Fed en ECB zijn tegenpolen

Het monetaire beleid van de belangrijke centrale banken vertoont helemaal geen synchroon verloop.

Als het ergens begint te regenen op de financiële markten, dan druppelt het minstens ook op de andere continenten. Veel meer dan vroeger is er sprake van parallelle ontwikkelingen en dus van meer gelijke, trendmatige bewegingen. In dat opzicht wordt 2016 een boeiend jaar. Want het monetaire beleid van de belangrijke centrale banken vertoont helemaal geen synchroon verloop.

De financiële literatuur heeft het tegenwoordig enkel nog over de voortgaande divergentie in het monetaire beleid van de Angelsaksische wereld enerzijds en Japan en Europa anderzijds. We staan dicht bij de eerste renteverhoging in de Verenigde Staten, en daarna zal het Verenigd Koninkrijk volgen. ECB-voorzitter Mario Draghi daarentegen laat geen gelegenheid voorbijgaan om aan te geven dat hij van plan is nieuwe stimuleringsmaatregelen te nemen. En aangezien Japan in de vierde recessie in vijf jaar is gesukkeld, staat daar de monetaire verstrakking ook nog absoluut niet op het programma.

Geleden van 1994

Het is meer dan 21 jaar geleden dat we nog eens in die situatie hebben gezeten. In mei 1994 verhoogde Alan Greenspan de Amerikaanse basisrente van 3 naar 3,5 procent, terwijl de voorzitter van de Duitse Bundesbank Hans Tietmeyer de Duitse basisrente van 5 naar 4,5% verlaagde – de ECB en de euro bestonden nog niet, het was Duitsland dat de leidraad was voor de Europese rentevorming. Greenspan wilde de stijgende inflatie in de Verenigde Staten de baas zijn, Tietmeyer wilde de economische expansie in Duitsland stimuleren. Maar beiden wilden vooral de dollar laten stijgen ten opzichte van de Europese munten.

Ook nu verwachten de meeste waarnemers dat de dollar zal stijgen richting de pariteit, en dat Europese dus boven Amerikaanse aandelen te verkiezen zijn. Wat die dollar betreft, gaf 1994 al aan dat het niet altijd even vanzelfsprekend is vooraf de marktreactie in te schatten. Ruim twee decennia geleden duurde het nog een vol jaar alvorens het groene biljet aan een opmars van enkele jaren begon tegenover de Europese valuta.

Vooral interessant wordt de ontwikkeling van de rente, vooral dan de lange rente. Hoe uiteenlopend gaat die verlopen en wat zal de impact zijn op beleggingskapitalen? We staan in elk geval de komende tijd voor een nieuwe fase in het experimentele monetaire beleid sinds de financiële crisis van 2008.