Axel Smits (PwC): ‘Het belangrijkste dat onze klanten ondergaan, is verandering’

Experimenteren met hybride werken, streven naar klimaatneutraliteit, aandacht voor diversiteit en inclusie, dual sourcing: als hoofd van PwC België ziet Axel Smits vanaf de eerste rij hoe bedrijven verduurzamen. “Veel trends worden versneld zodra er een tweede trigger bij komt. Die is nodig, als we willen dat mensen hun gedrag veranderen.”

Het is de dag na de officiële opening van het nieuwe hoofdgebouw van het adviesbureau PwC België in Diegem, dat in België 2.400 mensen tewerkstelt. In de wandelgangen begroet voorzitter Axel Smits de vele jonge werknemers die hun nieuwe, huiselijk ingerichte kantoor al in gebruik hebben genomen. Wie ‘s avonds in de buurt van de luchthaven van Zaventem passeert, zal het gebouw makkelijk opmerken. Het is zo ontworpen dat de verlichting boodschappen kan uitdragen. “Op Wereldmilieudag was ons gebouw groen verlicht en ter gelegenheid van Pride Month zie je de regenboogkleuren”, zegt Axel Smits.

Het is geen toeval dat de CEO die voorbeelden geeft. Sinds dit jaar werkt PwC samen met MolenGeek, dat kansarme jongeren met migratieroots naar IT-banen leidt, het is betrokken bij The Belgian Alliance for Climate Action, en het is partner van de eerste Trends Impact Awards. Het nieuwe energieneutrale en mensgerichte gebouw zet het engagement voor duurzaamheid van PwC in de verf, met zijn groene terrassen, ecovriendelijke materialen en vele laadpalen. “We brengen onze uitstoot naar beneden”, legt Axel Smits uit. “We zetten in op groene bedrijfswagens. Binnen een straal van 300 kilometer reizen medewerkers met de trein in plaats van met het vliegtuig. Je vindt weinig plastic in dit gebouw en de 15 miljoen pagina’s papier die we tot voor een paar jaar in België nog afdrukten, zijn herleid tot vrijwel niets. We hebben heel duidelijke doelstellingen om tegen 2030 tussen 30 en 40 procent vrouwelijke partners en partners met andere achtergronden te hebben.”

Wat is uw persoonlijke drijfveer om te investeren in duurzaamheid?

AXEL SMITS. “Ik luister veel naar wat onze jonge mensen belangrijk vinden. Ik vind het geweldig dat jongeren ons een duw geven om de wereld te verbeteren – ik heb twee jonge zonen – maar ik denk dat zij ook nog zoeken en niet altijd consistent zijn. Dat vind ik er ook interessant aan. Er is geen one-size-fits-alloplossing. Ik vind het belangrijk dat we initiatieven nemen, zonder te denken dat we volgend jaar alles opgelost hebben. Als we blijven stilstaan, mogen we binnenkort allemaal aan Elon Musk een ticket vragen om naar Mars te gaan, dat is wel duidelijk.”

Op 7 juli eindigt de inschrijvingsperiode van de Trends Impact Awards. Daarna zullen de consultants van PwC de geselecteerde organisaties doorlichten op het gebied van duurzaamheid. Hoe gaat u dat aanpakken?

SMITS. “Binnen de zes categorieën zullen we kijken naar wie innovatief en creatief bezig is, en wie het verst staat. Het gaat om impact. Je kunt iets heel creatiefs bedacht hebben dat weinig effect sorteert in of buiten de organisatie. Daarbij zullen we hard moeten opletten voor bedrijven die heel goed scoren op één domein, maar heel slecht op een ander. Er zijn bedrijven die hoog scoren in duurzaamheidsrankings, maar toch heel milieuonvriendelijke dingen doen. Daarvan kun je moeilijk zeggen dat ze een positieve impact hebben.”

Een bedrijf in transitie kan moeilijk meteen 100 procent duurzaam zijn. Waar legt u de grens? Vanaf welk punt worden acties niet meer beschouwd als greenwashing?

SMITS. “Dat vind ik moeilijk. Ik geef een voorbeeld. Wij hebben vorig jaar een beleid uitgewerkt voor onze 2.000 wagens. Tegen 2030 willen we CO2-neutraal te zijn. Er zullen dan alleen nog elektrische auto’s rijden. Elk jaar gaat die uitstoot met 20 procent naar beneden. Dat is op zich goed, maar dat is voor ons niet goed genoeg, want het betekent dat we tot 2030 nog een zekere uitstoot hebben. We betalen om die uitstoot en de uitstoot van vluchten te compenseren, wat stilaan een vorm van greenwashing is. Sommige van onze mensen vragen waarom we niet onmiddellijk allemaal met elektrische wagens gaan rijden, maar helaas kan onze elektriciteitscabine dat nog niet aan. Ik heb 700 parkeerplaatsen, maar kan op dit moment maar 200 laadpalen plaatsen.”

Bedrijven moeten dus actie ondernemen, maar we moeten er rekening mee houden dat ze niet van de ene op de andere dag helemaal duurzaam zijn?

SMITS. “Ik vind het belangrijker dat iemand een plan heeft met realistische doelstellingen dan dat hij zegt wat hij allemaal gaat doen. Als ik een bedrijf zie dat een plan heeft om naar nul te gaan en ondertussen de voorlopige uitstoot afkoopt, vind ik dat niet verkeerd, omdat het een transitiemaatregel is. Als je een bedrijf hebt dat met vervuilende wagens blijft rondrijden en met zijn productie veel uitstoot blijft genereren, maar wel zegt dat het betaalt voor een bos, is dat helemaal anders. Ik geloof heel sterk in de tijdsfactor. Ik denk dat je sterk moet kijken naar de impact die je vandaag hebt, naar welke impact je in de toekomst wilt hebben, en naar welk plan met welke mijlpalen op tafel ligt.”

Welke vragen hebben uw klanten over duurzaamheid?

SMITS. “Als je de zaken een beetje opentrekt, vallen heel veel zaken onder duurzaamheid. Ik ben een fiscalist. Er waren vroeger bedrijven die hun fiscale planning zo optimaliseerden dat je het gevoel kreeg dat de link tussen de economische en de fiscale realiteit niet parallel liep. Als je in Ierland maar vijf mensen hebt, maar 90 procent van je winst daar legt, moet je al een stevig dossier hebben om dat uit te leggen. De oplossing is te vertrekken vanuit de economische realiteit en te analyseren waar de toegevoegde waarde zit. In de productie, de verkoop of de intellectuele eigendom? Als je vanuit die vraag vertrekt, vloeit fiscaliteit voort uit de economische realiteit.”

Welke grote lijnen ziet u bij de bedrijven?

SMITS. “Bedrijven korten hun supplychain in en regionaliseren, omwille van de duurzaamheid maar ook door covid. Je ziet meer dual sourcing: blijven produceren in China, maar tegelijk zorgen dat er een alternatief is. Ook alles wat met diversiteit en inclusie te maken heeft, is een duidelijke trend. Dat komt onder meer door de war for talent. Bij beide voorbeelden zie je dus naast duurzaamheid een andere trigger – covid voor de supplychain en de war for talent voor diversiteit. Veel duurzaamheidstrends worden versneld zodra er een tweede trigger bij komt. Die is nodig, als we willen dat mensen hun gedrag veranderen. Je ziet dat nu ook bij de energietransitie, die versnelt door de hoge prijzen.”

Hoe kunnen bedrijven duurzaam omgaan met hun werknemers, nu we overschakelen naar hybride werken? Hoe pakt PwC dat aan?

SMITS. “We zijn daar nog volop mee aan het experimenteren. Ik geloof niet dat er een bedrijf is dat 100 procent duurzame oplossingen heeft om het hybride werken vorm te geven op dit moment. Ons uitgangspunt is dat medewerkers mogen werken vanwaar ze willen, wanneer ze willen en hoe ze willen. We experimenteren ook door mensen kort vanuit het buitenland te laten werken, bijvoorbeeld voor of na hun vakantie. Al te vaak wordt gedacht dat de oplossing thuiswerken is, maar als je daarin overdrijft, verlies je de band met het bedrijf en kun je jonge mensen niet goed opleiden. Vergeet ook niet dat niet iedereen het makkelijk heeft om thuis te werken.”

Merkt u verschil in de manier waarop u uw jonge medewerkers nu opleidt in vergelijking met vroeger?

SMITS. “Welzijn is belangrijk geworden. We zijn het gewoon onze mensen op te leiden in hun technische domein, het aansturen van een team, het opbouwen hun klantenportefeuille – de klassieke dingen. Nu moeten we hun ook leren groeien als mens, ervoor zorgen dat ze fysieke en mentale weerbaarheid hebben om om te gaan met verandering. Te weinig sporten en alleen pizza eten achter je bureau is niet duurzaam. We werkten met Energy Lab en Better Minds at Work een traject van honderd dagen uit, dat al onze mensen kunnen volgen. Dat gaat over bewegen, voeding, genoeg slaap, op de juiste manier ademen, mentale weerbaarheid. Duurzaamheid betekent voor mij kijken naar en plannen op de lange termijn. Het leven is een marathon, geen sprint. Wij zien ons als een businessschool. Het is onze taak hen sterker de wereld weer in te sturen. Mensen leren omgaan met verandering maakt ook betere consultants. Het belangrijkste dat onze klanten ondergaan, is verandering. Dat wordt onderschat.”