‘In de Dorpsstraat wonen geen uilen’

Mijn wens voor de komende campagne is: durf eens tabula rasa te zeggen. En betrek de burger in wat niet simpel, maar wel nodig is.

We zijn op minder dan honderd dagen van de verkiezingen. Dat merk je aan de houding van de politici, niet alleen in debatten, ook daarbuiten. Bij degenen die ik ontmoet, staan de zenuwen al strakgespannen. Bij sommigen heb ik zelfs nu al de neiging om te vragen: gaat het wel een beetje?

Nu hoort een bitse verkiezingsstrijd natuurlijk bij het politieke spel. Toch hoop ik zowel voor het welzijn van onze politici als dat van het land, dat er hard op de inhoud en zacht op de mens zal worden gespeeld. Want over de inhoud gaat het veel te weinig.

Ik zeg dat niet omdat het als simpele waarnemer van de politiek bon ton is dat te zeggen, maar gewoon omdat het zo ís. Het gaat te vaak over politiek gehakketak. Dat is makkelijk, want zo ga je als politicus de moeilijke maar o zo nodige debatten uit de weg. Het echte werk dat gedaan moet worden, ontspringt meer dan eens de dans, want hoewel zowat elk politicus nu al gloeit van de verkiezingskoorts, brandt er niemand van hervormingslust.

Toch zullen hervormingen nodig zijn om – ik zeg maar wat – het gat van 27,7 miljard in de federale begroting te dichten. Eerder kon u bij Trends lezen dat het federale begrotingstekort niet enkel te wijten is aan het overspenderen van schaarse middelen, maar ook aan een aantal systemisch scheefgegroeide situaties. Dat meer dan 30 procent van de sociale zekerheid wordt bijgepast uit de staatskas, is bijvoorbeeld onhoudbaar en verdient dringend aandacht én actie.

Maar in plaats van het daarover te hebben in de precampagnes, gaat het vaak slechts over het gerommel in de marge. Wellicht omdat men denkt dat er met een onsexy thema als de begroting of een hervorming van de sociale zekerheid geen zieltjes te winnen vallen.

De recente politieke peiling van Trends-Kanaal Z en Knack deed toch anders uitschijnen: de burger ligt wel degelijk wakker van de staatsfinanciën. Kennelijk heeft men in Brussel de burger onderschat. Misschien moet men in de Wetstraat gaan beseffen dat in de Dorpsstraat geen uilen wonen, maar mensen met ogen, oren en een brein. De ondervraagden in de politieke peiling vroegen trouwens ook meer aandacht voor een sterke defensie. Interessant.

Misschien is de fundamentele conclusie dat ‘de kiezer’ vooruitziender is dan onze dames en heren politici. En misschien brengt dat ook met zich dat ‘de burger’ oud en wijs genoeg is om de complexiteit van heel wat maatschappelijke problemen te begrijpen. Toen de televisiejournaals werden uitgevonden, hekelden politici steevast dat ze complexe dossiers voortaan in enkele seconden moesten kunnen samenvatten. Maar nu ze zelf hun kanalen beheren op de sociale media, blijven ze daar ook hangen in versimpelde boodschappen en inhoudelijke armoede.

Toen ik schreef aan mijn boek Ge(e)neratie, hekelde ik dat jongeren vaak worden weggehouden van moeilijke discussies omdat ‘ze daar niet klaar voor zijn’. Wel, ook de politiek maakt zich voortdurend schuldig aan het gatekeepen van complexiteit, en dat in een wereld die voortdurend complexer wordt. Hervormingen zijn wat ons land nodig heeft en die zijn per definitie complex.

Hoewel politici zich in de campagne op de borst zullen slaan dat ze willen hervormen, kijk ik ook uit naar de politicus die er echt de bordveger durft bij te halen. Iemand die van nul wil herbeginnen met wat niet te redden valt. Want nieuwe koterijen zijn geen hervormingen en we hebben nood aan politici die behalve inkleuren ook kunnen tekenen. Een scheve schets verbeter je niet met verf, maar met een nieuw canvas en nieuwe potloodlijnen.

Mijn wens voor de komende campagne is heel eenvoudig: durf eens tabula rasa te zeggen – we beginnen opnieuw. En betrek de burger in wat niet simpel, maar wel nodig is.

De auteur is voorzitter bij de Vlaamse Vereniging van Studenten