De balans: De protesterende magistraten overspelen hun hand

De rechters zijn terecht boos wanneer sommige politici beweren dat gerechtelijke uitspraken te vaak partijdig zijn. Maar als magistraten zelf de werking van justitie saboteren omdat ze niet willen weten van de pensioenplannen van de federale regering, vallen ze uit hun rol. Respect voor de scheiding der machten gaat in twee richtingen.

Een politierechter in Gent stelde een reeks verkeerszaken per direct met 365 dagen uit, waardoor het risico op verjaring heel groot werd. Het federaal parket vraagt aan hoven en rechtbanken om dossiers uit te stellen tot na het gerechtelijk verlof in de zomer. Als ministeriële kabinetten bij de parketten informatie opvragen die ze nodig hebben om parlementaire vragen te beantwoorden, zullen ze op een njet botsen. Het zijn slechts een paar voorbeelden van het protest van de zittende en staande magistratuur tegen de pensioenplannen van de regering-De Wever.

Magistraten zullen langer moeten werken voor ze met pensioen kunnen. Daarnaast staat een beperkte indexering van de hoogste pensioenen gepland.  Pensioenen boven 5.250 euro bruto per maand worden niet langer volledig geïndexeerd, maar verhoogd met slechts 36 euro. Rechters en parketmagistraten zien dat als een contractbreuk en willen druk zetten op de regering om die plannen op zijn minst bij te sturen. Maar de regering-De Wever geeft geen kik.

Straffeloosheid als hefboom voor een royaal pensioen

De federale coalitie gaat ervan uit dat het protest zal doodbloeden, net zoals stilaan aan het gebeuren is met de opeenvolgende vakbondsacties tegen de regeringsplannen. De betogingen van de vakbonden brengen elke keer minder mensen op de been. Vaak gaat het om medewerkers uit de ambtenarij of de non-profitsector. De privésectoren geven steeds minder thuis.

Toch is het protest van de magistraten van een andere orde. Het gaat slechts om een lichte aanpassing aan pensioenenbedragen waarvan niet enkel privéwerknemers maar ook het gros van de ambtenaren enkel kunnen dromen. Misschien rekent de regering-De Wever erop dat de publieke opinie zich tegen de magistraten keert en hun protest ziet als ergernis van een groep ‘zakkenvullers’.

Dat is mogelijk, al overspelen de rechters om een andere reden hun hand.  De rechterlijke macht is een van de pijlers van een liberale democratie. Als men niet meer gaat vervolgen, betekent dit dat straffeloosheid wordt gebruikt als een hefboom voor betere pensioenvoorwaarden. Dat is chantage tegenover de bevolking. En het gaat nog verder. Het parket van Brussel liet weten zich in financiële zaken “in de eerste plaats te concentreren op zaken van corruptie bij de overheid, verduistering van publieke middelen en het nemen van belangen en subsidiefraude”. Kortom, politiek en overheid worden een doelwit. Het leidde tot een schampere opmerking van premier Bart De Wever dat Brusselse parketmagistraten met een PS-etiket vooral werk zullen hebben met politici van de partij die hen heeft benoemd.

Maar eigenlijk is dit niet grappig meer. Als het parket op basis van de eigen pensioenagenda misdrijven wel of niet gaat vervolgen, wordt een gevaarlijk pad ingeslagen. Misschien is het in de beroepsgroep al gebeurd, maar eigenlijk is het tijd dat de Hoge Raad van Justitie oproept tot gematigdheid in het protest.

Kritiek op rechterlijke uitspraken mag

Nu proberen magistraten zich te verdedigen door er andere zaken bij te sleuren. Ten eerste het toenemende protest in de samenleving tegen bepaalde vonnissen en arresten – denk aan de Reuzegom-zaak en een recent verkrachtingsdossier in Leuven. Ook ergeren ze zich al jaren aan politici die beweren dat sommige rechters activistisch zijn.

Rechters zijn terecht boos als sommige politici beweren dat gerechtelijke uitspraken te vaak partijdig zijn. Kritiek op rechterlijke uitspraken moet kunnen en is zelfs wenselijk in een liberale democratie van be­trokken burgers, maar het is not done dat de politiek de rechterlijke macht aanvalt. De rechters passen de wetten toe die de volksvertegenwoordigers bij meerderheid hebben aangenomen.

Steeds vaker zijn het niet zozeer de vonnissen of de arresten die worden geviseerd, maar wel de rechterlijke macht zelf. Maar magistraten die de werking van justitie saboteren omdat ze niet willen weten van de pensioenplannen van de federale regering, vallen eveneens uit hun rol.

Onderfinanciering justitie is een ander debat

Misschien voelen de magistraten dat ze geen steun vinden bij de publieke opinie en dus proberen ze de discussie in een andere richting te duwen. Door te klagen over de structurele onderfinanciering van justitie. Niet toevallig verscheen een paar dagen geleden een reportage in de Financial Times waarin ex-rechter Luc Hennart journalisten rondleidt in het bouwvallige Brussels Justitiepaleis. Rechters hebben gelijk dat het niet kan dat geen enkele politicus zich schaamt voor de ondermaatse outillering en werkomstandigheden van justitie, waarmee een advocatenkantoor niet zou kunnen functioneren. Maar dat staat los van de discussie over de pensioenplannen en het overreageren en afhaken van de rechterlijke macht.