De Europese leefomgeving is er slecht aan toe

De Europese Commissie werkt aan een klimaatwet. Hoog tijd, want het gaat slecht met de Europese leefomgeving. De Europese drugsmarkt is daarentegen in volle bloei.

De groene gekte is nog niet gaan liggen in de Brussels Bubble. Op maandag sprak de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op de klimaattop in Madrid het Europese groene evangelie uit. In haar speech sprak ze duidelijke verbintenissen uit waar men haar en haar Commissie later op kan beoordelen of afrekenen. Het ultieme doel: van Europa tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent maken.

De eerste verbintenis: de Europese Green Deal die ze volgende week zal openbaren. Een plannetje presenteren, daar is op zich niets baanbrekends verbindend aan. Tenzij het plan vol staat met bijkomende beloftes.

Tweede verbintenis: een Europese klimaatwet. Die zal de Commissie pas volgend jaar in maart presenteren. Dat gaat al een stapje verder. Een wet betekent verplichtingen en dus meer kans op weerstand van zij die de wet moeten invoeren, de lidstaten dus. Een bescheiden voorspelling voor hoe die klimaatwet zich zal ontrollen: de Commissie legt bij de lancering de lat al redelijk hoog, het Europees Parlement legt ze in haar amenderingen een paar sporten hoger, de lidstaten in de Europese Raad zullen bevangen door een vlaag van groene bindingsangst op de rem gaan staan. Anderhalf tot twee jaar en zo’n 1500 tot 2500 amendementen later zal de Europese klimaatwet worden gestemd met min of meer dezelfde doelstellingen waar de Commissie oorspronkelijke mee kwam aandraven. Vervolgens zullen de landen één tot anderhalf jaar krijgen om ze om te zetten in nationale wetgeving. Slow politics met een groen sausje.

Derde verbintenis: een ‘rechtvaardig transitiefonds’ om ook de achterblijvers mee op de klimaattrein te krijgen. Als dat fonds genoeg financiële vuurkracht meekrijgt, kan dat cruciaal zijn om de lidstaten mee te krijgen die nu voornamelijk op Europese landbouw- en cohesiefondsen teren.

Een ding moet je Ursula aangeven… ze staat er wel en speecht niet slecht.

Europese leefomgeving in kritieke toestand

Die klimaatambities komen geen minuut te laat als je het recentste rapport leest van het Europese Milieuagentschap (EEA) geleid door onze landgenoot Hans Bruyninckx. De Europese leefomgeving is er slecht aan toe met een verontrustend hoog verlies aan biodiversiteit, een onvoorzien harde impact van de klimaatverandering en te hoog verbruik van natuurlijke hulpbronnen. “De Europese leefomgeving staat op een kantelpunt”, zegt Bruyninckx daarover in het persbericht.

De EEA-boodschap in het kort is: als we zo blijven doorgaan, halen we de doelstellingen van 2030 niet. De enige manier om dat te keren is om de komende tien jaar hard uit te pakken. Het EEA zet daarvoor zeven prioriteiten vooraan: meer inzet op het bestaande milieubeleid, duurzaamheid als kader voor alle toekomstig beleid, Europees leiderschap in internationale samenwerking, innovatie, heroriëntatie van de financiële sector richting duurzame projecten, risico’s op sociale nadelen beheersen en meer kennis opbouwen.

Klimaat houdt Europese burger wakker

De barre toestand van het klimaat is ook een grote zorg voor Europese burgers. Dat blijkt uit de Parlameter, de burgerbevraging van het Europese Parlement bij meer dan 27.000 Europeanen. Uit de bevraging blijkt ook een duidelijke verdeling tussen de lidstaten waar het klimaat hoog op de prioriteitenlijst van mensen staat en waar minder hoog. De oude, westelijke lidstaten scoren allemaal bovengemiddeld hoog, terwijl de nieuwe oostelijke lidstaten onder het EU-gemiddelde zitten. De nieuwe Commissie weet meteen waar ze haar ‘rechtvaardig transitiefonds’ het hardst mag inzetten. Die boodschap brengt Europees Parlementsvoorzitter David Sassoli naar de klimaattop in Madrid. Een duidelijk overzicht van alle klimaattoppen de afgelopen decennia en wat daar allemaal beslist is, staat te lezen in het recentste rapport van de parlementaire studiedienst. In navolging van de hit Alle kleuren van de regenboog werkt K3 aan een lied over de klimaattoppen, maar de liedjesschrijvers van Studio 100 krijgen Kyoto, Parijs en Madrid niet in het juiste rijmpatroon. Toen ze hoorden dat Katowice er ook nog tussen moest, brak spontaan een staking los.

Klimaatwerk Europees Parlement

De klimaatcommissie van het Europees Parlement surfte behendig mee op de klimaatgolf die deze week over de instellingen rolde. De leden stemden voor concrete biodiversiteitsdoelstelling in de volgende meerjarenbegroting. Die zou minstens 10 procent moeten uittrekken voor het behoud van onze soortenrijkdom. Verder willen de Europarlementariërs het gebruik van pesticiden in de Europese Unie drastisch verminderen, want de Europese bijenpopulatie gaat met rasse schreden achteruit. Beide voorstellen zullen in de volgende plenaire vergadering worden gestemd.

Uit de koker van het EP kwam ook nog een zeer inzichtelijk overzicht over de Europese CO2-uitstoot per sector. Vooral de transportsector heeft sinds 1990 zijn koolstofvoetafdruk aanzienlijk vergroot. In de laatste dertig jaar stootte het wegtransport 19 procent meer broeikasgassen uit, de scheepvaart 32 procent en de luchtvaart maar liefst 129 procent meer. Het aantal Europese luchtvaartpassagiers steeg in diezelfde periode van 360 naar 1100 miljoen. In het totale uitstootplaatje is wegvervoer nog de grootste boosdoener. Die is goed voor 19 procent van alle Europese uitstoot. De lucht- en scheepvaart elk voor een goede 3 procent.

Verdoken aandelenhandel blijft een probleem…

Over naar het financiële front. De Europese marktenwaakhond ESMA kwam deze week met de aanbeveling voor meer transparantie op de Europese aandelenmarkten. Die zijn nog te gefragmenteerd en er wordt nog te veel buiten officiële beurzen en handelsplatformen om gehandeld. Als grote financiële partijen te veel in achterkamers met elkaar handelen, verstoort dat de prijsvorming op de markten waar de rest van de beleggers openlijk met elkaar handelen. Zoals we al eerder berichtten, meer dan de helft van de Europese aandelenhandel verloopt niet via een beurs. Twee jaar na de fameuze Europese beleggersrichtlijn MiFIDII is daar nog weinig verandering in gebracht.

… net als het monopolie van kredietbeoordelaars

Verder zette ESMA het Europese oligopolie van de Amerikaanse kredietbeoordelaars nog eens in de verf. Ter opfrissing, dat zijn de partijen die de Amerikaanse rommelhypotheken voor 2008 allemaal een kwaliteitslabel meegaven. Tien jaar later blijken de grote drie, Standard&Poors, Moody’s en Fitch even almachtig. Samen hebben ze 92 procent van de Europese markt voor kredietwaardering in handen. Hoog tijd dat Margrethe Vestager daar haar mededingingslicht over laat schijnen.

Verder kwam de Europese Centrale Bank met haar tweejaarlijkse bevraging bij meer dan 10.000 Europese kmo’s. Dat is een goede polsslagmeter die inkijk geeft in de bekommernissen van het Europese bedrijfsleven. De grootste zorg voor Europese kmo’s is het gebrek aan geschoold personeel en de moeilijkheid om hun klantenbasis uit te breiden. Financiering vinden voor hun bedrijfsvoering, vooral via banken, is daarentegen geen probleem. Qua economische vooruitzichten zijn de bevraagde bedrijven minder optimistisch.

Europese drugsmarkt: eengemaakt en digitaal

Ten slotte van de financiële markten naar de drugsmarkt. Die is in Europa in volle bloei, blijkt uit een rapport van Europol en het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA – tevens de winnaar van het moeilijkst uit te spreken euro-acroniem). In de Europese Unie heerst frustratie dat de eengemaakte markt niet verder verdiept en digitaliseert. De ironie wil dat de Europese drugsmarkt dat op volle toeren doet. De cijfers in het rapport zijn hallucinant en als lezer waan je je bij momenten in een politiethriller. Meer daarover lees je hier.