Van de klimaatverandering tot goede arbeidsomstandigheden: duurzame aandelen blinken uit

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wakkert het groene vuur aan met de aankondiging dat de Europese Unie voor 255 miljard euro groene obligaties zal uitgeven. Door de coronacrisis was het milieubewustzijn even op de achtergrond geraakt, maar nu staat het weer hoog op de agenda. Ook bij beleggers.

De groene reflex doet de belegger in hoofdzaak kiezen voor effecten van bedrijven die bijzondere aandacht hebben voor het milieu, de sociale aspecten van ondernemen en behoorlijk bestuur. Die bedrijven worden vaak aangeduid met de Engelse term ESG (environment, social en governance). ESG-beleggen wordt ook vaak duurzaam beleggen, verantwoord beleggen, impactbeleggen of maatschappelijk verantwoord beleggen genoemd. De zorg voor het milieu is een belangrijk aspect ervan, maar het volstaat al lang niet meer voor wie sociaal verantwoord wil beleggen.

Om een bedrijf te beoordelen op basis van ESG-criteria, kijken beleggers naar een breed scala aan gedragingen. Milieucriteria zijn het energieverbruik van een bedrijf, het afvalbeleid, de vervuiling, het behoud van natuurlijke hulpbronnen en de behandeling van dieren. De criteria kunnen ook worden gebruikt bij de beoordeling van eventuele milieurisico’s waarmee een bedrijf te maken kan krijgen en hoe het bedrijf deze risico’s beheert.

De sociale criteria hebben te maken met de zakelijke relaties van het bedrijf. Werkt het met leveranciers die dezelfde waarden hebben als die waaraan het beweert vast te houden? Doneert het bedrijf een percentage van zijn winst aan de lokale gemeenschap, of moedigt het werknemers aan daar vrijwilligerswerk uit te voeren? Tonen de arbeidsomstandigheden van het bedrijf respect voor de gezondheid en de veiligheid van zijn werknemers? Wordt rekening gehouden met de belangen van andere belanghebbenden?

Wat governance betreft, willen beleggers weten of een bedrijf nauwkeurige en transparante boekhoudmethoden gebruikt, en of aandeelhouders de mogelijkheid krijgen over belangrijke kwesties te stemmen. Zij kunnen ook garanties willen dat de bedrijven belangenconflicten vermijden bij hun keuze van bestuursleden, dat ze geen politieke bijdragen gebruiken om een gunstige behandeling te krijgen, en uiteraard dat ze zich niet inlaten met onwettige praktijken.

Driemaal zoveel

Studies wijzen uit dat er wereldwijd ruim driemaal zoveel ESG-activa zijn als tien jaar geleden. Het toenemende belang van ESG is dus duidelijk, maar voor een goede huisvader-belegger volstaat dat niet. Die wil ook rendement op zijn belegging. Maar die combinatie is niet altijd vanzelfsprekend. Investeringen om de productie te vergroenen wegen vaak op het rendement. Ook sociale maatregelen kunnen het rendement beperken. Maar sceptici lijken ongelijk te krijgen. Bedrijven met veel aandacht voor ESG blijken veel beter te scoren dan andere, die het niet te nauw nemen met sociaal verantwoord bestuur.

De klimaatopwarming is de belangrijkste factor bij een ESG-analyse. Bedrijven worden onder meer beoordeeld op de manier waarop ze aan hun energiebehoefte voldoen. Maar er zijn ook nog andere duurzaamheidstrends van belang. Zo gaat de voorkeur naar bedrijven die oplossingen bieden op het gebied van gezondheidszorg (strijd tegen virale ziekten) of digitale technologieën (videoconferenties en slimme energienetwerken), of die bijdragen tot de ontwikkeling van een circulaire economie.

Cruciale test

De coronacrisis die we nu meemaken, brengt de positieve correlatie tussen arbeidsomstandigheden en bedrijfsprestaties aan het licht. Ze is een test voor het personeelsbeleid en het beheer van de aanvoerketens van ondernemingen. Met een goed personeelsbeleid kunnen bedrijven langetermijnrelaties aangaan met werknemers. Wanneer grote problemen opduiken, kunnen ze daardoor beter dan andere blijven werken. De aanvoerketens zijn de voorbije maanden ook zwaar op de proef gesteld. Het is cruciaal de aanvoer op peil te houden en leveranciers te ondersteunen.

