitatievergunning in, maar de impact gaat verder dan enkel de betrokken mijn. Die is met een jaarlijkse output van 30 miljoen ton of minder dan 2 procent van de groepsproductie niet zo belangrijk voor Vale. Maar het bedrijf moet nu wel alle stuwdammen die op een gelijkaardige manier gebouwd zijn, aan een bijkomende inspectie onderwerpen. Dat zal een impact van 40 miljoen ton op de jaarproductie hebben.

Dat is voldoende groot om in 2019 een tekort op de markt te veroorzaken, terwijl op een klein aanbodoverschot werd gerekend. Andere ijzerertsproducenten hebben onvoldoende reservecapaciteit om het wegvallen van de output van Vale te compenseren. Dat komt omdat de industrie de voorbije jaren vooral ingezet heeft op kostenbesparingen en niet op capaciteitsuitbreidingen.

De prijsstijging was het grootst bij de ertsen met een hoog ijzergehalte. De referentieprijs voor ertsen met 62 procent ijzer klom boven 90 dollar, maar is intussen teruggevallen naar 80 tot 85 dollar. De prijs voor de 65 procentvariant ging zelfs boven 100 dollar. De beschikbare reserves bestaan voor het grootste deel uit ertsen met een laag ijzergehalte. Analisten van Bloomberg Intelligence verwachten dat de vraag dit jaar stabiel blijft.

Aandelen

Een aanhoudend hoge ijzertertsprijs is goed nieuws voor de producenten. Vale is de wereldwijd de grootste en ondanks zijn problemen mogen investeerders Vale niet zomaar afschrijven. Er staan het bedrijf ongetwijfeld hoge boetes te wachten en op korte termijn zal er zeker een impact zijn op de productie. Dat neemt niet weg dat de ertsen van de andere mijnen in de groep door de prijsstijging duurder verkocht kunnen worden. Dat zal de impact van de lagere output temperen. De Brazilianen hebben een marktaandeel van bijna een derde en staan vooral sterk in ertsen met een hoog ijzergehalte. Vale noteert tegen 1,5 keer de boekwaarde en amper 6 keer de verwachte winst van dit jaar. Beleggers moeten wel rekening houden met een hoger dan gemiddelde koersvolatiliteit. Na Vale is de mijnbouwgroep Rio Tinto de grootste ijzerertsproducent, gevolgd door BHP Billiton. Ook het Australische Fortescue Metals en Anglo American zijn belangrijke spelers in de globale ijzerertsmarkt.