Niet alleen huisbrandolie is goedkoper geworden, ook de gasprijs is fors gezakt. Is het een goed idee die lage gasprijs vast te klikken voor meerdere jaren?
De prijs van een vat Brent-olie uit de Noordzee dook enkele weken geleden onder 28 dollar. Tussen de piek van 147,5 dollar in 2008 en de voorlopige bodem van begin dit jaar zit een prijsdaling van 81 procent. Niemand had dat enkele jaren geleden durven te voorspellen.
“Vorig jaar hield de energieconsultant Wood Mackenzie op een conferentie in Londen een enquête onder de aanwezigen om te polsen naar hun verwachtingen voor de olieprijs”, zegt David Duchi, de energiespecialist van KBC Asset Management. “Bijna iedereen voorspelde een herstel. Dit jaar hebben ze geen rondvraag meer gehouden. Ze zagen er wellicht het nut niet meer van in.” Duchi houdt het erop dat de olieprijs in de tweede jaarhelft begint te herstellen, richting 60 dollar tegen eind 2016. “Het is wellicht nog te vroeg voor beleggers om in te spelen op de stijging van de olieprijs, op korte termijn kan de prijs nog dalen. Ik ga er wel van uit dat de bodem in zicht is.”
De Belgische gezinnen voelden de instorting van de olieprijs op de internationale markten ook, vooral als ze hun woning verwarmen met huisbrandolie. In de prijs van huisbrandolie wegen de accijnzen minder dan in de prijzen aan de pomp. De maximumprijs voor stookolie bereikte op 9 juli 2008 een hoogtepunt van 0,954 euro per liter. Enkele weken geleden was dat nog 0,3638 euro per liter, of 62 procent onder de piek van 2008.
Gigantisch overaanbod
De daling van de olieprijs is goed nieuws voor wie zijn woning met stookolie verwarmt, maar meer en meer gezinnen kiezen voor verwarming op aardgas. Hoe zit het eigenlijk met de gasprijs?
“In de Verenigde Staten is er een gigantisch overaanbod van gas. Ik vermoed dat er geen monovelden (enkel voor de productie van gas, nvdr) meer operationeel zijn, want de kostprijs van gas ligt boven de marktprijs. De Verenigde Staten halen nog altijd meer gas naar boven dan ze verbruiken”, weet de onafhankelijke analist Johan Braem. Het energie-equivalent van een vat olie is 6 miljoen British termal units (MMBTU), een veelgebruikte eenheid voor gas. Een BTU is de hoeveelheid energie die nodig is om een pond water met 1 graad Fahrenheit te verwarmen.
Braem vertelt erbij dat de gasprijs in de VS ongeveer 2 dollar per MMBTU bedraagt, tegenover 12 à 13 dollar in de zomer van 2008. Die daling is van dezelfde grootteorde als de daling van de olieprijs op de internationale markten. Het Amerikaanse gas is in zijn ruwe vorm veel goedkoper dan olie, een vat olie kost 30 dollar en het equivalent van 6 MMBTU gas kost 12 dollar.
“In Europa bedraagt de gasprijs traditioneel minstens het dubbele van de prijs in de Verenigde Staten”, voegt Braem eraan toe. “Tel er voor de gasprijs in Azië nog maar eens 50 procent bij. Dat heeft onder meer te maken met de hogere transport- en verwerkingskosten die in de prijzen verrekend zitten.”
De groothandelsprijzen op de beurzen van Zeebrugge en Amsterdam tikten hun hoogste peil aan in maart 2013 en zakten sindsdien met meer dan 58 procent. Die prijs is de basis van de kleinhandelsprijzen die de energieleveranciers aanrekenen aan de consument.
Koppeling tussen prijzen
Vroeger stond een koppeling tussen de olie- en de gasprijs in de leveringscontracten. Die was historisch gegroeid, omdat gas vaak als bijproduct van olie uit de bodem werd gehaald. Dat is veranderd. “De federale wetgever heeft in 2012 de koppeling van de contracten met de eindklant illegaal gemaakt”, zegt Dirk Van Evercooren, directeur marktwerking bij de VREG. “Voor de inkoop van gas door de leveranciers kan er nog wel een verband zijn tussen de olie- en de gasprijs.”
De leveranciers van aardgas mogen sinds 1 januari 2013 hun variabele prijzen één keer per kwartaal aanpassen op basis van een indexeringsformule die de energiewaakhond CREG controleert. Van 1 april tot 31 december 2012 werden de contracten tijdelijk bevroren. Daarom kijken we enkel naar de evolutie van de gasprijzen sinds 2013. De indexeringsformule voor de variabele prijzen is meestal gebaseerd op de aardgasprijs op de virtuele beurs Title Transfer Facility (TTF). De CREG publiceert die TTF-noteringen op haar website. De TTF103, die vooral wordt gebruikt als referentie in de contracten van particulieren, noteert 41,5 procent lager dan in januari 2013. Vorig jaar was er een daling van 19 procent en in de eerste maanden van het jaar ging er nog eens 16 procent af.
