Veel vakantie bij chemie en banken, weinig in horeca en kleinhandel

De Belgische werknemer heeft jaarlijks gemiddeld dertig vakantiedagen. Maar er zijn grote verschillen tussen de sectoren. In de chemiesector kan het aantal vrije dagen oplopen tot zestig of meer. De horeca bengelt met gemiddeld nog geen 22 vakantiedagen onderaan.

De Belgische werknemer heeft gemiddeld dertig vakantiedagen per jaar, leren cijfers van Eurostat. Daarmee zit België net onder het Europese gemiddelde van 31,5. Feestdagen die op een zondag vallen, worden in de berekening niet meegeteld. Opvallend is dat Duitsland, met zijn flexibele en productieve economie, met veertig dagen tot het EU-koppeloton behoort. Bij de koplopers vinden we ook Frankrijk en Italië, met elk 39 verlofdagen. Hongaren, Polen en Roemenen kunnen rekenen op slechts 29 dagen. Estland bengelt achteraan met 28 dagen.

Chemiesector: soms meer dan 60 dagen

Wel zijn er grote verschillen tussen sectoren. De chemiesector, de onbetwiste sterkhouder van onze industrie, staat al lang bekend als een van de meest genereuze in het aantal vakantiedagen. Volgens de sectorale regeling hebben de medewerkers twintig dagen vakantie per jaar (zowel arbeiders als bedienden). Daarbovenop komen nog tien feestdagen, en in heel wat gevallen een handvol anciënniteitsdagen. Maar het totale aantal vakantiedagen ligt in veel gevallen nog een flink stuk hoger.

In een gemiddelde kmo in de chemie kan een werknemer, los van het feestdagenpakket, op 37 à 42 dagen vakantie rekenen. Bij multinationals kan dat zelfs vlot tot boven de zestig dagen stijgen. Die grote verschillen worden uitsluitend veroorzaakt door het aantal ADV- of arbeidsduurverkortingsdagen. In de chemie wordt per week meestal langer gewerkt dan in de cao is vastgelegd. Concreet: per week wordt veelal veertig uur gewerkt, terwijl de officiële werkweek in de meeste kmo’s 37 of 38 uur telt. In de chemiemultinationals bedraagt de werkweek van een volcontinu arbeider vaak slechts 33 of 34 uur, wat het aantal ADV-dagen flink de hoogte injaagt.

Financiële sector: veel compensatiedagen

De financiële sector heeft de reputatie veel vakantiedagen toe te kennen, maar dat heeft vooral te maken met de compensatiedagen voor arbeidsduurverkorting. In de financiële sector werd begin 2000 een arbeidsduur van 35 uren per week ingevoerd. Daarmee zit de banksector, samen met de kleinhandel, op het laagste niveau. Bij de meeste financiële instellingen wordt 37 uur per week gewerkt. Die wekelijks extra gepresteerde uren vertalen zich in compensatiedagen. Bij de banken is het aantal compensatiedagen begrensd op acht per jaar. Bij verzekeringsmaatschappijen kan de compensatie hoger oplopen. In de regel wordt één extra vakantiedag op jaarbasis toegekend per schijf van tien minuten die boven op de standaard van 35 uur per week wordt gewerkt. In het geval van een 37-urenweek komt dat neer op twaalf compensatiedagen.

Die extra dagen komen boven op de twintig wettelijke vakantiedagen en tien feestdagen die elke Belg geniet. Daarnaast zijn er in de banksector vier bijkomende sectorale dagen, de zogenaamde sluitingsdagen voor de banken of de bankholidays.

Retail: grote verschillen

De vakantieregelingen verschillen enorm in de retail. Niet alleen tussen de takken, ook tussen de bedrijven in een branche en zelfs tussen winkelformules in een keten. Volgens de handelsfederatie Comeos is het onbegonnen werk gemiddeldes te berekenen door de complexiteit van de sector en het erg flexibele arbeidsregime, waarbij regelmatig ‘s avonds of in het weekend wordt gewerkt.

In de voedingsdistributie lijken de regelingen op het eerste gezicht redelijk uniform. Een voltijdse werknemer bij ketens van Colruyt Group – Colruyt, OKay en Dreamland – krijgt naast de twintig wettelijke vakantiedagen nog zes extra dagen. Dat is compensatie voor het extra gewerkte uur boven op de werkweek van 35 uur. De supermarkten in eigen beheer van Albert Heijn en Delhaize vallen onder hetzelfde paritair comité. Toch kunnen de totalen verschillen door afspraken in het bedrijf. Bij Delhaize is de Vlaamse feestdag bijvoorbeeld een vrij te nemen extra vakantiedag.

Het personeelsbestand maakt het ook bijzonder moeilijk gemiddeldes te geven. Bij de Colruyt-supermarkten is het personeel overwegend voltijds in dienst. Bij Delhaize is dat niet zo en gelden aangepaste regelingen voor wie deeltijds werkt. Ook het aantal anciënniteitsdagen varieert in de sector.

Het grootste verschil in vakantiedagen zit bij de supermarkten in eigen beheer en de winkels die worden uitgebaat door zelfstandigen. Bij zelfstandig uitgebate supermarkten tot twintig werknemers heeft het personeel meestal enkel recht op de wettelijke dagen en is de werkweek langer: 36,5 uur. Er is een grote druk vanuit de vakbonden om daar ook een vermindering van de arbeidstijd door te voeren. Dat zorgt voor hoofdbrekers bij de kleinere winkels, omdat zij gelijke tred moeten houden met grotere concurrenten die hun openingstijden verruimen.

Het volledige dossier over de vakantieregelingen leest u deze week in Trends.