Bazooka mist doel

De Europese Centrale Bank zet de geldkraan volledig open en toch zagen we geen winsten op de beurzen.

Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), heeft alles uit de kast gehaald. Het was voor hem en de ECB erop of eronder, kwestie van geloofwaardig te blijven, na de zware teleurstelling in december. Hij kondigde een daling van alle rentetarieven aan, inclusief de verdere daling van de depositorente voor de banken die overtollig geld bij de ECB willen parkeren, van -0,3 tot -0,4%. Om het leed voor de banken te milderen, komt er een nieuw TLTRO-programma.

Een andere verrassing is dat deze keer – anders dan in december – wel sprake is van een verhoging van het bedrag voor het opkoopprogramma van obligaties van 60 naar liefst 80 miljard EUR per maand. Dat bedrag overtreft de marktverwachtingen: de consensus lag eerder op een verhoging tot 70 à 75 miljard EUR. Bovendien wordt het actieterrein voor de aankopen van obligaties verruimd richting kwalitatieve bedrijfsobligaties (‘investment grade’).

Dat pakket nieuwe maatregelen werd door de markten eerst enthousiast onthaald. De Europese beurzen wonnen meteen ruim 3%, maar tijdens de persconferentie liet Draghi zich ontvallen dat de limieten van het uiterst soepele monetaire beleid stilaan zijn bereikt, en de euforie sloeg om in vertwijfeling. Van winst was geen sprake meer.

Blijvende knipperlichten

We willen de sfeer niet bederven, maar als de markten niet kunnen stijgen als de ECB positief verrast en de geldkraan volledig openzet, dan is dat een nieuw knipperlicht, boven op de rist andere knipperlichten die een trendommekeer kunnen veroorzaken of bevestigen. We zetten ze nog eens op een rijtje:

Aandelen zijn niet meer goedkoop gewaardeerd: de terugval sinds begin 2016 heeft de waarderingen doen dalen, maar ze zijn historisch bekeken verre van laag genoeg om geruststellend de markt in te stappen; enkel in termen van de peperdure obligaties is er een aantrekkelijke waardering.

Winstpiek in de Verenigde Staten: de winstmarges lijken over hun hoogtepunt heen, gekoppeld aan verzwakkende balansen bij de ondernemingen

Verkrapping van Amerikaanse monetaire politiek botst met vertragende Amerikaanse economie: de rentecurve is vlak en de industrie heeft het al moeilijk. Hamvraag is of de Amerikaanse consument overeind blijft.

Toestand Chinese economie blijft zorgwekkend: combinatie van de groeivertraging en fors oplopende schulden; gemengde signalen.

Europees economisch herstel loopt nog serieus achterop: helaas zien we de vooruitlopende indicatoren toch al eerder pieken en zit er in verhouding al veel Angelsaksisch geld op de Europese beurzen dat bij een verder uitdeining van de crisis zijn biezen kan pakken. De Europese aandelen deden het dit jaar voorlopig dan ook zwakker dan de Amerikaanse, en dat zou het komende jaar weleens zo kunnen blijven.

Mario Draghi heeft geprobeerd de aandelenmarkten opnieuw een duw in de rug te geven, maar dat is niet echt gelukt. Dat verhoogt onze waakzaamheid nog, nadat we al enkele maanden tot voorzichtigheid aanmanen.