Rudi Deruytter (CKV Bank): ‘Het is tijd om ons kapitalistische systeem te resetten’

Welke lessen vallen er voor de financiële sector te trekken uit de covid-19-crisis? De kleinste bankier van het land, Rudi Deruytter van CKV Bank, houdt de grootbanken een spiegel voor.

“De banken moeten zich heruitvinden.” Dat is de boodschap die Rudi Deruytter, de CEO van CKV Bank, meegeeft in zijn onlangs verschenen boek Hoe kunnen de banken hun burn-out oplossen? Deruytter vindt dat het merendeel van de grootbanken niet klaar is voor de wereld en de economie na corona. “Ze houden vast aan verouderde concepten, zoals het eenzijdige financieren van een op groei en aandeelhouderswaarde gerichte economie”, zegt Deruytter, die vindt dat het tijd is om “ons kapitalistische systeem te resetten”.

Hij pleit in zijn boek voor meer respect voor het personeel en meer aandacht voor de maatschappelijke rol van de banken: “De banken moeten hun aloude rol van vertrouwensinstelling weer opnemen en bijdragen tot een nieuw soort groei, voor meer welzijn en een betere wereld. CKV is er bijvoorbeeld om mensen met tijdelijke financiële moeilijkheden te helpen.”

CKV heeft een ongewoon businessmodel. De bank is gespecialiseerd in kredietverstrekking aan particulieren en ondernemers met tijdelijke financiële problemen: “Mensen met bezittingen die door omstandigheden – meestal ziekte, werkloosheid of een echtscheiding – worden geconfronteerd met plotse liquiditeitstekorten. Zij kunnen bij ons terecht. Door het hogere risico zijn de kredieten bij CKV duurder dan bij een andere bank. Maar doorgaans geven de andere banken niet thuis.”

Banken staan te weinig ten dienste van de klant. Ze moeten zich afvragen wat de klant wil, vindt Deruytter. “De meeste grootbanken zijn gedreven door financiële resultaten en rendementsdoelstellingen. Dat bleek tijdens de financiële crisis van 2008-2009. Sindsdien is er weinig veranderd.” Hij is ervan overtuigd dat de coronacrisis de financiële sector zal dwingen te veranderen. De volgende zes lessen stelt Deruytter op 27 november voor op De dag van de Bestuurder van Guberna.

1 De mensen zijn bang

De coronapandemie heeft de mensen schrik ingeboezemd. Beleidsmakers en politici faalden en verspeelden het vertrouwen. “In zulke omstandigheden zoeken mensen zekerheid”, zegt Deruytter. “Financiële producten moeten veilig en zonder risico’s zijn. Dat weerspiegelt zich in de aangroei van het geld op spaarboekjes tot bijna 300 miljard euro. Ik verwacht ook een toenemende vraag naar verzekeringsproducten. Maar wat doen de grootbanken? Ze proberen beleggingen te verkopen om meer fee-inkomsten binnen te rijven. Bankiers moeten de wil hebben om hun klanten te helpen, zeker op belangrijke momenten. Maar daarin falen ze al te vaak. Neem een overlijden. De bank blokkeert je rekening en toont nauwelijks empathie, terwijl mensen op zo’n moment net financiële bijstand nodig hebben.”

2 De werk-privébalans is definitief veranderd

De tijd dat mensen hun gezin en hun privéleven opofferden ter eer en glorie van hun werkgever, is voorbij. Door de covid-maatregelen hebben velen de voordelen van thuis- en telewerk ontdekt. De productiviteit lijdt daar niet onder, de flexibiliteit vergroot en de levenskwaliteit is hoger. “Dat vergt een ander soort leiderschap”, vindt Deruytter. “Bazen moeten de output van hun medewerkers bekijken, niet het aantal uren dat ze werken. Bij CKV kan iedereen vrij en op afstand werken van maandag tot zaterdag, van 7 tot 19 uur. Mijn personeelsleden mogen dat vrij invullen, maar het werk moet op tijd gedaan zijn. Daarom geloof ik ook niet in bankkantoren die op vaste tijdstippen open zijn. Met apps kunnen mensen op elk moment en op elke plaats mobiel bankieren. Ik denk dat grootbanken als KBC en ING over enkele jaren niet meer dan 250 agentschappen overhouden.”

