Verduistering, smoesjes en uitvluchten

Er zijn steeds meer kritische geluiden over de mate waarin de kwartaalcijfers van de Amerikaanse bedrijven nog overeenstemmen met de werkelijkheid. De zaken gaan minder goed, maar ze halen alles uit de kast om dat zo veel mogelijk te verbloemen.

Vier op een rij, dat is de conclusie bij het naderen van het einde van het Amerikaanse resultatenseizoen. De winsten zijn al voor het vierde kwartaal na elkaar – of één volledig jaar – gedaald op jaarbasis. Na het tweede, het derde en het vierde kwartaal van 2015 zal er op het niveau van de Standard&Poor’s500-index opnieuw sprake zijn van een lagere winst. Een definitief cijfer is er nog niet, maar het wordt wellicht een terugval met 8 à 9% tegenover de eerste drie maanden van vorig jaar. En ja, dat is in de eerste plaats te wijten aan de winstval in de energiesector. Maar zelfs als we die sector eruit filteren, komen we nog in de buurt van -4% uit. Naar analogie van de macro-economie mogen we dan ook overduidelijk spreken over een winstrecessie voor de grote Amerikaanse ondernemingen.

Er is een opwaartse druk op de lonen door de toenemende krapte op de Amerikaanse arbeidsmarkt. Daarnaast is er de vaststelling dat de economie in de Verenigde Staten vertraagt in navolging van de rest van de wereld. Eerst waren er de vertragende vooruitlopende indicatoren, maar nu is er ook het duidelijke signaal dat het herstel op de arbeidsmarkt over zijn hoogtepunt heen is, na het tegenvallende banenrapport voor april (slechts 160.000 nieuwe banen).

Creatieve rapportering

Zorgwekkender is de vaststelling dat de toestand van de Amerikaanse bedrijfswinsten nog minder rooskleurig is dan de rapportering van de ondernemingen doet uitschijnen. Er zijn steeds meer kritische geluiden over de mate waarin de cijfers nog overeenstemmen met de werkelijkheid. Het gaat minder goed, maar de bedrijven halen in hun communicatie alles uit de kast om dat zo veel mogelijk te verbloemen.

Een recent opiniestuk in The Economist kreeg zelfs de titel ‘Sweet little lies‘ (‘leugentjes om bestwil’) mee. Het magazine heeft het over bedrijfsleiders die meer verkopers dan boekhouders zijn bij de voorstelling van hun resultaten. Het noemt het resultatenseizoen een festival van verwarring, verduistering, smoesjes en uitvluchten, die zelfs de Amerikaanse presidentskandidaten doen blozen. Zo is The Economist van oordeel dat IBM,waar CEO Ginni Rometty na zestien opeenvolgende kwartalen van omzetdaling spreekt over “vooruitgang in de transformatie en dubbelcijferige groei in de strategische keuzes”, zijn winstdaling voor belastingen eigenlijk ziet dalen met 66%, terwijl het na het uitsluiten van hele rist factoren op -27% uitkomt.

We zeggen het al enkele maanden en we blijven het herhalen: niet de renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank, maar wel de dalende bedrijfswinsten zijn meest bedreigende factor voor een trendommekeer op de westerse beurzen. Want ook in Europa vallen de kwartaalresultaten regelmatig tegen. Een defensieve beleggingsstrategie blijft dan ook absoluut aan de orde.