Meer dan een dipje

China’s sterke man, Xi Jinping, moet doorzetten met de hervormingen.

De serieuze Chinese groeivertraging, die ook gepaard ging met een scherpe terugval van de Chinese beurzen, bezorgde de westerse aandelenmarkten een beroerd derde kwartaal. De overheersende consensus is dat het een tijdelijke dip is. De officiële groei van 6 à 7% zou niet overeenstemmen met de werkelijkheid, maar eerder 4 à 6% bedragen.

Het was dan ook voor de meeste aanwezigen op de halfjaarvergadering van de onafhankelijke Gentse vermogensbeheerder Value Square even slikken toen ze luisterden naar de uiteenzetting van professor Jonathan Holslag. De 33-jarige Holslag is hoogleraar internationale betrekkingen aan de Vrije Universiteit Brussel. Een man die al flink wat heeft gepubliceerd en naar wie wordt geluisterd als het over China gaat.

Vooreerst gaf hij duiding bij de recente crash van de lokale Chinese beurzen. Chinezen boeken enorme spaaroverschotten, maar kunnen daarmee enkel in eigen land terecht. Omdat de spaardeposito’s bij de overwegend staatsbanken nauwelijks rente opbrachten, kozen steeds meer Chinezen voor vastgoedbeleggingen. Met forse prijsstijgingen tot gevolg. Toen de overheid mee de vastgoedzeepbel deed leeglopen, trokken zowat 70 miljoen Chinese gezinnen met weinig tot geen kennis van zaken naar de lokale Chinese beurzen. Dat leidde in korte tijd tot een spectaculaire klim, maar sinds juni loopt ook die zeepbel weer leeg.

Groeistagnatie

Om de groei van de Chinese economie te meten gebruikt professor Holslag een tiental indicatoren die niet of nauwelijks te manipuleren zijn. Daaronder de import (-15% op jaarbasis), het transport per spoor (-10%) en het elektriciteitsverbruik (+3%). Geen enkele indicator komt in de buurt van het officiële groeicijfer. Ze suggereren eerder een stagnerende dan een nog stevig groeiende economie. En dat heeft nationale en internationale gevolgen.

Het leidt tot meer ongelijkheid in China en dus tot meer sociale en etnische spanningen en een zenuwachtige en weinig daadkrachtige Communistische Partij. Van de 136 hervormingen die het vorige Partijcongres had goedgekeurd, zijn er amper enkele gerealiseerd. Holslag schat dat de Chinese maakindustrie met 35% overcapaciteit kampt en China probeert die met massale exportpromotie elders in de wereld te slijten. Dat veroorzaakt steeds meer wrevel en wantrouwen in de internationale relaties met China. Dat tegen een achtergrond dat China zich militair erg expansionistisch gedraagt en zich meer en meer politiek als een wereldmacht wil profileren.

China’s sterke man, Xi Jinping, zal meer moeten doen dan het paniekvoetbal dat vandaag wordt gespeeld, nu het land voor het eerst sinds lang met een ernstige groeicrisis af te rekenen krijgt. Hij zal moeten doorzetten met zijn hervormingen, zoals de ontmanteling van inefficiënte staatsbedrijven en dus offers vragen aan de bevolking om de economie weer op het groeipad te krijgen. Anders dreigt China, in plaats van een houvast, een onstabiele factor te worden. Internationaal politiek gesproken, maar ook voor de financiële markten.