‘Een grondig debat over Europa dringt zich op. Maar dat moet wel eerlijk verlopen’

Julien De Wit, voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Studenten, over het verknipte Europa-narratief.

Ik ben geboren in 2000. Nu ben ik 23 jaar en in de ogen van veel Trends-lezers waarschijnlijk een jonkie. Dat is wat mij betreft best oké, u mag dat denken. Ik zie het in deze columnreeks zelfs als mijn unique selling proposition. Deze week wil ik het hebben over iets dat al heel mijn bewuste leven bestaat: Europa. Ik wil het niet hebben over het continent, niet over de Raad van Europa, noch over de eurozone met haar munt. Wel wil ik een boekje opendoen over het verknipte, halfslachtige narratief als het over Europa gaat.

De Europese Unie vergaarde sinds haar ontstaan steeds meer macht op steeds meer terreinen. In bijna elk beleidsdomein is Europa actief. De beslissingen die de Europese Commissie neemt en die worden besproken in het Europees Parlement, zijn ingrijpend. Ze hebben een directe impact op uw en mijn leven. Toch spreken we weinig over dat Europese niveau. Wanneer de Vlaamse en federale lijsten voor de verkiezingen in 2024 worden bekendgemaakt, staat de Wetstraatjournalistiek in rep en roer. Wanneer de lijstvorming voor de Europese verkiezingen bekend raakt, kraait er geen haan naar.

Ook in de verkiezingscampagnes is Europa vaak geen populair gespreksonderwerp. Terwijl het Europees Parlement net de stem van de lidstaten in Europa is. Zonde dat veel partijen dat ­supra­­­­­na­tionale niveau nog altijd behandelen als een begraafplaats voor verbrande of bijna-­gepensioneerde politici. We bagatelliseren het supranationale niveau te veel.

De modale Vlaming weet overigens ook niet veel over het Europese reilen en zeilen. Als er groot Europees nieuws is, krijgt het vaak niet de aandacht die het verdient. Terwijl er vaak ingrijpende wetgeving op de Europese tafel ligt.

Ook de Europese Unie doet zelf een duit in het zakje voor haar imago van verwaarloosbaar beleidsniveau. “Europa is relevant, ook voor u, want wij hebben wat gedaan aan het dure surfen en bellen in het buitenland”, klinkt het dan bijvoorbeeld. Of er wordt geschermd met die andere Grote Verwezenlijking: de universele USB-C-lader. Alsof het daarom gaat.

Wanneer de Unie dan toch de media haalt, is het vaak negatief. Dat ligt niet alleen aan het feit dat negatief nieuws beter verkoopt, maar ook aan onze regeringen. Laat me dat even uitleggen.

Als iets goed loopt, argumenteren onze politici dat zij goed werk hebben gedaan. Zij kwamen met het revolutionaire idee en verdienen de lof. Loopt iets fout af, dan is het vaak stiefmoeder Europa die roet in het eten gooide. De merites komen niet het supranationale, maar het nationale niveau toe. De gebreken daarentegen worden steevast op het Europese conto gezet.

Dat is intellectueel niet ­eerlijk. Wellicht is het tijd om te bekennen hoe sterk we vandaag gebonden zijn aan het Europese niveau. Vandaag schetsen de Europese richtlijnen veelal de contouren, en kleuren onze nationale politici die slechts in.

In artikel 33 van de grondwet staat dat alle macht uitgaat van de natie, van onze parlementen en ­regeringen dus. In artikel 34 staat ook dat men die macht kan overhevelen. Vandaag vragen we ons niet meer af of we het wel zien zitten als Europa zich op een nieuw domein waagt. Het supra­nationale niveau hoorde zich oorspronkelijk bezig te houden met wat we zelf niet regelden. De realiteit is intussen omgekeerd. Dat is een vaststelling, geen waardeoordeel. Sommigen juichen die evolutie toe, anderen gebruiken het als argument tégen Europa. Dat laatste kamp lijkt in West-Europa aan de winnende hand.

In tijden van groeiend euroscepticisme en een veranderende geopolitieke context, dringt zich
een grondig debat over Europa op. Maar dat moet wel eerlijk verlopen, met correcte informatie over de merites en de tekortkomingen. Tijd dus om de stilte over dit belangrijke niveau te doorbreken.
U mag van Europa vinden wat u wil. Eén ding is het alvast niet: onbelangrijk.

Lees meer: