Verstedelijking daagt landbouw uit: mogelijkheden voor de belegger?

De explosieve bevolkingstoename en de toenemende verstedelijking plaatsen de landbouwsector voor grote uitdagingen. Maar ze bieden de sector ook een grote toekomst.

Er is meer aan de hand met de wereldbevolking dan dat die sterk groeit. De meeste demografen gaan ervan uit dat tegen 2050 op deze aardbol 9 miljard mensen rondlopen. Een andere grote trend is de toenemende verstedelijking.

Die verstedelijking is op zich geen nieuw verschijnsel, het is een proces dat al sinds de industrialisatie aan de gang is. Wel nieuw is dat de groei van de steden en de stadsbevolking wereldwijd nog nooit zo snel en zo massaal is geweest.

Elk jaar komen er wereldwijd 65 miljoen stedelingen bij. Dat betekent dat elke dag van het jaar gemiddeld 180.000 mensen wegvluchten van het platteland naar de stad. Dat is zes keer de bevolking van België per jaar.

In 1800 woonde amper 3 procent van de wereldbevolking in de stad. Dat was al een kwart van de wereldbevolking in 1950 en tegen 2005 was het opgelopen tot 45 procent. Tegenwoordig woont al het grootste deel van de wereldbevolking in de stad: 54 procent volgens de Verenigde Naties. Tegen 2050 zouden minstens twee op de drie aardbewoners een stedeling zijn.

Megasteden van 50 miljoen inwoners

In Europa en Noord-Amerika wonen de meeste mensen al langer in steden. Voor Europa ligt het percentage nu rond 70 procent. Noord-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld. 82 procent van de inwoners woont er in de stad.

De Industriële Revolutie heeft die de mensen doen vluchten naar de steden op zoek naar werk. Door de opkomst van landbouwmachines waren in de landbouw almaar minder mensen nodig, terwijl in de steden mensen gezocht werden om in de fabrieken te gaan werken. Sinds enkele decennia is een tweede grote urbanisatiegolf aan de gang, in de emerging markets.

Tussen 2000 en 2030 zal het aantal stadsbewoners in Azië stijgen van 1,4 naar 2,6 miljard. Afrika verstedelijkt in een nog sneller tempo. Daar gaat het van 300 naar 750 miljoen stedelingen in dertig jaar. Die exponentiële groei zal uiteraard leiden tot een toename van het aantal ‘megasteden’ en metropolen. Vijf megasteden met meer dan 25 miljoen inwoners zijn er al: Tokio, Guangzhou, Jakarta, Seoel en Sjanghai.

Maar het kan nog altijd (een pak) groter. Sommige demografen verwachten dat de Indiase stad Mumbai(voorheen Bombay) tegen 2040 ruim 50 miljoen Inwoners telt. Megasteden zorgen voor mega-uitdagingen in infrastructuur, watervoorzieningen, veiligheid enzovoort.

Landbouw herleeft

Ook op het gebied van voeding wordt de uitdaging gigantisch. Tegen 2050 dienen naar verwachting 2 miljard monden extra gevoed. Bovendien wordt de wereldbevolking rijker. Tegen 2025 zouden 735 miljoen mensen in de grootste 600 steden ter wereld meer dan 32.000 dollar per jaar verdienen.

Dat zorgt voor een gevarieerder voeding, wat betekent dat de stedelingen meer vlees, fruit, groenten enzovoort zullen eten. De gemiddelde Europeaan eet zeven en de gemiddelde Amerikaans zelfs tien keer zoveel vlees als de gemiddelde Indiër. Door de stijgende vleesconsumptie zal er meer graan geteeld moeten worden om die dieren te voeden. De landbouwsector heeft dus nog een glorieuze toekomst voor zich.

Rendement per hectare

Volgens de Verenigde Naties moet de opbrengst van de landbouw tegen 2050 dan ook met 60 procent toenemen om de wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Die uitdaging wordt des te groter omdat de landbouw voor het grondgebruik concurrentie krijgt van de verregaande verstedelijking.

Om de hoger vermelde 60 procent toename in de voedselproductie te realiseren, moet het rendement per hectare omhoog. Afrika biedt de eerstvolgende decennia het grootste potentieel voor een toename in het gebruik van landbouwgrond en vooral voor een groei van de productiviteit. Dat continent zou de komende decennia dezelfde beweging moeten kunnen maken als Latijns-Amerika in de afgelopen tientallen jaren.

Het rendement kan verbeteren door irrigatie en bemesting. Het percentage van bewerkbare landbouwgrond die geïrrigeerd is, is in het vorige decennium evenwel gestagneerd net onder 50 procent. De bemesting stijgt wel nog. In een halve eeuw is de bemesting per ton graan zowat verzesvoudigd. Opmerkelijk is ook dat de investeringen in onderzoek & ontwikkeling een pak sneller zijn gestegen dan de wereldwijde voedselproductie, vooral in de voorbije twintig jaar. Dat heeft geleid tot een versnelling van de innovatie in de sector.

Verwacht prijsherstel

De meevallende oogsten in de belangrijkste productiegebieden en de sterk verminderde belangstelling voor biobrandstof hebben ervoor gezorgd dat de index van de landbouwprijzen de jongste jaren in reële termen (dus rekening gehouden met de inflatie) is teruggevallen tot het peil van het midden van de jaren tachtig. In de voorbije vijftig jaar stonden de reële prijzen enkel halfweg de jaren negentig nog lager dan nu.

De landbouwsector is zeker geen nieuw beleggingsthema. Rond de decenniumwissel vierde het een laatste keer hoogtij. Door de haast aanhoudende prijsdaling was de appetijt bij investeerders de voorbije vijf jaar flink bekoeld, ondanks haast ongewijzigde fundamentals op langere termijn.

In de loop van dit jaar hebben we al wel een inhaalbeweging gezien, maar er is nog voldoende bijkomend herstelpotentieel en dat hoeft niet alleen te komen van tegenvallende oogsten in een belangrijke productieregio.

Naarmate het moeilijker wordt de landbouwopbrengst nog te verhogen, zal de prijszettingsmacht van de producenten toenemen. Die ontwikkeling zal bovendien geholpen worden door de consolidatiebeweging die momenteel aan de gang is.

VanEck Vectors Agribusiness ETF

Er zijn natuurlijk heel wat individuele mogelijkheden om in de landbouwsector te beleggen. We focussen vooral op de meststoffensector (CF Industries, K+S, Mosaic, Potash Corp.,…) en de plantagemaatschappijen (Anglo-Eastern Plantations en Sipef). Monsanto is uiteraard een geval apart. Het aandeel noteert nog steeds onder de biedprijs van Bayer. Dat geeft al aan dat een goedkeuring geen evidentie is. Het aandeel is zeker nader op te volgen.

Er is echter ook een algemene manier om in te spelen op de te verwachten opwaartse tendens voor de landbouwsector de komende jaren. De tracker VanEck Vectors Agribusiness ETF noteert op NYSE (ticker MOO; ISIN-code US92189F7006) en zoals u uit de tabel met de belangrijkste participaties kunt opmerken, staan daar heel wat aangehaalde aandelen in de top tien. Er is wel een flink overwicht aan Amerikaanse waarden, want ook deze sector wordt toch wel door de Verenigde Staten gedomineerd.

De geografische spreiding van VanEck Vectors Agribusiness ETF (top tien)

Bron: Bloomberg

Top tien belangrijkste participaties VanEck Vectors Agribusiness ETF

Bron: Bloomberg