De federale regering-De Wever voert een meerwaardebelasting van 10 procent in op financiële activa, inclusief crypto. Er geldt een jaarlijkse vrijstelling van 10.000 euro, die kan oplopen tot 15.000 euro, als je ze opspaart over meerdere jaren. Toch blijft veel onduidelijk, bijvoorbeeld over de fiscale behandeling van transacties tussen cryptomunten en over het blijvende onderscheid tussen speculatieve en niet-speculatieve winsten. Waar liggen de grijze zones? Trends.be sprak eerder met de fiscalisten Thomas Spaas en Jo Matthieu (Edmond de Rothschild) om duidelijkheid te scheppen.
Hoewel de regering nu duidelijke lijnen heeft uitgezet – 10 procent belasting op meerwaarden vanaf 2026, met een vrijstelling tot 15.000 euro – blijven er vragen over de praktische toepassing, zeker bij crypto. Hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met transacties tussen cryptomunten, en blijft het onderscheid tussen speculatieve (33%) en niet-speculatieve winsten behouden?
Wat verandert de invoering van de meerwaardebelasting concreet voor cryptobeleggers?
THOMAS SPAAS. “Volgens de letter van de wet moesten cryptobeleggingen al op dezelfde manier behandeld worden als aandelen en andere financiële activa. Hoewel het Grondwettelijk Hof dat nog impliciet bevestigde in 2022, leidde het niet tot een volledige harmonisatie in de behandeling van aandelen en crypto. In de praktijk zagen we dat de fiscus strenger was voor crypto dan voor aandelen, omdat men sneller aannam dat er sprake was van speculatie.
“Om lange discussies met de fiscus te vermijden, kozen veel cryptobeleggers er al voor een deel van hun winsten als speculatief aan te geven onder het regime van ‘diverse inkomsten’ tegen 33 procent. Met de invoering van de nieuwe meerwaardebelasting worden beleggers in aandelen nu met dezelfde vraagstukken geconfronteerd.”
JO MATTHIEU. “In het regeerakkoord wordt gespecificeerd dat historische winsten onaangeroerd blijven. De sleutelreferentiedatum is de inwerkingtreding van de wet. De waarde op dat moment wordt als basis genomen. Voor beursgenoteerde aandelen is dat eenvoudig vast te stellen, maar voor niet-beursgenoteerde activa en cryptomunten kan het een probleem vormen.”
Speculatieve meerwaarde
Hoe werd crypto tot nu toe belast?
MATTHIEU. “Inkomsten uit bitcoin kunnen onder drie categorieën vallen. De eerste categorie is beroepsinkomen. Indien iemand zich op een voldoende georganiseerde manier bezighoudt met bitcoinhandel, kan dat als een professionele activiteit worden beschouwd en progressief belast worden als beroepsinkomen.
“Indien bitcoin geen beroepsinkomen is, wordt gekeken naar de tweede categorie: roerend inkomen. Bitcoin valt echter niet onder die categorie, aangezien het geen belastbare dividenden of intresten oplevert.
“De derde categorie is diverse inkomsten. Wanneer bitcoinhandel als speculatief wordt beschouwd, vallen de opbrengsten onder die categorie en worden ze belast tegen een tarief van 33 procent. Het voordeel is dat kosten en verliezen in die categorie kunnen worden afgetrokken, wat niet het geval is bij dividenden of intresten.”
SPAAS. “In theorie was de fiscale behandeling van aandelen en cryptomunten gelijk. In de praktijk werd crypto vaak strenger behandeld. Cryptobeleggers werden sneller geconfronteerd met de belasting van 33 procent onder de noemer ‘speculatieve meerwaarde’.
“De nieuwe regeling verandert niets fundamenteel aan de bestaande categorieën. Speculatieve crypto-inkomsten blijven belast tegen 33 procent. Wat mij vooral zorgen baart, is dat crypto niet automatisch als speculatief mag worden bestempeld. Er geldt een grondwettelijk gelijkheidsbeginsel: het gedrag van de belegger bepaalt of iets speculatief is, niet de activaklasse.”
‘De regering wenst duidelijkheid te scheppen over het moment waarop de belastbaarheid precies intreedt’
Jo Matthieu (Senior wealth planning Edmond de Rothschild)
Amerikaanse toestanden
Hoe wordt de belastbare meerwaarde berekend?
SPAAS. “Voor gangbare activa, zoals beursgenoteerde aandelen of cryptomunten als bitcoin en ether, is de waardebepaling eenvoudig, omdat een continue marktprijs beschikbaar is. Maar net zoals bij aandelen, zijn er ook cryptomunten die minder courant verhandeld worden. Denk aan tokens die via een Initial Coin Offering (ICO) of Token Sale op de markt komen. Dat brengt complexe waarderingsvraagstukken met zich.
“Bij aandelen kan men nog kijken naar de onderliggende waarde van een onderneming. Bij crypto is dat vaak niet mogelijk, omdat veel projecten in een vroege fase puur gebaseerd zijn op vertrouwen. Dat maakt het bijzonder lastig objectief een meerwaarde te berekenen.”
Op welk moment wordt de belasting geheven?
MATTHIEU. “Een cruciale vraag is of de belasting enkel geldt wanneer crypto wordt omgezet naar euro’s, of ook bij transacties tussen verschillende cryptomunten.”
SPAAS. “In de Verenigde Staten wordt per individuele transactie gekeken naar de meerwaarde, wat tot enorme administratieve problemen leidt. Als België dat model volgt, zal dat een zware last leggen op beleggers.