Sinds kort geloven sommige beleggers dat milieu-, sociale en governancecriteria een praktisch doel hebben dat verder gaat dan ethische bezwaren. Door de ESG-criteria te volgen, kunnen ze bedrijven vermijden met praktijken die een risicofactor inhouden. Denk maar aan de olieramp van BP in 2010 en het emissieschandaal van Volkswagen. Beide veroorzaakten een implosie van de aandelenkoersen en miljarden dollars aan verliezen.

ESG-scores

Van de miljarden die de voorbije jaren in ESG-producten zijn belegd, ging minstens de helft naar indexfondsen (ETF’s). Passieve ETF’s hebben twee kenmerken die zeer belangrijk zijn voor beleggers: lage vergoedingen en ESG-criteria. Veel van die passieve ETF’s spelen echter vooral in op de vraag naar eenvoudige en goedkope oplossingen, en veel minder op de realisatie van het verwachte financiële of maatschappelijke rendement. De samenstelling van passieve ETF’s is doorgaans gebaseerd op objectieve criteria, zoals marktkapitalisatie, sector of regio. Maar ESG-indicatoren zijn het resultaat van een reeks beoordelingen en analyses, die zeer divers van aard kunnen zijn en tot zeer verschillende conclusies kunnen leiden. Het kost veel geld om dergelijk onderzoek te doen, vaak meer dan passieve producten met lage vergoedingen kunnen betalen. Daarom wordt vaak gebruikgemaakt van ESG-scores die worden aangeleverd door een handvol aanbieders, zoals MSCI, Sustainalytics en Thomson Reuters.

Stevige rendementen

De Europese Commissie zal in het derde kwartaal van 2020 een vernieuwde strategie voor duurzame financiering presenteren. Daardoor wordt het gemakkelijker voor investeerders om duurzame investeringen te identificeren en ervoor te zorgen dat ze geloofwaardig zijn. In het European Green Deal Investment Plan van 14 januari 2020 werd aangekondigd dat de Commissie een EU Green Bond Standard (GBS) zal vaststellen.

MSCI (Morgan Stanley) heeft enkele indexen ontwikkeld die een verbazend positief rendement laten zien. De betere ESG-aandelen maken er deel van uit. Zo noteert de MSCI World ESG Leaders Index vandaag bijna 20 procent hoger dan vorig jaar. Ook de Europese variant, de European ESG Leaders Index klopt de Eurostoxx 600-index met afgerond 5 procent dit jaar.

De MSCI Global Environment Index steeg in een jaar zelfs met meer dan 60 procent. Bij de strafste uitblinkers vinden we onder meer Tesla en het haast even spectaculaire Nvidia. Andere uitblinkers zijn Teladoc en Sartorius. Dat laatste, Duitse biofarmabedrijf staat bij de best presterende Europese ESG-bedrijven. Voorts is er Pandora, ‘s werelds derde grootste fabrikant van handgemaakte juwelen, Lonza Group (biotech), Vestas en het Finse Neste (hernieuwbare brandstoffen).

Passieve benadering

Wie wil beleggen in fondsen of ETF’s moet zich afvragen of hij een actieve of een passieve benadering verkiest. Passieve fondsen (indexbeleggingen) zijn meestal goedkoper dan actieve. Bovendien zijn indexbeleggingen transparanter. Door een analyse van de index weet de belegger precies wat in de portefeuille zit. Tegenstanders stellen echter dat duurzaam beleggen alleen mogelijk is door actieve managers. Zo komen kleinere bedrijven bij passieve beleggers niet in aanmerking wegens hun te kleine liquiditeit. Enkele voorbeelden van ETF’s: BNP Paribas Easy ECPI Global ESG Infrastructure UCITS ETF, BlackRock ESG Multi-Asset Conservative Portfolio UCITS ETF, IQ Candriam ESG International Equity ETF, Xtrackers MSCI USA ESG UCITS ETF. Bij de beleggingsfondsen vinden we onder andere DPAM Capital B – Equities US ESG, DWS Invest ESG Equity Income, Goldman Sachs Global Equity Partners ESG.