3 De weerstand tegen technologie is verdwenen

“Verandering lokt weerstand uit. Dat is menselijk”, oordeelt Deruytter. “Maar technologie is alomtegenwoordig. Door de coronacrisis moesten mensen in hun kot blijven en hebben ze de technologische innovaties omarmd. De weerstand tegen technologie is weg. Maar we moeten opletten: de technologie moet ten dienste van de mens staan. De meeste banken zetten technologie in omdat het kosten bespaart. Ze doen het niet voor de klant, maar voor zichzelf. U denkt toch niet dat KBC zijn virtuele assistent heeft ontwikkeld omdat de klant ernaar vraagt? Nee, Kate zal hen heel veel geld besparen. In plaats van honderden medewerkers zal een chatbot de producten verkopen.”

4 Lokaal wint het van globaal

“We hebben lang geloofd in een globale economie”, stelt Deruytter. “De covid-crisis heeft ons met de neus op de feiten geduwd: nabijheid is heel belangrijk. Mondmaskers werden te ver van hier geproduceerd en raakten niet ter plaatse. Een onderneming heeft een robuuste keten nodig als ze goede producten en een persoonlijke service wil leveren. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven activiteiten zullen terugbrengen naar België. Delokalisatie is out. Made in Belgium wordt weer een kwaliteitslabel. De speciaalzaak en de buurtwinkel floreren. Dat zal je ook zien bij de banken: lokale Belgische banken die hun klanten goed kennen en snel kunnen beslissen, zullen het beter doen dan grootbanken met een beslissingscentrum in het buitenland.”

5 Duurzaam is de toekomst

Nooit eerder was er meer belangstelling voor duurzaamheid, de klimaatverandering en een groene economie. “Het stoort mij dat duurzaamheid in de financiële sector altijd wordt verengd tot duurzaam beleggen”, zegt Deruytter. “Banken verkopen ‘duurzame’ beleggingsfondsen aan hun klanten, en daar stopt het. Terwijl er veel onduidelijkheid bestaat over het reële duurzaamheidsgehalte van die fondsen. Daarvoor zijn veel gedetailleerder rapporteringen over de participaties nodig. Ik vind dat duurzaamheid veel breder moet worden bekeken. Het moet een onderdeel zijn van de kredietverstrekking, het pensioenplan, het wagenpark en vooral het hr-beleid. Goede soft skills zijn ook een vorm van duurzaamheid. Banken hebben te weinig respect voor hun personeel. Kijk naar de manier waarop de grootbanken herstructureren en afscheid nemen van 55-plussers. Wie jonge mensen wil aantrekken, moet een positief verhaal kunnen vertellen. Jongeren willen een zinvolle baan en bijdragen aan een betere wereld. Enkel als bankiers voldoende transparant en consistent zijn, kunnen ze die groep aanspreken.”

6 De financiële kwetsbaarheid is toegenomen

Bedrijven hebben het moeilijk, sectoren zijn op slot. Hele groepen mensen zitten zonder werk of zijn technisch werkloos. “Zowel ondernemingen als mensen moeten het stellen met een lager inkomen”, beseft Deruytter. “De banken hebben de maatschappelijke verantwoordelijkheid om hen te helpen. En dat kunnen ze. Door uitstel van betaling te verlenen op de afbetaling van leningen. Door nieuwe kredieten te blijven verstrekken. Door kredieten te herstructureren, waardoor afbetalingen leefbaarder zijn. Door het eigen personeel een premie te verstrekken. Door de klant financieel goed te adviseren en hem in alle processen centraal te stellen. Als we daarin slagen, zal de coronacrisis niet voor niets zijn geweest. Dan kunnen de grootbanken misschien eindelijk hun besmeurde imago oppoetsen en het vertrouwen van de klant herwinnen.”