Liquiditeitsproblemen bij bedrijven: ‘We moeten een tsunami aan procedures vermijden’

Een op de twee bedrijven ondervindt liquiditeitsproblemen door de coronacrisis. Klassiek lost een advocaat dat op door een gerechtelijke bescherming tegenover schuldeisers, maar dat is voorbarig, zeggen experts. De regering werkt aan maatregelen om het aantal procedures in te dijken.

De kledingketen e5 mode vraagt bescherming aan tegenover zijn schuldeisers. Verwacht wordt dat nog meer ondernemingen naar de rechter zullen stappen voor een gerechtelijke reorganisatie. Uit een enquête op vraag van de Economic Risk Management Group (ERMG) blijkt dat de helft van de ondernemingen liquiditeitsproblemen heeft. “Nu al een procedure starten voor een gerechtelijke organisatie is meestal voorbarig”, stelt Stan Brijs, advocaat-vennoot van het advocatenkantoor NautaDutilh. “De crisis woedt nog volop. Het is moeilijk de impact op de liquide middelen en de schuldenlast al correct in te schatten.”

“De federale en de Vlaamse overheden werkten al heel wat maatregelen uit om de ondernemingen meer ademruimte te geven”, zegt curator Ilse Mertens, medewerker van de faillissementsboetiek EVC advocaten. “Pas als er meer duidelijkheid is over de impact van de crisis en andere overheidsmaatregelen, kunnen ondernemingen juist inschatten welke juridische maatregelen nuttig zijn.”

Confrater Bart Heyninckx (Altius) wordt overspoeld door telefoons van verontruste ondernemers. “Ze vragen of de beschermingsprocedure tegenover schuldeisers mogelijk is. Maar de uitgestelde betaling van huurgelden, RSZ en fiscale verplichtingen geeft al ademruimte. Voorts wil men weten of een bewarend beslag bij eigen schuldenaars zin heeft. Dat lost weinig op als er bevoorrechte schuldeisers zijn. Mijn klanten zitten in een juridisch vagevuur.”

Afkoelingsperiode

De gerechtelijke reorganisatie is niet geschikt als een tijdelijke levenslijn om ondernemingen door deze crisis te trekken, meent insolventiespecialist Christian Van Buggenhout, vennoot bij het advocatenkantoor DLA Piper. “Ik ben een aartsvijand van de wet op de continuïteit van de ondernemingen (zie kader Gerechtelijke reorganisatie). De opstart van gerechtelijke procedures tegen schuldenaars kan een tsunami aan rechtsvorderingen op gang brengen, waardoor ondernemingen elkaar nog meer in gevaar brengen.”

“Een stroom aan beschermings-, beslag- en insolventieprocedures moet worden vermeden”, zegt Arie Van Hoe, advocaat bij NautaDutilh. “De ondernemingsrechtbanken kunnen dat ook niet aan. Er is behoefte aan een afkoelingsperiode, waarin ondernemingen hun situatie kunnen inschatten. Later kunnen procedures volgen” (zie kader Pauzeknop induwen).

Gerecht te traag

Van Buggenhout meent dat de tussenkomst van het gerecht niet geschikt is als antwoord op deze crisis. “Het gerecht volgt de wet der traagheid”, getuigt hij. “Om de microgevolgen van de coronacrisis te bestrijden, moeten snel maatregelen worden genomen. Je laat nu geen advocaten los op een bedrijf in moeilijkheden, want dan is het om zeep. Dat zet procedures in gang, audits, vergaderingen, heen en weer geschrijf. Dat duurt te lang en is niet goed voor het bedrijf, de klanten en de leveranciers. Enkel de advocaat wordt er beter van.”

Van Buggenhout bepleit dat ondernemingen zelf oplossingen uitwerken. “Iedereen ondergaat de crisis. Schuif de liquiditeitsproblemen niet door. Werk aan een plan. Spreek af welk deel van de schuld onmiddellijk, later en niet zal worden betaald. Zo kan men na de crisis sneller heropstarten in wederzijds vertrouwen. Solidariteit tussen bedrijven werkt beter dan gerechtelijke oorlogen.” Dat is de beste oplossing, beaamt Brijs. “Zo’n plan kan later worden bekrachtigd door de rechtbank.”

Heilzame crisis

Deze crisis is op termijn misschien zelfs heilzaam voor de economie, voorspelt Van Buggenhout. “Heel wat bedrijven hebben hun thesaurie geoptimaliseerd, waardoor ze geen financiële reserve meer hebben om na de huidige herstructurering te herstarten. Bovendien hebben velen zwaar geleend, omdat de rente zo laag stond. Banken komen bij problemen wel achter hun geld. Verzwakte ondernemingen zullen verdwijnen als artificiële concurrenten van sterke sectorgenoten. Die kunnen flink saneren in de variabele kosten en opveren na de crisis.”

Dit is ook het moment om het productieproces te herbekijken. Van Buggenhout: “De productie van heel wat bedrijven stuikte in elkaar, omdat ze afhankelijk bleek van verre aanvoerlijnen die stilvielen. Die aanvoerlijnen zullen worden herbekeken, net als andere bedrijfsprocessen. Ook de dividendpolitiek. Aandeelhouders zullen enkele jaren geduldig moeten zijn, zodat kan worden geïnvesteerd en gespaard. Bedrijven kunnen op termijn beter uit deze crisis komen.”

Volgens Van Buggenhout houdt de overheid zich het best ver van algemene steunmaatregelen. Die moet zich concentreren op “strategische sectoren, die prioritair moeten overleven”. “Europa kan daarvoor het best de coördinatie in handen nemen, want anders rommelen de lidstaten maar wat aan in de sectoren”, stelt de curator. “Maar waar blijven de apparatsjiks van Brussel? We zien ze niet, net nu we ze nodig hebben.”