“Het Hof van Cassatie heeft zich in 2018 uitgesproken over speculatieve inkomsten en fiscale interpretatie, waarbij het pleitte voor een pragmatische aanpak. In theorie zou dat betekenen dat cryptowinsten pas belastbaar zijn bij omzetting naar euro’s, maar het is nog niet duidelijk of de Belgische fiscus die interpretatie zal volgen.”
Liever 10 procent dan 33
Hoe complex wordt de administratie voor cryptobeleggers?
SPAAS. “Het is een misvatting dat beleggers koste wat het kost belastingen willen vermijden. De meesten willen gewoon duidelijke regels en werkbare procedures. Als het systeem te complex wordt, kan het zijn dat beleggers uit pure wanhoop een fiscale regularisatie aanvragen, waarbij ze een vast bedrag betalen om in orde te zijn.
“Dat is geen nieuw fenomeen. We zagen onder het vorige regime al dat cryptobeleggers uit onzekerheid naar een regularisatie werden gedwongen, ook al hadden ze in theorie recht op een voordeliger fiscaal regime. Als de wetgeving niet goed wordt uitgewerkt, zal dat opnieuw gebeuren.”
MATTHIEU. “Momenteel heerst te veel onzekerheid over het belastingregime. Een belangrijke discussie betreft de fiscale kwalificatie van meerwaarde: is het een beroepsinkomen, een niet-belastbaar goedehuisvaderbeheer, of valt het onder ‘diverse inkomsten’, als speculatief inkomen? De regering wenst vooral duidelijkheid te scheppen over die aspecten en over het moment waarop de belastbaarheid precies intreedt.
“Ik denk bovendien dat het voor cryptobeleggers mogelijk interessanter is onder het nieuwe fiscale regime te vallen. Het biedt hun immers zekerheid en een tarief van 10 procent in plaats van de gebruikelijke 33 procent op diverse inkomsten. Indien ik zelf een cryptobelegger was, zou ik liever 10 procent betalen, dan het risico lopen op een hogere belasting.”
‘Een massale uittocht van cryptobeleggers verwacht ik niet’
Thomas Spaas
Witwaspreventie
Heeft de overheid daarmee een moderne belasting ingevoerd?
SPAAS. “Men denkt modern te zijn door een meerwaardebelasting in te voeren, maar men vertrekt vanuit een negentiende-eeuws model waarin de waardebepaling van activa eenvoudig is. Dat is in de hedendaagse economie niet langer het geval.
“De tijd waarin beleggers jarenlang hetzelfde aandeel of cryptomunt vasthielden, is grotendeels voorbij. De realiteit is dat veel beleggers actief schakelen tussen activa. Als men nu per transactie een meerwaarde moet berekenen, dreigt het systeem in de praktijk nauwelijks werkbaar te zijn.”
MATTHIEU. “Op dit moment hanteren toch nog veel beleggers een buy-and-holdstrategie, omdat dat een van de criteria is om als niet-belastbaar goedehuisvaderbeheer te worden beschouwd. Met de invoering van een meerwaardebelasting zullen ze mogelijk sneller overgaan tot transacties, omdat de prikkel om lang vast te houden minder groot wordt. Ik verwacht dat beleggers eerder winsten zullen nemen en vaker zullen overschakelen van de ene cryptomunt naar de andere.”
Verwacht u dat Belgische banken strenger zullen controleren op cryptotransacties?
MATTHIEU. “Ja, banken voeren nu al strikte controles uit in het kader van witwaspreventie. Met de invoering van een meerwaardebelasting zal er nog meer controle komen, los van de belasting op zich. Er zijn Europese initiatieven en complianceregels die banken dwingen transacties beter te monitoren. Banken beschikken echter niet over de vereiste expertise en zullen dat waarschijnlijk moeten uitbesteden aan gespecialiseerde bedrijven.”
Is er paniek bij cryptobeleggers?
SPAAS. “Nee, de meeste cryptobeleggers werden al geconfronteerd met een vorm van meerwaardebelasting, zij het via het speculatieve regime van 33 procent. De hoop is dat de nieuwe wetgeving meer rechtszekerheid biedt, zeker nu het tarief van 10 procent bevestigd is en er een duidelijke vrijstellingsregeling komt. Toch blijft voorzichtigheid geboden zolang de precieze toepassing op crypto niet is uitgewerkt en zolang niet vaststaat dat crypto gelijk wordt behandeld aan aandelen en andere financiële activa.
“Wie om fiscale redenen België wilde verlaten, heeft dat waarschijnlijk al gedaan. Een massale uittocht van cryptobeleggers verwacht ik niet.”
Een belangrijk punt dat intussen deels is opgehelderd, is hoe de Belgische fiscus zal omgaan met cryptobezit op buitenlandse platforms. In de nieuwe ontwerpwet staat dat beleggers voortaan niet alleen de opening en sluiting van cryptorekeningen moeten melden, maar ook hun saldo. Die verplichting geldt zowel voor financiële tussenpersonen die rekeningen beheren voor klanten, als voor beleggers die zelf cryptorekeningen in het buitenland aanhouden. Internationale samenwerking en rapportageverplichtingen nemen verder toe, en met de mogelijkheid tot datamining krijgt de fiscus nieuwe instrumenten om buitenlandse cryptobezittingen op te sporen en te controleren.
Eerder:
