Tien vragen over uw energiefactuur beantwoord

De hoge prijzen voor gas en elektriciteit roepen allerlei vragen op bij consumenten. Trends legde zijn oor te luisteren bij zijn lezers, en ging op zoek naar concrete antwoorden bij de CREG.

1. Waarom stijgen de energieprijzen?

De energieprijzen rijzen nu al een tijdje de pan uit, en volgens de federale energiewaakhond CREG zijn daar verschillende redenen voor. Op de aardgasmarkt zijn dat het aanzwellen van de economische activiteiten in China, de toegenomen prijs voor de CO2-uitstoot, de beperkte opslagniveaus en het verminderde gasaanbod vanuit Rusland en Noorwegen. Op de elektriciteitsmarkt zijn vooral de prijsstijgingen van aardgas en steenkool de boosdoeners, en in mindere mate de toename van de CO2-prijs.

De CREG vermoedt bovendien dat bepaalde structurele factoren op middellange termijn een blijvende invloed kunnen hebben op de energieprijzen. De vraag naar aardgas zal wellicht blijven stijgen in een context waarin de Europese reserves verder afnemen. En ook de almaar toenemende CO2-prijzen zullen naar alle waarschijnlijkheid blijvende gevolgen hebben op uw energiefactuur.

2. Wat betekent dit concreet voor u?

Op kortere termijn is de impact van de gestegen energieprijzen afhankelijk van het contract dat u met uw leverancier hebt afgesloten. Bent u vóór het tweede kwartaal van 2021 een overeenkomst met een vaste energieprijs over een lange looptijd aangegaan, dan zit u nog wel een tijdje goed. 68 procent van de Belgische gezinnen heeft een vast contract voor elektriciteit, en 64 procent heeft een vast contract voor aardgas. Soms bedraagt de looptijd zelfs vijf jaar.

Lopende contracten met variabele prijzen zullen het snelst de impact van de gestegen energieprijzen ondervinden. De CREG raamde het bijkomende prijskaartje op jaarbasis in september al op 116 euro voor elektriciteit en op 598 euro voor aardgas. Een gemiddeld huishouden van vier personen moet dus in een extra budget van ruim 700 euro voorzien. Op basis van de evoluerende termijnprijzen voor de volgende kwartalen zijn zelfs nóg hogere bedragen niet uitgesloten.

“Maar ook wanneer uw contract met een vaste energieprijs nu of binnenkort afloopt, zal u bij de hernieuwing de gevolgen van de hoge prijsniveaus voelen”, waarschuwt Sophie Lenoble, woordvoerder van de CREG. “Uw maandelijkse voorschotten zullen aanzienlijk stijgen.”

3. Moet u uw voorschotten herbekijken?

“Voor lopende contracten met vaste prijzen is het niet nodig om uw voorschotten te herbekijken”, adviseert Sophie Lenoble. “Maar bij de vervaldag en de hernieuwing van uw vast contract in de nabije toekomst is dat wél een goed idee.”

Om een financiële kater bij de jaarlijkse eindafrekening van uw contract met variabele prijzen te voorkomen, kunt u eveneens overwegen uw maandelijkse voorschotten nu al op te trekken. Dat kan doorgaans in de klantenzone op de website van uw energieleverancier. Het voelt wellicht minder pijnlijk aan om maandelijks bijvoorbeeld 60 euro extra te betalen, in plaats van 700 euro bij de jaarafrekening.

4. Moet u de energietarieven vergelijken?

Jazeker. De stijgende energieprijzen zijn een feit, maar dat betekent niet dat u zich daar zomaar bij moet neerleggen. De ene leverancier is duurder dan de andere, en ook bij eenzelfde provider zijn er aanzienlijke prijsverschillen naargelang de contractformule. U doet er dan ook goed aan uw huidige contract onder de loep te nemen en te vergelijken met het aanbod van andere leveranciers. Online kan dat gratis, snel en vrijblijvend.

5. Waar kunt u daarvoor terecht?

Het aanbod aan onlinevergelijkers is groot. Energie-Vergelijker.be en Mijnenergie kregen een CREG-kwaliteitslabel. Dat betekent dat ze voldoen aan het ‘charter voor een goede informatieverschaffing bij de prijsvergelijking van elektriciteit en gas’. Daarnaast vermeldt de CREG ook drie regionale initiatieven op zijn website: de V-test van de VREG in Vlaanderen, BruSim in Brussel en CompaCWaPE in Wallonië.

