Platina is niet langer het kneusje onder de edelmetalen

Katalysatoren voor dieselmotoren waren lang de voornaamste industriële toepassing van platina. Maar na het dieselgate-schandaal, dat zes jaar geleden losbarstte, stortte het aandeel van dieselmotoren ineen ten voordele van benzine-, elektrische en hybride aandrijvingen.

Hoogste prijs sinds 2014

Terwijl de prijs van het zustermetaal palladium, dat gebruikt wordt in benzinemotoren, jaar na jaar nieuwe records neerzette, stagneerde die van platina. Begin vorig jaar, op het hoogtepunt van de coronacrisis op de financiële markten, daalde de platinaprijs tot net boven 600 dollar, het laagste niveau sinds 2002. Maar platina krabbelde recht, en in februari bereikte de prijs met bijna 1300 dollar het hoogste peil sinds begin 2014. Het hoogtepunt van 2008 (bijna 2300 dollar) is wel nog veraf.

Om in te spelen op het oplopende prijsverschil tussen platina en palladium, ontwikkelde een consortium van mijnbouwers (waaronder Sibanye en Impala) en chemiebedrijven (BASF) een nieuw type katalysator voor benzinemotoren. Daarin is een deel van het palladium vervangen door platina. Die substitutie kan de vraag naar platina tegen 2025 met 10 procent opkrikken.

Platina speelt ook een belangrijke rol in de productie van groene waterstof. Het groene karakter van die energiedrager is afhankelijk van de manier waarop de benodigde energie is opgewekt. Dat kan op een milieuvriendelijke manier, met elektrolysetechnologie. Bij Proton Exchange Membrane (PEM)-elektrolyse fungeren platina en iridium als katalysator. De chemiereus Johnson Matthey, de grootste katalysatorenproducent ter wereld, verwacht dat PEM-elektrolyse de dominante technologie zal worden.

Gunstig instapmoment

Intussen stevent platina af op een derde jaar op rij met een aanbodtekort. Uit cijfers van de World Platinum Investment Council (WPIC) blijkt dat het globale aanbod vorig jaar met 17 procent is gedaald. De mijnproductie viel met 20 procent terug door de coronamaatregelen, en ook het aanbod uit recyclage daalde met 10 procent. Tegelijk kwam de vraag 7 procent lager uit door de gedaalde autoverkopen. Per saldo leverde dat een deficit op van 932.000 troy ounce. De WPIC ziet de vraag en het aanbod dit jaar met respectievelijk 3 en 17 procent herstellen, maar volgens de instelling zal er nog altijd een klein aanbodtekort zijn.

Na de rally van de voorbije maanden is de platinaprijs teruggevallen naar 1150 dollar per troy ounce, wat een gunstig instapmoment is. Investeren kan onder meer met de WisdomTree Physical Platinum ETF, die op Euronext Amsterdam noteert met tickersymbool PHPT en ISIN-code JE00B1VS2W53. De jaarlijkse beheerkosten bedragen 0,49 procent.