Pfizer tekent voor grootste belastingtruc ooit

De Amerikaanse farmareus Pfizer tekent met de acquisitie van sectorgenoot Allergan niet alleen voor de grootste farmadeal ooit. Het zet meteen de deur wagenwijd open voor het meest opzienbarende belastingtrucje in geschiedenis van de sector.

De deal tussen Pfizer, dat hier vooral bekend is als de producent van Viagra, en de Botox-producent Allergan is voer voor heel wat superlatieven. Het akkoord vertegenwoordigt, inclusief schulden, een waarde van zowat 160 miljard dollar en overtroeft daarmee vlotjes het megabierhuwelijk van AB InBev en SABMiller als grootste overname van dit jaar. Het nieuwe duo, dat gewoon Pfizer zal heten, onttroont ook Johnson & Johnson, het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica, als grootste gezondheidsgroep ter wereld. De jaarlijkse gecombineerde omzet bedraagt zowat 65 miljard dollar. Bovendien is het de grootste overname ooit in farma. Het vorige record stond eveneens op naam van Pfizer, dat in 2000 Warner Lambert overnam voor 116 miljard dollar. Pfizer en Allergan zijn goed voor een gezamenlijke spectaculaire beurswaarde van meer dan 330 miljard dollar en voor 108.000 werknemers.

Domicilie in Dublin

De deal werd evenwel duidelijk minder ingegeven door de vooruitzichten op synergievoordelen of het potentieel van de productenpijplijnen, dan wel door de verwerving van een zogenoemde belastinginversie. Dankzij de overname van het in Ierland gevestigde Allergan kan Pfizer zijn fiscale domicilie versassen naar Dublin, waardoor het zijn belastingfactuur fors ziet dalen. Het operationele hoofdkwartier kan in New York blijven.

Pfizer zou door de acquisitie meer bepaald vermijden dat het de hoge Amerikaanse belastingen moet betalen op 128 miljard dollar aan toekomstige overzeese winsten. Allergan betaalde vorig jaar een effectieve belastingvoet van 4,8 procent, tegen 25,5 procent voor Pfizer. Door de fusie ziet Pfizer zijn belastingvoet in het eerste jaar na de deal al dalen tot 17 à 18 procent. De transactie, die meteen ook goed is voor de grootste belastinginversie ooit, wordt trouwens zo gestructureerd dat technisch gezien Allergan zijn veel grotere partner overneemt. Daarmee wil Pfizer pogingen van de Amerikaanse regering om de deal te torpederen, in de kiem smoren.

Politieke tegenstand

Heel wat rivalen van Pfizer hebben zo’n tax inversion de voorbije jaren al rond gekregen. Pfizer beet echter telkens in het stof, tot grote frustratie van topman Ian Read, die meermaals publiekelijk had benadrukt dat het voor zijn bedrijf lastig concurreren was met sectorgenoten die de belastinginversie hadden doorgevoerd. Pfizer had vruchteloos het Britse AstraZeneca het hof gemaakt. Ook het eveneens Britse GSK, dat in Waals-Brabant zijn wereldwijde vaccindivisie heeft, werd genoemd als doelwit. Pfizer aasde ook op Actavis, de voorloper van Allergan. Allergan werd in november 2014 ingelijfd door Actavis, dat toen toch koos voor de naam Allergan.

Maar er was nog een reden voor het stijgende ongeduld van Read. Die belastinginversies botsen op almaar fellere kritiek van politici in de Verenigde Staten en Europa. Read verwacht dat een hervorming van het Amerikaanse belastingsysteem, die een verandering van fiscale domicilie allicht een stuk moeilijker zal maken, veel nadrukkelijker op de politieke agenda zal staan nadat in 2017 het nieuwe Amerikaanse parlement is verkozen.

In afwachting daarvan neemt het Amerikaanse ministerie van Financiën de inversiedeals almaar vaker onder vuur. Wijzigingen aan de belastingregels deden vorig jaar nog de geplande overname door AbbVie van het Ierse Shire stranden. Toch is er ook begrip voor Read. Zo dringt onder meer de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump aan op wijzigingen in het belastingstelsel, waardoor Amerikaanse bedrijven het land niet langer fiscaal moeten ontvluchten.

Strategische splitsing

Door Allergan over te nemen, kan Pfizer ook werk maken van een andere belangrijke strategische doelstelling. Allergan zal de pijplijn en het gamma van geneesmiddelen van Pfizer zodanig stofferen dat het eindelijk groot genoeg is om te worden opgesplitst in een bedrijf dat focust op oudere en generische medicijnen, en een voor de sneller groeiende nieuwe merkproducten. De beslissing over die opsplitsing wordt evenwel pas genomen in 2018.

Brent Saunders (45), de razend ambitieuze CEO van Allergan, leek de voorbije weken nog het voornaamste struikelblok te zullen worden voor de deal. Maar Read (62), die Pfizer al bijna vijf jaar heeft geleid, kon hem ongetwijfeld paaien met een erg aantrekkelijk vooruitzicht. Read zal het fusiebedrijf leiden, terwijl voor Saunders de rol van president en operationeel directeur is weggelegd. Maar grote aandeelhouders in beide bedrijven hebben al duidelijk gemaakt dat Saunders over enkele jaren wellicht Read zal opvolgen.