Waarom de banken de zwaarste klappen krijgen na het referendum

Vooral de bankaandelen krijgen klappen op de beurs. Bij de Britse banken was er vrijdag gemiddeld 20 procent verlies. Maar ook banken uit continentaal Europa met een geringe blootstelling aan het Verenigd Koninkrijk delen in de malaise. Kleppers uit de Bel-20 zoals KBC en ING stonden de hele dag op meer dan 10 procent verlies.

“Dat de Angelsakische banken klappen krijgen, is normaal”, zegt Peter Vanden Houte, de hoofdeconoom van ING België. “De brexit doet grote vragen rijzen over de toekomst van de Londense City als financieel centrum. Als ze geen beroep meer kunnen doen op het Europees paspoort, zijn de Britse en de Amerikaanse banken bijna verplicht hun euro-activiteiten te verschuiven naar continentaal Europa. Of het ook zover komt, zal afhangen van de onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Zeker is daarover nog een hele tijd onzekerheid zal bestaan.”

Paniekreactie

Dat ook de niet-Britse banken afgestraft worden op de beurs, heeft volgens Geert Gielens, de hoofdeconoom van Belfius, vooral te maken met een paniekreactie. “De brexit is duidelijk als een verrassing gekomen. De markten houden er nu al rekening mee dat de Europese Centrale Bank haar lagerentebeleid verlengt en zo mogelijk nog verstrengt. Dat is geen goed nieuws voor de banken, die hun rente-inkomsten zullen zien dalen.”

Gielens verwacht op de langere termijn wel beterschap: “Ik zie de marktreactie als een tijdelijk effect. In geval van twijfel dumpen investeerders gewoon al hun posities. Nochtans hebben banken als KBC of ING geen grote blootstelling aan het VK. Je kunt de situatie ook niet vergelijken met 2008. Nu zijn de banken veel beter gekapitaliseerd. Hier zal heus geen bank van omvallen.”

Kwetsbare banken

Peter Vanden Houte is niet zo optimistisch: “Een brexit remt sowieso de economische groei af, wat kan leiden tot grotere kredietrisico’s voor de banken. Maar er is vooral het effect op de rentecurve. De kortetermijnrente dreigt nu voor een langere periode negatief te blijven. Dat kost de banken flink wat geld, omdat ze die negatieve rente maar moeilijk kunnen doorrekenen aan hun klanten. Maar bovendien gaat nu ook de langetermijnrente lager. De swaprente die banken elkaar aanrekenen, is al tot zes jaar negatief. Als de rentecurve helemaal afgeplat is, wordt het voor banken moeilijk nog rendement te halen op de transformatie van kortetermijnmiddelen naarlangetermijnkredieten of -investeringen.”

Ook Bart Van Craeynest, de hoofdeconoom van Econopolis, verwacht op de langere termijn weinig beterschap: “De banken hadden al een structureel probleem. Door de lage rente staat hun businessmodel onder druk en dat maakt ze kwetsbaar. Daar zal nu een lange periode van onzekerheid bovenop komen. De onderhandelingen tussen het VK en de EU dreigen lang aan te slepen en extreem moeilijk te worden. Ik denk dat we voor een lange periode van volatiliteit staan, de ene week zal het misschien wat beter gaan en de andere weer slechter.”

“Banken zijn de kanarie in de koolmijn”, besluit Vanden Houte. “Zij zijn zeer afhankelijk van de stemming op de financiële markten. Veel marktturbulentie maakt dat er nauwelijks bedrijven naar de beurs trekken, waardoor de fee-inkomsten dalen. Ik verwacht niet meteen beterschap in de tweede Jaarhelft. De brexit-voorstanders hebben geen economisch plan, waardoor de onzekerheid nog jaren kan aanslepen. En dan zijn er in november ook nog eens verkiezingen in de Verenigde Staten.”

Dexia heeft de grootste blootstelling op het VK

De Belgische bank die het sterkst afhankelijk is van het Verenigd Koninkrijk is niet toevallig Dexia. De restbank heeft een blootstelling van 26 miljard euro op het VK. Dat is ongeveer de helft van de totale blootstelling van de Belgische banksector. Belfius volgt Dexia in de ranglijst met 11 miljard euro blootstelling.

In een persbericht benadrukt Dexia dat zijn Britse activa van goede kwaliteit zijn. 97 procent staat gecatalogeerd als ‘investment grade’. De portefeuille bestaat uit 13 miljard euro financieringen aan de lokale openbare sector en 9 miljard euro aan project- en bedrijfsfinancieringen. Er is nauwelijks blootstelling aan de Britse centrale overheid.

De koersval van het Britse pond kan banken in de eurozone, in de mate dat ze zich financieren via leningen in ponden, problemen opleveren. De centrale banken hebben verklaard dat zij zullen ingrijpen om eventuele liquiditeitsproblemen op de wisselmarkten op te vangen. Dexia zegt dat de bank zelf ook maatregelen nam om haar financieringsbehoefte voor de komende maanden in Britse ponden in te dekken.