Zeven vragen over het nieuwe energieakkoord beantwoord
Na drie weken bakkeleien kwam de regering-De Croo gisteren eindelijk met enkele ontgoochelende maatregelen om uw ontsporende energiefactuur te bedwingen. Wat betekenen ze concreet voor u?
Een tijdelijke btw-verlaging, een eenmalige verwarmingspremie en een verlengd sociaal tarief: daarmee wil de federale regering Belgische gezinnen wapenen tegen de aanhoudend hoge energieprijzen. Hieronder vindt u antwoorden op de meest prangende vragen over het nieuwe energieakkoord.
1. Wat houdt de tijdelijke btw-verlaging precies in?
Van 1 maart tot eind juni zal iedereen een btw-verlaging van 21 naar 6 procent genieten, weliswaar enkel op de verbruikte elektriciteit. Uw voorschotfactuur zal vanaf maart dus iets lager uitvallen. Voor een gemiddeld gezin – met een stroomfactuur van 1.600 euro per jaar, of 133 euro per maand – betekent dat een totaalbesparing van amper 66 euro. Uiteraard is dat voordeel nog kleiner voor wie minder verbruikt.
Hebt u al een digitale meter, dan kan uw verbruik exact afgelezen worden. Is dat nog niet het geval, dan zal een inschatting gemaakt worden. Bij de jaarlijkse meteropname wordt de factuur dan pro rata verdeeld volgens de maanden met 6 procent btw en die met 21 procent btw.
Verwacht u de jaarlijkse eindafrekening van uw elektriciteitsfactuur in maart? Dan zal die nog verrekend worden met 21 procent btw, omdat ze betrekking heeft op uw verbruik in het verleden. Alleen de stroom die u verbruikt van maart tot en met juni komt in aanmerking voor het verlaagde btw-tarief. In principe stijgt dat in juli weer naar 21 procent.
2. Waarom enkel een btw-verlaging op elektriciteit, en niet op gas of stookolie?
Met een btw-verlaging op elektriciteit bereikt de federale regering naar eigen zeggen iedereen, ongeacht de gebruikte brandstof voor verwarming. Een gelijkaardige maatregel voor aardgas zou alleen ten goede komen aan gezinnen met een verwarmingsketel op gas. Een verlaging van het btw-tarief op stookolie – waarvan de prijzen eveneens fors zijn toegenomen – zou dan weer in strijd zijn met de Europese bezwaren in het kader van de klimaattransitie.
3. Waarom geen accijnshervorming in plaats van een btw-verlaging?
Daan Killemaas, hoofdeconoom van Trends, omschrijft de beloofde btw-verlaging op elektriciteit als “boerenbedrog”. “Voor gezinnen levert die niet veel op, omdat een lagere btw weegt op de index en dus ook op de lonen”, stelt hij. “De overheid raapt finaal de rekening op, maar de overheid, dat zijn wij allemaal.” Ook de energieleveranciers twijfelen aan de haalbaarheid van de btw-verlaging.
De regering werkt naar eigen zeggen wel aan een hervorming die de btw op energie deels afbouwt en vervangt door accijnzen. Zulke accijnzen vormen volgens minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) een flexibelere buffer of schokdemper voor de energieprijzen. Bij grote stijgingen of dalingen kunnen de tarieven van de accijnzen sneller aangepast worden.
Samen met minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) zal Van der Straeten nog deze maand een concreet voorstel voor een structurele accijnshervorming uitwerken. Die zou in de toekomst ook ingezet kunnen worden als middel om schone energievormen fiscaal te stimuleren.
4. Wat betekent de verwarmingspremie voor u?
Elk gezin met een residentieel elektriciteitscontract kan rekenen op een eenmalige verwarmingspremie van 100 euro netto. Het betreft een korting op de stroomfactuur die automatisch door uw leverancier wordt toegekend via het voorschot van april. Wie minder dan 100 euro voorschot betaalt, zal het saldo terugkrijgen via de daaropvolgende factuur. De regering stelt deze premie voor als een extra tegemoetkoming voor iedereen, ongeacht de manier waarop men verwarmt.
Maar wie in een appartementsgebouw woont en een gemeenschappelijke aansluiting voor elektriciteit deelt met andere bewoners, zal geen aanspraak kunnen maken op de volledige 100 euro. De cheque moet in dat geval gedeeld worden door het aantal residenten. Vooral appartementsblokken die ouder zijn dan vijftien jaar hebben vaak nog één centrale teller (en dus één EAN-nummer). Via tussentellers wordt de factuur onderling verdeeld.
Professionele verbruikers, van zelfstandigen tot ondernemingen, komen sowieso niet in aanmerking voor de verwarmingspremie. De eenmalige korting op de stroomfactuur zou evenmin gelden voor de energiecontracten voor tweede verblijven waar niemand gedomicilieerd is.
5. Wat houdt de verlenging van het sociaal tarief precies in?
Ruim een miljoen gezinnen in ons land genieten vandaag een uitgebreid sociaal energietarief. Dat levert hen een gemiddelde besparing van ruim 700 euro per jaar op, in vergelijking met huishoudens die vasthangen aan de commerciële tarieven. In februari 2021 besliste onze regering om dit voordelige tarief toegankelijk te maken voor iedereen met een ‘verhoogde tegemoetkoming’, om zo een grotere groep mensen te beschermen tegen forse prijsstijgingen voor elektriciteit en aardgas.
Initieel was voorzien om het uitgebreide sociaal tarief tegen eind 2021 weer te laten verdwijnen, waardoor een half miljoen huishoudens opnieuw uit de boot dreigden te vallen. In oktober werd echter beslist om de gunstmaatregel te verlengen tot eind maart 2022. Omdat de energieprijzen nog altijd erg hoog zijn, voorziet het nieuwe energieakkoord nu opnieuw een verlenging met één kwartaal tot eind juni.
6. Zijn deze maatregelen voldoende?
Sommige gezinnen zagen hun energiefactuur de afgelopen maanden fors stijgen, terwijl de prijstoename voor anderen wat minder uitgesproken is. Veel hangt af van uw verbruik en het contract (vast versus variabel) met uw leverancier. We durven evenwel te stellen dat het nieuwe energieakkoord voor veel huishoudens een druppel op een hete plaat is. Zeker in vergelijking met onze zuiderburen, die de belofte kregen dat hun energieprijzen slechts in beperkte mate zullen stijgen.
7. Hoeveel kost het energieakkoord ons land?
Ook al stellen de nieuwe maatregelen niet echt veel voor, ze kosten ons land wel 1,1 miljard euro. Aan de tijdelijke btw-verlaging hangt namelijk een prijskaartje vast van 320 miljoen euro, alle verwarmingspremies zijn samen goed voor 520 miljoen euro, en voor het uitgebreide sociaal tarief in het eerste en tweede kwartaal moet de regering nog eens 279 miljoen bij elkaar zien te sprokkelen.
Een groot deel van die 1,1 miljard euro kan ze evenwel recupereren, dankzij onder meer extra btw-inkomsten als gevolg van de hoge energieprijzen. Daardoor moet er uiteindelijk maar 300 miljoen euro bijgelegd worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier