Bankaandelen blijven de lelijke eendjes van Europa

De Europese banksector heeft zich nog altijd niet volledig hersteld van de financiële crisis. Toch staan we positiever tegenover de sector dan in het verleden.

Tien jaar geleden (september 2007) vormden spaarders en beleggers lange rijen voor de kantoren van de Britse bank Northern Rock omdat ze hun spaargeld terug wilden. Het was de eerste run on the bank in het Verenigd Koninkrijk sinds 1866. Op 14 september 2007 moest de Bank of England noodkredieten verstrekken om een faillissement te vermijden. Na twee mislukte overnamepogingen zou Nothern Rock in februari 2008 genationaliseerd worden. De bank had massaal ingezet op de herverpakte vastgoedkredieten. Een maand eerder had de Franse bank BNP Paribas drie fondsen die geïnvesteerd waren in de Amerikaanse vastgoedkredieten moeten sluiten omdat de liquiditeit was opgedroogd.

Toen de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in september 2008 omviel, ging het westerse financieel systeem aan het wankelen. De dagen en weken nadien dreigden steeds meer banken om te vallen en moesten overheden heel wat banken redden of zelfs nationaliseren. De financiële crisis was in najaar 2008 een feit en zou de zwaarste recessie uit de naoorlogse periode ontketenen. Maar vooral verloren beleggers in bankaandelen gigantisch veel geld.

Zeer goedkoop

Een decennium later kunnen we niet anders dan concluderen dat de sector zich nog steeds niet volledig van die enorme klap heeft weten te herstellen. Bankaandelen blijven de lelijke eendjes van de Europese beurzen. Wie tien jaar geleden 1000 euro in de Stoxx600 Banks-index belegde, heeft daar nog altijd maar 550 euro van over (45% verlies). Dat is de zwakste prestatie van alle door MSCI gevolgde sectoren. Een belegging van 1000 euro in de Stoxx 600-index zelf leverde na tien jaar 1430 euro (43% winst) op. Al blijft dat gemiddeld maar een schamele 3,7 procent per jaar. Het is wel 90 procent beter dan een belegging in de Europese banksector. Wie er een decennium geleden echter voor koos diezelfde 1000 euro te beleggen de technologiesector, heeft vandaag 2040 euro of 104 procent winst. De wereldwijde zware beurscorrectie van 2008-2009 is in die sector wel al meer dan verteerd.

Het afgelopen jaar is er wel sprake van beterschap. De Stoxx600 Banks realiseerde in de afgelopen twaalf maanden een rendement van 26 procent of 16 procent beter dan de Stoxx600-index. Maar daarmee is de crisis nog niet verwerkt of verteerd. We merken dat ook aan de waarderingen van de bankaandelen. De erg negatieve perceptie ten aanzien van de sector heeft voor erg aantrekkelijke waarderingen gezorgd. Zo worden de 44 waarden uit de Stoxx600-Banks gemiddeld tegen slechts 0,9 keer de boekwaarde verhandeld (1,9 keer gemiddeld voor de aandelen uit de Stoxx600-index). Dat betekent dat de markt het gemiddelde Europese bankaandeel met 10 procent korting tegenover de waarde van de activa op de balans waardeert. Dat terwijl tien jaar geleden nog 2,2 keer de boekwaarde of de (theoretische) minimumwaarde van de bank werd betaald. Voorts wordt de gemiddelde Europese bank tegen 12 keer de verwachte winst 2017 (16 keer voor de Stoxx600-index) gewaardeerd en noteren ze met een gemiddeld dividendrendement van 4,0 procent bruto, tegenover 3,2 procent gemiddeld voor de Stoxx600-index. In historisch perspectief kunnen we dan ook spreken van een erg lage waardering tegenover het (eigen) sector- en marktgemiddelde.

Dubbele winst

Een lage waardering alleen is natuurlijk niet voldoende om voor een (gevoelige) ommekeer te zorgen. Maar er is sprake van een meer duurzaam economisch herstel en een nog altijd erg soepel beleid van de Europese Centrale Bank (ECB).Het plaatje voor de Europese banken wordt nog fraaier als de ECB de basisrente nog een tijdje laag houdt en mede door de sterkte van de euro maar zeer geleidelijk van start gaat met de afbouw van het bedrag van het aankoopprogramma van obligaties (zogenaamde tapering). Dat biedt de commerciële banken de mogelijkheid hun rentemarge op te trekken (hogere rente bij het ontlenen en nog steeds lage rente op de spaartegoeden) en kan het effect op de winstgevendheid spectaculair zijn: 200 basispunten extra rentemarge biedt 50 procent winstgroei.

Wel nog problemen

Uit bovenstaande argumentatie zou u kunnen afleiden dat beleggen in (Europese) bankaandelen haast een no-brainer is. Om het in baseball-termen te formuleren, het is nog altijd geen homerun. Want niet alle probleemgevallen zijn uit het Europese banklandschap verdwenen. Minder dan een jaar geleden waren er nog serieuze problemen met een van de grootste banken van Europa, Deutsche Bank. De combinatie van weinig of geen rendabiliteit, een zwakke balans en een gigantische derivatenportefeuille, is de grootste bank van Duitsland nog steeds geen toonbeeld van stabiliteit en standvastig management.

Maar ook de redding van Banco Popular door Banco Santander enkele maanden geleden in Spanje via de overname voor één symbolische euro (wel gekoppeld aan een kapitaalverhoging van 7 miljard euro) was nog eens een bewijs dat Europa wel heel veel tijd nodig heeft om de crisis te boven te komen (Banco Popular had nog 29,8 miljard euro ‘slechte’ vastgoedkredieten op de balans). Nog veel schrijnender blijft de toestand in de Italiaanse banksector. Daar wordt nog veel meer en veel langer getalmd met het weer tot leven brengen van een aantal zombiebanken. De manier waarop de problemen bij Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza werden aangepakt, verdienen absoluut geen schoonheidsprijs.

Herstelbeweging

Maar al die besognes lijken ons al in de waarderingen verrekend. De mindere prestatie van de financiële sector het afgelopen decennium is immers wel heel extreem. Bovendien laten de resultaten – zeker in de Lage Landen – zien dat in die weliswaar uitdagende omgeving wel degelijk behoorlijke winsten kunnen worden gemaakt. De cijfers van onder meer KBC laten al enkele jaren zien dat de situatie hier wel volledig onder controle is en dat een ‘gezonde’ rendabiliteit mogelijk is.

Het zal geen rechte lijn naar boven zijn, maar we zien voldoende argumenten om positiever tegenover de banksector te staan dan gemiddeld in het verleden. We gaan uit dat na de verwachte algemene, milde correctie een herstelbeweging van de sector volgt in de daaropvolgende drie tot zes maanden. U kunt voor individuele bankaandelen gaan, waarbij we u aanraden het risico niet al te zeer op te zoeken en u bijvoorbeeld te beperken tot ‘bankaandelen uit de buurt’ zoals KBC, ABN-AMRO, BNP Paribas en ING. Maar u kunt ook kiezen voor de tracker op Europese bankaandelen iShares Stoxx 600 Banks ETF (zie kaderstuk).

Bron: Bloomberg