‘De staatsbon is Belgisch surrealisme voor de geschiedenisboeken’

In 2005 reed de N-VA met twaalf kleine vrachtwagens vol nepbriefjes van 50 euro naar de scheepslift van Strépy-Thieu. De vrachtwagens moesten de jaarlijkse 11 miljard euro aan transfers naar Wallonië symboliseren. De herinnering aan die stunt helpt om achttien jaar later de 21,9 miljard euro van de jongste staatsbon een beetje te vatten. In een dikke week tijd hebben meer dan 630.000 Belgen samen ongeveer 24 vrachtwagens volgestopt met echte briefjes van 50 euro, om die vervolgens uit te kieperen bij het Agentschap van de Schuld in Brussel. Topman Jean Deboutte en zijn medewerkers zouden kunnen zwemmen in het geld. Figuurlijk is dat ook zo. Ze moet minstens 9 van die 21,9 miljard euro herbelegd worden omdat de Belgische overheid die op dit moment niet nodig heeft.

Het surrealistische staatsbonverhaal komt zeker in de geschiedenisboeken, maar hoe zal het slothoofdstuk luiden? We spelen een beetje met vuur. Banken zagen miljarden aan spaargeld vertrekken, hun goedkoopste financieringsbron voor onze hypotheken en andere kredieten. Belfius-topman Marc Rasière waarschuwt dat nieuwe grote uitgiftes van een staatsbon een bankencrisis kunnen ontketenen, omdat de kleine Belgische banken dan onder zware druk komen te staan. Er is bovendien een kans op een schuldencrisis als de staatsbon vervalt en de Belgische overheid nieuwe schulden moet maken om het opgehaalde geld terug te betalen. Volgens onze nieuwe columnist Peter De Keyzer kan die onrust bij het aflopen van de staatsbon volgend jaar wel een zilveren randje hebben, in die zin dat er misschien eindelijk een degelijk saneringsbeleid komt. Maar ondertussen is er financiële vuurkracht weg om België het komende jaar te beschermen tegen een aanval van de financiële markten, wanneer fondsen en grote investeerders plots fors hogere rentes zouden eisen om de rest van de Belgische schuldenhonger te stillen. Gelukkig is ook dat risico klein.

Wat wel zeker is, is dat de historici het zullen hebben over een gemiste kans. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) lanceerde deze staatsbon met als expliciet doel de concurrentie tussen de banken aan te wakkeren voor de 290 miljard euro spaargeld van de Belgen. Dat is niet gelukt, wel integendeel. Van Peteghem dreigt met nieuwe acties, maar hij botst tegen de limieten van wat wenselijk is. Een nieuwe boost in de populariteitspolls weegt niet op tegen financiële instabiliteit of een verdoken staking van de banken in de kredietverlening aan bedrijven en particulieren.

Onze collectieve welvaart mag misschien enorm zijn, onze financiële geletterdheid is dat niet en dat betalen we cash.

Ook Van Peteghem worstelt met het Belgische surrealisme. Onze collectieve welvaart mag misschien enorm zijn, onze financiële geletterdheid is dat niet en dat betalen we cash. België is een land van promotiejagers in de supermarkten. We rijden desnoods een halfuur langer met de auto om het goedkoopste flessenwater te vinden. De euro’s die we zo moeizaam opsparen, laten we daarna verpieteren. We zijn een land dat promofolders uitpluist voor korting op koekjes, maar het jaarverslag van Lotus Bakeries lezen we niet. We beschermen ons spaargeld pas massaal tegen de inflatie omdat aan deze staatsbon een fiscaal snoepje hing, terwijl er al jaren gelijkwaardige alternatieven zijn.

De enige branche waarin we ons geld echt willen laten werken, is vastgoed. Maar ook daar horen we nog te veel verhalen van mensen die hun spaarcenten verkeerd investeren. Daarom gaat het coververhaal van deze Trends: hoe haalt u het meeste rendement uit een investering in een appartement? De dikke Vastgoedgids krijgt u erbovenop. De fors gestegen rente en de inflatie maken de vastgoedmarkt wat troebel. Dat maakt het des te belangrijker om u goed te informeren, niet alleen goed voor uw eigen portemonnee. Het enorme collectieve vermogen van de Belg is een fantastisch fundament voor onze economie, een buffer om crisissen op te vangen en desnoods de overheid recht te houden. De staatsbon heeft dat nog maar eens bewezen.

Lees ook: