Toqua maakt schepen groener en performanter

Toqua verbetert de performantie van schepen met machinelearning, waardoor rederijen hun brandstofverbruik sterk kunnen terugdringen. Op de Wereldexpo in Dubai sleepte de Gentse start-up zopas de Blue Innovation Wave in de wacht.

Toqua laat machinelearning los op de data van scheepssensoren om een koolstofneutrale scheepvaart dichterbij te brengen. Met de technologie van de Gentse start-up kan de maritieme industrie preciezere berekeningen maken en de performantie van schepen beter monitoren. “De huidige methodes houden te weinig rekening met secundaire factoren zoals het weer (golven, stroming en wind, nvdr), de waterdiepte, het zoutgehalte van het zeewater en de laadcondities”, zegt Casimir Morobé, de oprichter van Toqua, in zijn kantoor aan de Coupure in Gent. “Die factoren veroorzaken afwijkingen. Die ruis bedraagt vandaag 10 à 20 procent. Met ons model brengen we de foutenmarge terug tot ongeveer 1 procent.”

Zo is een hoger brandstofverbruik een indicator dat een schip een onderhoudsbeurt nodig heeft. “Met een foutenmarge van 10 tot 20 procent zie je te laat of het hogere verbruik te wijten is aan motorproblemen, aangroei onderaan de boot of secundaire factoren zoals hoge golven of tegenwind”, legt Morobé uit. “Met onze technologie merk je dat vroeger en kun je het onderhoud accurater plannen. Rederijen kunnen daardoor gemiddeld 6 procent aan brandstof besparen. Dat lijkt weinig, maar voor één schip kan dat verschil oplopen tot 3 ton brandstof per dag. Onze oplossing maakt dus ecologisch én economisch het verschil.”

Op korte termijn kan Toqua de scheepvaart helpen om minder brandstof te verbruiken en minder uit te stoten. Op lange termijn kunnen de rederijen datastrategieën ontwikkelen om hun schepen beter te doen renderen. “De sector kan het model ook voor andere toepassingen gebruiken, zoals een betere routeplanning die rekening houdt met het weer”, aldus Morobé. “Vandaag varen veel schepen met een constante snelheid, maar dat houdt geen steek. Het is beter traag te varen bij slecht weer en sneller bij goed weer, wanneer er minder weerstand is.”

“Grote retailers die hun producten via schepen transporteren, voelen ook steeds meer de druk van de eindconsument. Die wil niet alleen duurzame producten, maar ook dat die worden vervoerd door groenere, efficiëntere schepen die zo weinig mogelijk uitstoten. Vooraleer je dat aspect kunt meenemen in contracten, moet je het accuraat kunnen kwantificeren. Wat nu vaak op basis van nattevingerwerk of buikgevoel gebeurt, optimaliseren wij met ons model.”

Internationaal vaarbewijs

Morobé, een handelsingenieur met een master in data-analytics en machinelearning, kreeg het idee voor de start-up toen hij zijn eindverhandeling schreef. Hij wilde artificiële intelligentie toepassen op de maritieme sector, die hem na aan het hart ligt. “Ik ben jaren zeescout geweest, ik heb altijd graag gezeild en heb een internationaal vaarbewijs. Mijn vader werkt al heel zijn leven bij Jan De Nul” (een van de grootste baggeraars ter wereld, nvdr).

Terwijl hij zijn eindverhandeling maakte, kreeg Morobé bij de Belgische rederij CMB de kans om beide passies te combineren. “Het was een boeiende ervaring. Praten met de medewerkers van de rederij gaf me inzicht in de huidige methodes en de problemen waar ze tegenaan liepen.” Hij zag dat zijn model potentieel had.

Kort na zijn studie richtte Morobé Toqua op. Het imec.istart-acceleratorprogramma pikte de start-up al snel op, wat het potentieel bevestigde. De rederij Euronav was de eerste betalende klant. “Dat gaf ons veel legitimiteit”, zegt hij. “Het proefproject bij Euronav is deze zomer afgerond. De resultaten waren heel goed. We kijken nu naar een volgende fase met hen. Daarnaast zijn we een project gestart met de Singaporese rederij Berge Bulk. We onderhandelen ook met andere rederijen, maar daar kan ik voorlopig nog niets over kwijt.” Toqua heeft intussen vier medewerkers.

Op de wereldkaart

Toqua heeft niet de makkelijkste sector uitgekozen. De maritieme industrie is vrij conservatief en het beslissingsproces verloopt er soms traag. “Een schip gaat al snel minstens twintig jaar mee, wat het voor rederijen moeilijk maakt om snel te innoveren”, zegt Morobé. “Niet elke speler is al mee met de digitalisering of wil zijn nek uitsteken. Als start-up is het ook niet altijd eenvoudig die grote maritieme spelers te overtuigen. Soms voel ik dat de anciens uit de industrie me als jonge snotneus bekijken, maar zodra ze merken dat ik weet waarover ik praat, vergeten ze al snel mijn leeftijd. Ik ben dankbaar dat ik mijn passie voor machinelearning, zeevaart en het klimaat kan combineren in een start-up die het goed doet.”

Toqua is de winnaar van de Blue Innovation Wave op de Wereldexpo in Dubai. Eerder sleepte het de Ocean Changemakers Challenge van The Economist Group in de wacht. Die onderscheiding gaf het bedrijf een duw in de rug. “Die prijs heeft ons op de wereldkaart gezet”, stelt Morobé. “Dat is nodig, want de scheepvaart is een internationale sector.”

Ook de macrofactoren – de hoge brandstofprijzen en de regelgeving – spelen in het voordeel van Toqua. “De rederijen weten al langer dan vandaag dat ze minder moeten vervuilen, maar nu is het ook wettelijk vastgelegd”, zegt Morobé. “De eerste regels treden in voege in 2023. 40 procent minder CO2 uitstoten is de eerste grote doelstelling tegen 2030. Dat is de topprioriteit voor de industrie. Alternatieve brandstoffen zoals waterstof of ammoniak worden de eindoplossing om koolstofneutraal te varen. Helaas zien we vandaag onder invloed van de goede tarieven in de container- en drogebulkindustrie dat veel nieuw bestelde schepen nog altijd op fossiele brandstoffen varen en dus nog minstens twintig jaar vervuilend de wereld zullen rondtrekken. Efficiëntiewinsten met technologie zoals de onze zullen in de komende jaren fel in trek zijn om op korte termijn toch die emissiedoelstellingen te halen.”

Toqua wil 10 à 20 procent brandstofreductie halen, puur uit efficiëntiewinsten met behulp van machinelearning. “Het is mijn droom dat die technologie wereldwijd wordt gebruikt op alle grote commerciële schepen. Het zou de wereldwijde CO2-uitstoot verminderen met drie keer de uitstoot van Zwitserland. Dat doel motiveert me om ‘s ochtends mijn bed uit te komen”, zegt Morobé.