Vlaamse ondernemers in Oekraïne over 1 jaar oorlog: ‘Mijn personeelsbestand halveerde van ene op andere dag’

Op 24 februari is de oorlog in Oekraïne 1 jaar oud. Vlaamse ondernemers ter plekke proberen zich uit de slag te trekken. Bij de ene lukt dat al wat beter dan bij de andere. Of lukt het helemaal niet. Trends verzamelde getuigenissen. Vandaag: multinational Sibelco en ACL Polyester over de hindernissen voor hun personeelsbeleid.

Softwareontwikkelaars kunnen zich verplaatsen naar veiligere oorden, kleigroeven kunnen dat niet. De Belgische multinational Sibelco exploiteert in Oekraïne drie kleigroeven voor de keramische industrie. De groeven liggen dicht bij het front. Het is behelpen. “Toen de oorlog uitbrak, hebben we de exploitatie van de drie kleigroeven stilgelegd”, zegt woordvoerder Olivier Van Horenbeeck. “Vorige herfst hebben we dan een van de groeven voorzichtig heropgestart. Maar het blijft moeilijk. In januari is de groeve bijna niet actief geweest. De ene dag zijn er zware gevechten, de andere dag blijft het rustig. Zo gaat het voortdurend op en neer. En dat is niet het enige probleem. Werknemers worden opgeroepen om te gaan vechten. Gelukkig is er veel solidariteit in het bedrijf. Werknemers van Sibelco van over de hele wereld werven fondsen voor hun collega’s in Oekraïne.”

In de buurt van Kharkiv zit Sibelco ook in een joint venture die delft naar kwartszand. “Kharkiv ligt meer naar het noorden, en dus verder van het front”, zegt Van Horenbeeck. “De joint venture draait naar best vermogen, met de nodige problemen. De aanvoerketen is helemaal verstoord.” Een verkoop van de Oekraïense activiteiten staat niet op de agenda van Sibelco, aldus nog Van Horenbeeck.

Militaire registratieplicht

Ook voor Dieter Catteeuw wordt de toekomst in Oekraïne een stuk moeilijker. “Ik ben in Hongarije een onderaannemer aan het zoeken”, zegt de producent van polyestervormstukken aan de telefoon. Die stukken dienen voor allerlei toepassingen, van afschermkappen voor weefgetouwen tot onderdelen voor autobussen. Zijn bedrijf ACL Polyester is gevestigd in het West-Vlaamse Kuurne, maar in Oekraïne heeft Catteeuw een extra fabriek voor polyestervormstukken die meer werkuren vergen of gemakkelijk transporteerbaar zijn. Er werken 35 mensen, tot voor kort toch.

Sinds vorige week moeten zijn werknemers zich laten registeren bij het Oekraïense leger. Catteeuw moet hen daarover inlichten. “Concreet moeten de werknemers via de ondertekening van een document officieel verklaren dat mijn bedrijf hen op de hoogte heeft gebracht van hun militaire registratieplicht”, zegt Catteeuw. “Wie tekent, moet zich dus registeren en loopt grote kans gemobiliseerd te worden. Wie tekent maar zich niet registreert, is officieel een deserteur. Dan blijven er niet veel mogelijkheden over. Wie wilde vechten, zit al aan het front. Het merendeel van mijn werknemers tekende het document niet en nam ontslag. Het gevolg is dat mijn personeelsbestand van de ene op de andere dag gehalveerd is.”

Door de veelvuldige stroompannes had het bedrijf grote leveringsachterstanden opgelopen, maar dankzij stroomgeneratoren raakte dat probleem onder controle. Nu ziet Catteeuw door het personeelstekort nog veel grotere leveringsachterstanden opdoemen. “Nieuwe mensen aanwerven is moeilijk. Kandidaat-werknemers hebben een stempel nodig op hun militair paspoort voor ze officieel aangeworven kunnen worden door een bedrijf. Die stempel moet je halen in het militaire vertegenwoordigingskantoor. Maar niemand haalt die stempel, want de kans is groot dat je dan wordt ingelijfd in het leger.”

De conclusie ligt voor de hand. “Ik moet mijn productie verleggen naar andere landen”, zegt Catteeuw. “Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Met het handjevol overblijvende werknemers in Oekraïne, die om uiteenlopende redenen vrijgesteld zijn van militaire dienst, houd ik voorlopig een minimaal productievolume in stand. Voor mijn opstart in Oekraïne had ik onderaannemers in Wallonië, Polen en Tsjechië. Die heb ik weer aan het werk gezet. En nu ben ik dus aan het onderhandelen met een nieuwe onderaannemer in Hongarije. Een contract is niet meer ver weg.”

Lees ook de getuigenis van Luc Vancraen: ‘Mijn werknemers zijn nu supergemotiveerd’