De ondergang van FNG: de perikelen na de overname van CKS

DIETER PENNINCKX BIJ CKS Guido De Vos kreeg van hem te horen dat alle aandeelhoudersafspraken niet langer van kracht waren.

Wolfgang Riepl redacteur bij Trends

redacteur bij Trends 16-12-2020, 21:00 Bijgewerkt op: 20-07-2022, 07:06

Met de integratie van het merk CKS in 2009 maakte de kledinggroep van Dieter Penninckx een kwantumsprong. Maar wat een droomhuwelijk had moeten zijn, ontaardde in een juridische strijd. “Ik ben zwaar voorgelogen. Het is heel spijtig dat mijn bedrijf als motor heeft gediend voor de uitbouw van FNG”, zegt de voormalige eigenaar, Guido De Vos.

Het verhaal achter de ondergang van FNG

Deel 4: Het droomhuwelijk met CKS loopt op de klippen

Jarenlang was de beursgenoteerde mode- en schoenenketen FNG – bekend van onder meer de merken Brantano, CKS, Claudia Sträter, Fred & Ginger en Van Hassels – een van de meest spraakmakende ondernemingen in ons land. De media droegen CEO Dieter Penninckx op handen, want hij was altijd wel goed voor een sappige quote. Als hoofdaandeelhouder van de voetbalclub KV Mechelen kreeg hij extra aandacht.

Ook de Vlaamse overheid vertrouwde de modeketen. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) had een belang van ruim 11 procent. Bekende zakenlui en ondernemers, zoals Emiel Lathouwers (ex-AS Adventure), de families Boone (Lotus Bakeries) en Vandeurzen, schoven aan als investeerders. De banken, met vooraan ABN AMRO, Belfius, Fortis BNP Paribas en ING Bank, hadden dit voorjaar samen 258 miljoen euro leningen uitstaan bij FNG.

Maar dit voorjaar ontplofte de bom. Op 11 mei werd de notering van het aandeel geschorst. Begin augustus ging FNG failliet. Sinds 20 juli buigt de Mechelse onderzoeksrechter Theo Byl zich over het dossier. De drie spilfiguren – Dieter Penninckx (46), zijn vrouw Anja Maes (45) en zijn studiegenoot Emmanuel Bracke (46) – worden verdacht van diverse zaken en zaten al in de cel. Het onderzoek richt zich voornamelijk op het afwenden van middelen uit ondernemingen, het opzetten van frauduleuze constructies en witwassen.

Maar bij FNG gebeurden al langer opmerkelijke zaken, blijkt uit een onderzoek van Trends. Het vierde deel van deze reeks behandelt het samengaan van FNG en het enkele keren grotere CKS einde 2009. Wat een droomhuwelijk leek, werd volgens voormalig eigenaar Guido De Vos een ontgoochelende ervaring, die ook uitmondde in een juridische strijd.

Lees ook deel 1, deel 2 en deel 3:

Al strubbelingen bij de eerste overname

Ballonnen op de beurs

Het mismanagement van Penninckx & co bij Van Hassels

Guido De Vos (60) is een gevoelsmens, iemand die nog geloof hecht aan vertrouwen. Als hij vindt dat dat vertrouwen wordt geschonden, raakt hem dat diep. De Antwerpse zakenman schonk zijn vertrouwen aan de FNG-topmensen Manu Bracke, Anja Maes en Dieter Penninckx. Hij kwam naar eigen zeggen bedrogen uit. Zijn e-mailberichten getuigen van ingehouden woede. “Het zijn oplichters. De wereld die ze creëren, maakt deel uit van hun plan. Bij een narcist als Dieter Penninckx moet alles in het plaatje passen, ook zijn eigen leefwereld. Ik zal één gesproken zin aanhalen. Toen ik hem vroeg hoe hij en Anja hun groeiende gezin combineerden met hun werk, antwoordde hij heel nuchter: “Veel kinderen is goed voor het imago.” Geen letter meer, geen glimlach, het was gewoon post xxx in de boekhouding. Hij is superintelligent, en een goede psycholoog en manipulator. Dat kan van iemand een topondernemer of een dictator maken. Penninckx duldde niemand die geen ‘hofhouding’ — ook een van zijn uitspraken — was in besturende organen of als manager die een afdeling of een merk leidde. Dit is uiteraard mijn persoonlijke mening. Op een zekere leeftijd geef je die gewoon, ongevraagd.”

CKS Dat het merk nog altijd bestaat, duidt wellicht op zijn sterkte.

Elke dag de oorlog winnen

Vanwaar die woede? Op 21 december 2009 beklonken het beursgenoteerde Fred & Ginger en de nv Devo van zakenman Guido De Vos een fusie. Devo is het bedrijf achter het kinderkledingmerk CKS. De deal had meer weg van een omgekeerde overname. Het toenmalige nv Fred & Ginger maakte een kwantumsprong ( zie tabel FNG maakt een kwantumsprong). In 2007 haalde het bedrijf 3,4 miljoen euro omzet, Devo in zijn gebroken boekjaar 2007-2008 (van juli tot juni) maar liefst 26,5 miljoen.

CKS was een succesvol kindermerk. Nog meer Belgische kinderkledingmerken waren toen in volle opmars, zoals Filou & Friends, Bellerose en American Outfitters. Elk van die merken had een duidelijk profiel. CKS zat in het middensegment. Het stond zowel sterk in prijs als in kwaliteit. Het middensegment deed het in die jaren nog goed. CKS verkocht kleding voor kinderen van 4 tot 16 jaar, in veertien eigen winkels, maar vooral via 200 traditionele meermerkenwinkels. Het merk werd ook bij Inno verkocht. Dat het nog altijd bestaat, duidt wellicht op de sterkte van CKS. Haar omzet haalde de onderneming met 120 werknemers vooral in België en Nederland, en in mindere mate in Duitsland, Frankrijk en Spanje.

BERNARD THUYSbAERT “Guido De Vos werd als minderheidsaandeelhouder in een hoek geduwd.”

De motor achter het merk was, volgens een voormalige naaste medewerker, onmiskenbaar de eigenaar, Guido De Vos. “Ik heb heel graag met hem samengewerkt. Hij was gebeten door het ondernemerschap. Continu actief op de werkvloer, enthousiast, gedreven. Hij zou hij elke dag opnieuw de oorlog winnen. Zijn ouders zijn klein begonnen. Ze verkochten kleding aan marktkramers. Dat heeft Guido altijd nuchter gehouden. Hij was enorm trots dat hij eigen winkels had in steden als Antwerpen, Brugge, Gent en Knokke. Als het moest, stond hij om 6 uur ‘s morgens te schilderen in een van zijn winkels, die dan om 9 uur openging. Guido is het prototype van de gezonde Vlaamse ondernemer, die met hart en ziel voor zijn bedrijf werkt. Ik had heel veel respect voor hem.”

CKS “CKS is een topmerk gebleven tot op de datum van het faillissement.”

Blakend van ambitie

Maar in 2009 was de Antwerpse ondernemer 49 jaar en in zijn familie stond geen opvolger klaar. “Guido wilde verkopen. Zijn werk was af, hij wilde andere dromen verwezenlijken”, analyseert de intimus. “FNG was toen in volle ontwikkeling. De overname leek dus een goede zaak. Er was niets mis mee. Guido wilde het bedrijf een toekomst geven, waarbij de werkgelegenheid en de continuïteit van het merk gevrijwaard zouden blijven. Hij wilde ook het familiale karakter van de onderneming behouden.”

Dieter Penninckx was “compleet het tegenovergestelde van Guido De Vos. Hij was de financiële man van de spreadsheets. Dieter blaakte van ambitie. Daar is op zich niets mis mee. Hij was een heel enthousiaste man, die zijn verhaal heel goed kon vertellen. Het trio vulde de vergaderzalen. Het zag er ook allemaal prima uit. Met de bril van toen lijkt het vreemd dat het achteraf zo misgelopen is. Guido had toen vertrouwen in hen.”

Guido De Vos beaamt dat. Er waren al enkele jaren contacten tussen beide partijen. De Antwerpse ondernemer had de drie ingenieurs geholpen met financiering. In de zomer van 2009 kwam het dossier in een stroomversnelling. Op het terras van een café in Bonheiden tekenden ze de rudimentaire krijtlijnen van de deal uit.

Tot op vandaag vindt Guido De Vos dat er geen sprake is van een overname van zijn onderneming (zie kader Een kluwen van holdings). Op zijn initiatief werd de fusie besproken. Hij legde zijn bedrijf vol vertrouwen in de handen van een jong en volgens hem talentvol team: “Jullie hebben capaciteiten, maar zelfs met de beste koersfiets haal je het nooit tegen de slechtste auto in een formule 1-wedstrijd. Ik heb hier een degelijke diesel staan, die met de juiste technieker en coureurs zo de koers kan overnemen.”

Vertrouwen is goed, controle beter

Op 21 december 2009 nam De Vos ontslag uit alle operationele functies. Hij bleef al meteen aan de zijlijn van de wedstrijd. Maar het droomhuwelijk ontaardde al snel in een nachtmerrie. Van juni 2010 tot in de zomer van 2014 was De Vos wel bestuurder bij de beursgenoteerde nv FNG Group, de nieuwe naam voor de nv Fred & Ginger. “Ik ben daar vertrokken. Het strookte niet met mijn manier van aanpak, om niet het zware woord deontologie te gebruiken. Ik ben zwaar voorgelogen op afstand en tijdens een hele reeks gesprekken”, zegt De Vos.

Vertrouwen is goed, maar controle is beter, zoals de voormalige Sovjet-leider Vladimir Lenin voorhield? Guido De Vos en zijn raadsman, Bernard Thuysbaert, benadrukken dat daartoe alle mogelijke stappen gezet zijn. In maart 2018 schakelde de Antwerpse zakenman de gedelegeerd bestuurder van Deminor in, het kantoor dat de rechten van minderheidsaandeelhouders verdedigt. “Ik voerde zwaar en kostelijk juridisch geschut aan”, zucht De Vos.

Hij kreeg geen of slechts heel moeizaam informatie, ook niet toen hij nog bestuurder was bij FNG Group. De Vos had geen zicht op de operationele activiteiten. Zijn vragen over operationele aspecten bleven onbeantwoord. Hij ergerde er zich herhaaldelijk, ook schriftelijk, aan dat het trio zich onvoldoende omringde met een sterk team. Vragen en suggesties daarover aan Dieter Penninckx botsten op een muur. “Guido De Vos heeft de verdere integratie en de operationele uitrol van CKS niet meer mogen opvolgen of beïnvloeden na de overname. Hij werd daarin op geen enkele manier betrokken”, vindt Bernard Thuysbaert. De bestuursorganen van de overkoepelende holdings kwamen zo goed als nooit samen, of met heel veel vertraging.” **

De ondergang van FNG: de perikelen na de overname van CKS

Een goede overname

Nochtans heeft Guido De Vos heel lang het vertrouwen behouden. Vooral omdat CKS fors groeide. Bij de overname in 2009 was er een netwerk van veertien winkels. Eind maart 2014 telde de keten 26 winkels in België en twee in Nederland. De officieel gerapporteerde cijfers, via de drie vennootschappen nv NS Development (de opvolger van de nv Devo), nv FNG International en de nv CKS Retail Belgium, zijn niet echt duidelijk, maar tonen initieel eveneens een sterke groei. De aanvankelijk sterke, officieel gerapporteerde organische groei daalde vervolgens. “CKS bleef in die jaren de dieselmotor van FNG”, vindt Guido De Vos. “Dat is ook altijd zo gepresenteerd door Dieter Penninckx op aandeelhoudersvergaderingen en op presentaties voor investeerders. Niemand heeft ooit beweerd dat CKS geen goede overname was.”

Toen FNG Group deze zomer failliet ging, restten 23 CKS-winkels en 32 verkooppunten in de keten Inno. De kledingketen Claes Retail Group, bekend van de merken JBC en Mayerline, kocht de restanten, en heeft nu 13 winkels en 28 verkooppunten bij Inno. Guido De Vos blijft ervan overtuigd dat JBC het merk CKS voort zal kunnen uitbouwen. “Het blijft voor mij moeilijk dat ik dit moet meemaken langs de zijlijn. CKS is een topmerk gebleven tot op de datum van het faillissement. Het is heel spijtig dat mijn bedrijf als motor heeft gediend voor de uitbouw van de FNG Group en uiteindelijk het slachtoffer werd van het flagrant verkeerde beleid.”

Voor de voormalige naaste medewerker typeert die uitspraak Guido De Vos. “Guido is bijzonder kwaad. Niet alleen omdat hij misschien een deel van zijn centen kwijt is. Hij is vooral ontgoocheld. Guido voelt zich bedrogen, en dat verdient hij niet. Daarvoor heb je niet dag en nacht hard gewerkt. CKS was zijn baby. Hij was fier op zijn levenswerk. Het doet me pijn dat het zo is gelopen. Dat hoefde echt niet.”

Een kluwen van holdings

Guido De Vos voelt zich gekneld in een ingewikkelde cascadestructuur van holdings. De voorbije jaren zijn er almaar meer tussenholdings gecreëerd, waardoor De Vos zich, via zijn patrimoniumvennootschap nv Renardo, de gevangene van een structuur noemt, waardoor hij geen greep meer had op wat er gebeurde bij FNG.

1. In 2009 verkocht Guido De Vos zijn onderneming. Drie kwart van de overnameprijs kreeg hij cash uitgekeerd. “We verkochten Devo te goedkoop, want het was een supersolide bedrijf”, vindt hij. “Een kwart van de overnameprijs is betaald in aandelen. Dat pakket wilde ik rustig laten groeien, als belegging. Noem het pensioensparen. Niet dus.” De initiële “onderwaardering” van de verkoopprijs zou worden gecompenseerd door een deal met synergie- en groeipotentieel. “Guido zou 25 procent van zijn historische bedrijf behouden en 25 procent verwerven in de gezamenlijke FNG Group, waardoor hij mee zou genieten van de toekomstige waardecreatie”, duidt Bernard Thuysbaert, de advocaat van De Vos.

Mijn historische bedrijf werd het slachtoffer van het flagrant verkeerde FNG-beleid’ Guido De Vos, voormalig eigenaar CKS

2. Een kwart van de overnameprijs is betaald in aandelen. Daarbij werd in september 2009 de nv GMAD Venture opgericht. De naam verwijst naar de vier voornamen van de sleutelaandeelhouders (ieder had een vierde van de aandelen): Guido De Vos, Manu Bracke, Anja Maes en Dieter Penninckx. Voor Guido De Vos blijft de G een bijzonder gevoelig punt. De Antwerpse zakenman gewaagt steevast van de “vier historische oprichters” (G+M+A+D). Maar hij viel later volledig weg uit de historiek van de groep.

3. In juni 2010 verdween de nv GMAD Venture. De “vier historische oprichters” brachten hun belang in de beursgenoteerde FNG Group in. Door die operatie verwaterde het belang van Guido De Vos tot 19,4 procent in de volledige groep.

4. Op 8 juli 2011 staken de vier sleutelaandeelhouders hun belang in FNG in een nieuwe holding, de nv 3NG. Een week later, op 15 juli, richtten de drie ingenieurs alweer een holding op, de bvba Ocean 7, en stopten daarin het belang van hun gedrieën in de nv 3NG.

5. Guido De Vos mocht zijn FNG-aandelen in schijven aan het trio verkopen, op basis van aandeelhoudersafspraken met de holdings GMAD Venture en nv 3NG. Op die manier loste De Vos de volgende jaren de helft van zijn aandelen. Ze werden verkocht aan de bvba Ocean 7.

6. Op 24 mei 2016 werd een nieuwe holding opgericht, de nv 3NDV. Die controleerde in een cascade alle holdings daaronder. Ook Guido De Vos bracht zijn belang, dat intussen was geslonken tot 12,08 procent, in de nieuwe vennootschap. Toch creëerden de drie ingenieurs nogmaals een holding erboven, de bvba Greenway District. “Wat Guido was voorgehouden als een gezamenlijke holding met vier oprichters, werd uiteindelijk volledig uitgehold”, vindt Bernard Thuysbaert. “Hij werd als minderheidsaandeelhouder in een hoek geduwd, zonder zeggenschap, zonder informatie, betrokkenheid of bescherming. Guido werd opgesloten in een holding van een holding.” De Vos wilde toen zijn resterende aandelen verkopen. “Dieter Penninckx meldde dat alle aandeelhoudersafspraken niet meer van kracht waren. Guido bezat geen aandelen van GMAD of 3NG meer, en dus waren alle historische afspraken vervallen. Hij moest nu de volledige rit afwachten, tot ook zij zouden verkopen”, stelt Thuysbaert.

Sinds juli 2014 had Guido De Vos geen enkel bestuurdersmandaat meer in vennootschappen rond FNG. “Sinds 2016 heeft hij bovendien permanent moeten strijden om als aandeelhouder van de nv 3NDV zijn rechten op informatievoorziening uit te oefenen, waarbij alle wettelijke en boekhoudkundige verplichtingen laattijdig of nooit werden gerespecteerd. We wilden zelfs via de commissaris-revisor een aandeelhoudersvergadering organiseren. Maar de advocaten rond Penninckx hebben die vergadering, in strijd met alle regels, geannuleerd.”

Een kluwen van holdings