Dat betekent niet noodzakelijk dat andere onlinevergelijkers zoals Aanbieders.be en Tariefchecker niet betrouwbaar zijn. Het feit dat bepaalde vergelijkers geen CREG-label dragen, kan bijvoorbeeld te maken hebben met het feit dat ze kortingen en promoties automatisch verrekenen in de vermelde tarieven, terwijl de gecertificeerde spelers de gebruiker zélf laten aanduiden of daarmee rekening mag gehouden worden in de prijsvergelijking.

6. Wat als u een ‘slapend’ contract heeft?

Gas- en elektriciteitsleveranciers lanceren voortdurend nieuwe contractformules met aangepaste prijzen en voorwaarden. Ze nemen echter zelf geen initiatief om de lopende overeenkomsten met hun bestaande klanten te vernieuwen. Dat leidt in de praktijk tot stilzwijgende verlengingen van die ‘slapende’ energiecontracten. Dat zijn dus contracten die de provider niet langer aanbiedt aan nieuwe klanten, en die eigenlijk niet meer beschikbaar zijn op de markt.

Vanaf 1 januari 2022 zijn die praktijken in ons land verboden. Maar volgens de CREG is het merendeel van de lopende overeenkomsten vandaag nog altijd slapend. Dat maakt vergelijken moeilijk, want zowat alle onlinetools houden alleen rekening met de actieve energiecontracten. Gelukkig is er ook de CREG Scan: die neemt als enige onlinetool alle slapende contracten mee op in zijn prijsvergelijking.

7. Hoe gebeurt zo’n vergelijking?

De verschillende onlinemodules werken grotendeels op dezelfde manier. U moet allereerst aangeven waar u woont, hoe groot uw gezin is, wie uw huidige leverancier is en of u een vergelijking wilt voor gas, voor elektriciteit of voor allebei. U dient ook het metertype van uw installatie te specificeren. Doorgaans wordt ook gevraagd of u zonnepanelen op uw dak hebt.

De volgende stap bestaat uit het ingeven van uw jaarverbruik. Dat vindt u terug op de laatste jaarafrekening van uw huidige leverancier, of in uw persoonlijke klantenzone op de website. Hebt u geen idee van hoeveel u momenteel verbruikt, dan kunt u dat meestal aanduiden. De rekenmodule baseert zich dan op gemiddelden, maar in dat geval zal het resultaat van de vergelijking wellicht minder accuraat zijn.

8. Wat mag u ervan verwachten?

Een prijsvergelijker toont u een overzicht van alle huidige contracten van de beschikbare energieleveranciers in uw gemeente. Voor elke provider krijgt u – afhankelijk van de gebruikte module – te zien of er specifieke voorwaarden zijn, hoelang het contract loopt, hoe groen de geleverde energie is en hoeveel u het komende jaar betaalt als u nu een contract afsluit. Doorgaans kunt u ook doorklikken voor meer details.

9. Welke formule moet u kiezen?

Welke formule – vast of variabel – u het beste kiest, hangt af van uw risicoprofiel. “Hoopt u op dalende prijzen, maar bent u zich bewust van het feit dat ze ook nog verder kunnen stijgen, kies dan voor een variabel product”, raadt Sophie Lenoble aan. “Indien u het risico op verder stijgende prijzen niet wil lopen, kies dan voor een vast product. In dat geval profiteert u niet automatisch van eventuele prijsdalingen. U moet dan zelf actie nemen om een goedkoper contract te zoeken via een onlinevergelijker.”

10. Hoe stapt u over naar een andere leverancier?

Een lopend energiecontract kunt u altijd opzeggen. U hoeft dus niet de vervaldatum af te wachten. “Ongeacht de gekozen formule kunt u altijd kosteloos van product veranderen, met inachtneming van een opzegtermijn van vier weken”, zegt Sophie Lenoble. “Uw huidige provider mag geen verbrekings- of schadevergoeding aanrekenen voor het beëindigen van de overeenkomst. Sommige aanbieders werken wel met een vaste jaarvergoeding: die bent u kwijt wanneer u het contract vervroegd opzegt. Ook eventuele prijskortingen die daaraan verbonden waren, kunt u zo mislopen.”

De nieuwe energieleverancier zorgt in principe gratis voor de overstap en alle daarmee gepaard gaande administratieve rompslomp. U hoeft dus niets meer te ondernemen. Maakt u zich bovendien geen zorgen over het tijdelijk uitvallen van uw gas- of elektriciteitsvoorziening bij de overschakeling naar een andere provider: de energieaanvoer blijft te allen tijde gegarandeerd.