Vennootschapsbelasting
“Ook de gasprijs die de gezinnen betalen, is de voorbije jaren sterk gedaald”, zegt Maarten De Cuyper, de medeoprichter van het Vlaamse energiebedrijf Elegant. “Maar in de perceptie van de consumenten is de energieprijs gestegen. Dat komt omdat gas en elektriciteit bij veel gezinnen op één factuur staan. Op de elektriciteitsfactuur zijn een heleboel heffingen en kosten bij gekomen. Op de aardgasfactuur zijn die nagenoeg constant gebleven.”
Eén ingreep van de overheid heeft aardgas wel duurder gemaakt. De intercommunales moeten sinds vorig jaar vennootschapsbelasting betalen. Ze rekenen die heffing door aan de consument. Daardoor zijn de distributietarieven in Vlaanderen gemiddeld met 10 procent gestegen, wat zich volgens de Vlaamse regulator VREG vertaalt in een stijging van de aardgasfactuur met 2 procent. De kostprijs van gas is goed voor ruim de helft van het bedrag dat de consument betaalt. Daarbovenop komen distributiekosten (24 %), transport (2 %), openbare heffingen (4 %) en energiebelasting en btw (19 %).
Uit gegevens die de CREG verzamelde over Electrabel, Eni, Essent, Lampiris en Luminus, blijkt dat hun tarieven in 2013-2014 met iets minder dan 8 procent zakten. Volgens de CREG daalde de gasprijs voor de gezinnen in 2015, tot en met september, nog eens met om en bij 8 procent. Als de gasprijs aan de meter de evolutie van de gasprijzen in Zeebrugge en Amsterdam volgt, is er de voorbije maanden nog een stevig bedrag afgegaan.
Vaste of variabele prijs
Is het een goed idee die lage gasprijs vast te klikken voor meerdere jaren? De regulatoren en de vergelijkende website mijnenergie.be willen daar geen uitspraken over doen. Ze benadrukken dat het afhangt van de persoonlijke voorkeur van de klant of hij kiest voor een vaste of een variabele prijs. Sommige mensen willen op voorhand weten hoeveel ze moeten betalen en anderen niet.
Elegant heeft er wel een mening over. De Cuyper: “Niemand kan zeggen waar de bodem van de gasprijs ligt. Ik durf niet te zeggen dat de prijs verder gaat dalen of gaat stijgen in 2016. Twee jaar geleden was ook al sprake van een lage gasprijs, maar achteraf bekeken was het niet de beste timing om een prijs vast te klikken, want vandaag staan we een heel eind lager. De consument kan afhankelijk van de leverancier een vaste prijs bedingen voor een jaar of maximaal drie jaar. Dat is niet zo lang.”
De Cuyper: “In de vaste prijs moeten de leveranciers een risicopremie of een veiligheidsmarge inbouwen. Ze moeten zich indekken tegen een prijsstijging over die periode, en dat kost geld. De variabele prijs ligt niet op elk moment lager dan de vaste prijs, maar op lange termijn is een variabele prijs voor onbepaalde duur altijd voordeliger voor de klant. Dat is de economische logica. Als de gasprijs daalt zoals de voorbije jaren, is dat duidelijk, want dan betaal je elk kwartaal minder. Maar bij een stijgende gasprijs is dat moeilijker te begrijpen voor de klant. Elegant koos ervoor enkel contracten met een variabele prijs aan te bieden. Wij zijn de enige speler op de Belgische markt die de tariefformule voor de variabele prijs nooit verandert.”
Het is in ieder geval een goed idee om opnieuw de toer langs de leveranciers te doen, om de prijzen te vergelijken. Er zijn zes handige vergelijkingswebsites die het charter van de CREG voor goede praktijken hebben ondertekend: Brusim (Brussel), CWAPE (Wallonië), Energievergelijker, Test-Aankoop, Mijn Energie en V-Test (Vlaanderen). De consument kan op elk moment van leverancier veranderen. Het enige wat nodig is, is een contract tekenen bij uw nieuwe leverancier die alles voor u regelt.
Ilse De Witte
“Op lange termijn is een variabele prijs voor onbepaalde duur altijd voordeliger voor de klant. Dat is de economische logica” – Maarten De Cuyper, Elegant
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier