Opkopen hypotheken houdt risico’s in

Door herverpakte kredieten op te kopen wil de ECB de bancaire kredietverstrekking in Europa weer op gang krijgen. Maar die keuze houdt grote risico’s in.

De ECB kondigde donderdag een verlaging van haar belangrijkste rentetarieven met telkens 10 basispunten aan. Met een richtinggevend rentetarief van 0,05 procent zit de Europese Centrale Bank aan de limiet, lager gaan kan eigenlijk niet, zo liet voorzitter Mario Draghi horen. Maar de zwakke inflatie en de zwakke economische groei blijven de eurozone parten spelen. Er moest iets gedaan worden.

Draghi kondigde aan dat de ECB vanaf oktober herverpakte kredieten en covered bonds opkoopt. Er zou sprake zijn van een aankoopprogramma van 500 miljard euro, maar de ECB-voorzitter wilde dit cijfer niet bevestigen. De modaliteiten worden bekendgemaakt op 2 oktober.

Door herverpakte kredieten op te kopen, wil de ECB ruimte vrijmaken op de balansen van de banken, waardoor die nieuwe kredieten kunnen toekennen aan de reële economie. De kredietverstrekking aan de private sector gaat al een tijdje in dalende lijn in de eurozone. Vooral in Zuid-Europa geraken bedrijven en kmo’s moeilijk aan kredieten. Dat remt de groei af, waardoor de economie van landen als Italië en Portugal in het slop blijft zitten.

Draghi ziet het opkoopprogramma van herverpakte leningen in combinatie met de T-LTRO’s, de gerichte, goedkope herfinancieringsoperaties voor de banken die deze maand van start gaan. De bedoeling is dat de banken honderden miljarden goedkoop kunnen lenen van de ECB en dit geld gebruiken om projecten van bedrijven te financieren.

Op zich is het opkopen van herverpakte bedrijfskredieten een goede techniek om geld in het banksysteem te pompen en het te laten doorstromen naar de ondernemingen. Probleem is dat de markt van asset backed securities (ABS) in Europa heel klein is, vooral die van herverpakte kmo-kredieten.

Als we niet opletten, zorgt de ECB ervoor dat de huizenprijzen in België verder doorstijgen.

Om toch een directe impact te hebben, besliste de ECB daarom niet enkel herverpakte kmo-kredieten op te kopen, maar ook hypotheken. Dat is opmerkelijk omdat hypotheken uitgesloten worden in de T-LTRO-operaties. Door herverpakte hypotheken op te kopen, wil Draghi zeker ook de dreigende deflatie bestrijden. Maar het is een beleid dat grote risico’s inhoudt.

Als de banken de hypotheken van hun balans halen, ontstaat er immers ruimte voor nieuwe kredieten. Volgens Draghi is het aan de banken om te beslissen welke kredieten ze toekennen. In de praktijk zullen veel Belgische banken gewoon nieuwe goedkope woonkredieten toekennen. De vraag naar bedrijfskredieten is immers laag en de banken zitten op een overschot aan cash. Als we niet opletten, zorgt de ECB ervoor dat de huizenprijzen in België verder doorstijgen, terwijl de Nationale Bank oordeelt dat de Belgische vastgoedmarkt nu al 15 procent overgewaardeerd is.