Trends Impact Award voor veerkracht: klaar voor de volgende calamiteit

De Trends Impact Awards belonen kmo’s en grote bedrijven die een duurzame impact hebben op hun omgeving. Er zijn zes categorieën en één Global Impact Award voor het meest alomvattende project. Deze week stellen we de Trends Impact Award voor veerkracht voor.

1 Wat is het probleem?

Het Waalse biotechbedrijf Univercells zal samen met het Zuid-Afrikaanse Afrigen Biologics in Afrika coronavaccins maken. Dat nieuws komt geen dag te vroeg. In Europa kwamen de eerste covidvaccins er redelijk snel. De vaccins waren er, maar de Afrikanen kregen ze niet. Politici vroegen om de patenten op de vaccins tijdelijk op te heffen, maar ze kregen nul op het rekest. Het continent kon zelf geen vaccins tegen covid produceren en moest helemaal achteraan in de rij staan bij de aankoop. Nu Afrigen ter plekke vaccins gaat produceren, kan Afrika soepeler reageren.

Die veerkracht zit ingebouwd in het zakenmodel van Univercells uit Charleroi. Het groeibedrijf, dat meer dan 100 miljoen euro kapitaal ophaalde bij onder meer de Bill & Melinda Gates Foundation, heeft als missie snel betaalbare geneesmiddelen te produceren in kleine fabrieken die overal ter wereld kunnen worden gezet. De coronapandemie is lang niet de enige crisis die onze veerkracht onlangs heeft getest. De soms lange productieketens met just-in-timemanagement zijn kwetsbaar geworden. Een harde lockdown in China, een containerschip dat vastloopt in het Suez-kanaal en de Russische invasie in Oekraïne, ze legden de zwakke plekken in onze aanvoerketens bloot. Nogal wat bedrijven halen een deel van de productie terug naar locaties in Europa om zo beter voorbereid tegen de volgende calamiteit.

2 Wat kunnen we doen?

“Hoe kun je het risico uit de samenleving halen?” is de hamvraag, zegt Jochen Vincke, partner van het consultancybedrijf PwC. “Denk aan de lange elektronicaketens in de autosector. De wachttijden voor een nieuwe auto bedragen tot anderhalf jaar door tekorten aan chips. De productie zit te veel geconcentreerd bij spelers of in regio’s.” Het Taiwanese bedrijf TSMC heeft een dominante positie in de chipmarkt, maar wat als China het land zou aanvallen? De Europese Unie ontwierp een Chips Act om meer chipsproductie naar Europa te halen. De eerste stappen zijn er. Zo bouwt het Amerikaanse Intel een nieuwe chipsfabriek in het Duitse Maagdenburg, een investering van 17 miljard euro. De EU draagt daar een deel van.

Ervaren beleggers weten al langer dat ze hun risico kunnen spreiden door niet al hun geld in één aandeel te stoppen, maar een portefeuille op te bouwen met voldoende variatie. Aandelen uit verschillende sectoren en delen van de wereld, aandelen met een laag en een hoog risico, gericht op een dividend of een koersstijging, enzovoort. Dat kunnen we evengoed doen voor onze grondstoffen, productieketens en markten. Jochen Vincke van PwC ziet hoe de slinger van de globalisering weer een beetje terugslaat, richting meer protectionisme: “Door de globalisering zochten de bedrijven schaalvoordelen en kreeg je een concentratie op de plaatsen waar produceren het voordeligst was. Daardoor ontstonden heel lange ketens, die nu fragiel geworden zijn. Ik denk dat we naar een paar decennia van meer protectionisme gaan, en er meer regionaal zal worden geproduceerd.”

3 Welke projecten zoeken we?

“Ik hoop dat we heel wat projecten krijgen met oplossingen voor het klimaat”, zegt Wayne Visser, professor duurzame transitie aan de Antwerp Management School. “Heel wat projecten zullen waarschijnlijk te maken hebben met energie, maar andere kunnen betrekking hebben op hoe we reizen, consumeren of op een andere manier onze levensstijl veranderen. Ik zou in de wolken zijn met projecten die ons helpen om te gaan met rampen zoals de coronpandemie. De verzekeringssector heeft daar een belangrijke rol, maar er zijn ook andere manieren die mensen veerkrachtiger maken. Je kan veerkrachtige gebouwen neerzetten of mensen opleidingen geven om beter om te gaan met stress. Er zijn heel wat economische kansen om ervoor te zorgen dat mensen zich beter kunnen aanpassen aan disrupties.”

4 Voorbeelden uit het buitenland

Het Zwitserse chocoladebedrijf Barry Callebaut verkoopt producten om het leven van de cacaoboeren en hun gemeenschappen te verbeteren. Via de Cocoa Horizons-stichting wordt het geld gebruikt voor onder meer opleidingen voor de boeren, investeringen in de gemeenschappen waar ze wonen of transparante processen.

De Rotterdamse Floating Farm is een bijzonder staaltje van stadslandbouw. Het is naar eigen zeggen de eerste drijvende boerderij ter wereld. Door een deel van de voedselproductie weer naar of dicht bij de stad te halen, worden steden veerkrachtiger. Bij Floating Farm worden de koeien gemolken op het water en wordt ter plekke kaas gemaakt. Door gezonde voeding in de stad te produceren zijn er bovendien minder transportkosten.