Het signaal van Caterpillar

De winstverwachtingen van veel analisten liggen te hoog.

Enkele weken geleden deed zich een historisch moment voor in de geschiedenis van het Amerikaanse Caterpillar. De grootste producent van graafmachines ter wereld gaf voor het eerst in zijn negentigjarige beursgeschiedenis een becijferde prognose voor zijn kwartaalwinst. Wekenlang probeerde de bedrijfsleiding via subtiele en daarna minder omfloerste aanwijzingen de analisten erop attent te maken dat hun voorspellingen van de kwartaalomzet en de kwartaalwinst veel te hoog lagen. De analistenconsensus lag voor de toeleverancier aan de grondstoffen- en oliesector op een kwartaalomzet van 10,2 miljard USD en een kwartaalwinst van 0,95 USD per aandeel. Het management gaf enkele weken voor de publicatie van de kwartaalcijfers een forse winstwaarschuwing door te stellen dat de kwartaalomzet veeleer 9,3 à 9,4 miljard USD zou bedragen en de kwartaalwinst op 0,65 à 0,70 USD per aandeel zou uitkomen, respectievelijk zo’n 10 en 30% onder de verwachtingen.

Caterpillar is naar ons aanvoelen geen alleenstaand geval, al is het natuurlijk extreem. Maar algemeen merken we ook dat de bedrijfsleiders bij ons voorzichtigheid inbouwen. Ondanks vaak een zeer goed 2015 worden de dividenden niet of nauwelijks opgetrokken, en zijn de prognoses voor dit jaar een stuk gematigder. Dat leidt her en der tot gemor onder de analisten, die met hun verwachtingen een stuk hoger uitkomen en hun prognoses, adviezen of koersdoelen moeten aanpassen. Ontex, de nieuwkomer in de Bel-20, was daarvan een goed voorbeeld in het Belgische resultatenseizoen.

Wereldwijde winstrecessie

Volgende week begint Wall Street weer aan het resultatenseizoen, met de klassieke aftrap door Alcoa. Opnieuw zijn het belangrijke Amerikaanse kwartaalcijfers. In het tweede, derde en vierde kwartaal van vorig jaar werd op het niveau van de Standard & Poor’s500-index minder winst geboekt. Naar analogie van de macro-economie mogen we dan ook spreken over een winstrecessie voor de grote Amerikaanse ondernemingen.

Het is niet zover zoeken naar de redenen van de winstrecessie. Vooreerst is er de sterke dollar (USD). Daarnaast is voor het eerst sinds vele jaren opnieuw een opwaartse druk op de lonen, een gevolg van de toenemende krapte op de Amerikaanse arbeidsmarkt. Tot slot is er in de Verenigde Staten sprake van vertragende vooruitlopende indicatoren, eerst in de industrie, daarna ook in dienstensector.

Gezien de voorzichtigheid bij heel wat Europese bedrijfsleiders, vrezen we dat de winstrecessie na de opkomende landen en de Verenigde Staten dit of volgend jaar ook kan uitdijen naar Europa. Terwijl analisten nog altijd mikken op verdere winstgroei en wijzen op de achterstand van de Europese tegenover de Amerikaanse bedrijfswinsten.

We zeggen het al enkele maanden en we blijven het herhalen: niet de renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank, maar wel de bedrijfswinsten zijn de meest bedreigende factor zijn voor een trendommekeer op de westerse beurzen. Een rist winstwaarschuwingen in de loop van 2016 – hopelijk niet van het kaliber van Caterpillar – kan serieus op het beurssentiment wegen.