Is het geduld van Europa op? ‘De Britten zullen eerst met nieuwe feiten moeten komen’

Het Britse parlement heeft de brexit-deal met Europa afgeschoten. Hoe gaat het nu verder? Moet Europa de hand reiken aan de Britten? Nog niet, aldus Voka-baas Hans Maertens: ‘De Britten zullen eerst met nieuwe feiten moeten komen.’ Juist wel, vindt Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC: ‘Europa heeft te weinig goodwill gehad tegenover de Britten.’

Het Britse parlement heeft gisteren met een overgrote meerderheid het uittredingsverdrag met de Europese Unie weggestemd, een immense nederlaag voor premier Theresa May. “Nu is het echt alle hens aan dek”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van de werkgeversvereniging Voka. “Bedrijven én regeringen moeten alles doen om zich voor te bereiden op invoerheffingen en douanecontroles aan de Britse grens, en de federale en Vlaamse regeringen moeten praktische maatregelen treffen om de grensformaliteiten zo efficiënt mogelijk te laten verlopen.” Maertens hoopt ook dat de federale regering zo snel mogelijk de brexit-wet goedkeurt, die juridische zekerheid moet bieden aan het economisch verkeer met het Verenigd Koninkrijk, zoals bijvoorbeeld de erkenning van het Britse rijbewijs.

Maar hoe moet het politiek verder tussen het VK en Europa? Het is niet aan Europa om de eerste stap te zetten, aldus Maertens. “Je weet niet hoe zo’n Europese stap onthaald zou worden in het VK”, aldus Maertens. De bal blijft in het kamp van de Britten liggen. “De EU heeft met premier May onderhandeld zoals het hoort, kwam tot een akkoord, en dat akkoord heeft het Britse parlement nu afgeschoten. De Britten zullen eerst met nieuwe feiten moeten komen om het debat met Europa te heropenen. De Britten hebben gezegd wat ze niet willen, maar niet gezegd wat ze wél willen. Dat is de kern van het probleem.”

Dat neemt niet weg dat er ondertussen overleg kan zijn met de EU, aldus Maertens, maar de klok tik voort. Als er niets gebeurt, dondert het VK op 29 maart uit de EU. “Willen de Britten zo’n harde brexit? Of willen ze een nieuw referendum, nieuwe verkiezingen, of gewoon in de EU blijven? Het is voor de EU moeilijk overleggen als je niet weet waar de andere partij naartoe wil. Er moet bij de Britten een coalition of the willing komen.”

Goodwill

Ook voor Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC, is dit het moment voor bedrijven en overheden om de noodplannen te activeren. Maar in tegenstelling tot Maertens, vindt hij dat Europa als eerste een signaal moet geven. “De EU moet de deadline van 29 maart uitstellen”, zegt Van Hove. “Zo krijgen onderhandelingen een nieuwe kans, en kan Europa bekijken in welke mate ze tegemoet kan komen aan een aantal Britse zorgen, zoals een efficiëntere EU, een coherent migratiebeleid en een versterking van de interne markt. Die dingen kan je niet realiseren van vandaag op morgen, maar Europa kan op zijn minst zijn goede intenties tonen.”

Premier May is politiek dood, aldus Van Hove. “Ze heeft al haar eieren in het mandje van het afgeschoten akkoord gelegd, en kan er nu nog moeilijk op terugkomen. Ook al overleeft ze vandaag een motie van wantrouwen in het parlement, ze is vleugellam, en kan op termijn niet veel anders dan opstappen. Wat voor beleid kan ze nog voeren?” Maar zal de opvolger van May niet met dezelfde problemen geconfronteerd worden? “Een compromisfiguur als opvolger kan een nieuwe wind doen waaien”, aldus Van Hove.

Het is vooral Europa die zijn basishouding moet veranderen. “Nu is de Europese houding: ‘Uittreders moeten gestraft worden.’ Europa heeft te weinig goodwill gehad tegenover de Britten. We willen na de scheiding een goede relatie houden met de Britten. Europa heeft de Britten te weinig geboden om in zo’n goede relatie te blijven.”