Miljardenverlies voor grootste Duitse gasleverancier Uniper

Het beursgenoteerde Uniper, de grootste gasleverancier in Duitsland, leed ruim 12 miljard euro verlies in het eerste halfjaar. Het bedrijf zit in zwaar weer omdat zijn belangrijkste klant, het Russische Gazprom, de gaskraan deels dichtdraaide.

Het juiste cijfer meldt Uniper niet, maar de onderneming maakt “tweecijferige miljoenen euro’s” verlies per dag. Dat heeft alles te maken met de door Gazprom, de Russische gasmonopolist, deels dichtgedraaide gaskraan naar Duitsland. Op 16 juni werd de gasstroom door de belangrijkste Russische pijpleiding, de Nord Stream 1, beperkt tot 40 procent van de maximale capaciteit. Op 27 juli werd die capaciteit nog eens verminderd tot een vijfde.

Dat is een hels probleem voor Uniper. Gazprom is de grootste klant van de Duitse marktleider in gaslevering. Maar Uniper heeft vaste termijncontracten met zijn klanten, zoals stedelijke nutsbedrijven, industriële bedrijven en energiecentrales. Sinds half juni moet Uniper daarom voortdurend gas kopen op de vrije markt, tegen enorm gestegen prijzen. Deze week brak de gasprijs opnieuw records. Uniper moet aan zijn contractueel verplichte leveringen voldoen. Van de langetermijncontracten van Uniper komt 200 terrawattuur uit Rusland. Duitsland verbruikte circa 1.000 terrawattuur gas in 2021.

Gered door de Duitse staat

De omzet uit gas steeg weliswaar zeer sterk, naar 86 miljard euro van de ruim 119 miljard euro geconsolideerde omzet in het eerste halfjaar (zie tabel hieronder). Maar de onderneming verliest daar alleen maar mee. In het eerste halfjaar bleef dat verlies nog relatief beperkt: 174 miljoen euro bedrijfsverlies uit gas, omdat de verplichte gasaankopen pas half juni startten.

Maar sindsdien namen de verliezen toe. Uniper werd op 22 juli gered door de Duitse overheid. De belangrijkste aandeelhouder is het Finse Fortum (78%), zelf voor 51 procent in handen van de Finse overheid. Na de instap door de Duitse staat zou het belang van Fortum zakken naar 56 procent. Die instap moet nog worden voorgelegd aan een algemene vergadering van aandeelhouders.

Inmiddels gebruikte Uniper, met de hoofdzetel in Düsseldorf, al 5 miljard euro van een kredietlijn van de Duitse overheidsbank KfW. Vanaf oktober mag Uniper op zijn beurt bovendien 90 procent van de extra kosten doorrekenen aan de klanten. Daarvoor werd op 15 augustus een extra heffing van circa 2,4 cent per kilowattuur ingevoerd. Die moeten zowel bedrijven als particulieren in Duitsland betalen. Het zou voor een doorsnee gezin een kleine 500 euro extra per jaar betekenen.

Geen vooruitzichten

Uniper mag dan wel gered zijn door de Duitse overheid, toch waagt het bedrijf zich niet aan vooruitzichten voor de rest van het jaar. Daarvoor is de markt gewoon te volatiel. Uniper gaat er in elk geval van uit dat het voor het volledige jaar verlies zal maken. Het nettoverlies in het eerste halfjaar is bovendien veel slechter dan het bedrijfsverlies, door allerlei bijkomende lasten: een bedrag van ruim 12,3 miljard euro. 6,5 miljard euro van dat bedrag hangt samen met verliezen door nog te leveren gas, als vervanging voor het tekort aan Russisch gas. Bovendien werd een lening voor de bouw van Nord Stream 2 voor ruim één miljard euro afgeboekt. Die tweede pijplijn, de opvolger van Nord Stream 1, is klaar, maar wordt niet meer gebruikt door de Russische inval in Oekraïne. Vanaf 2017 financierde Uniper, samen met vier andere West-Europese energieconcerns, de bouw van Nord Stream 2. De pijplijn vergde in totaal voor 9,5 miljard euro investeringen.

De netto financiële schuld van Uniper explodeerde van 324 miljoen euro eind juni 2021, naar 2 twee miljard euro eind juni dit jaar.