De fastfoodketen McDonald’s is het derde bedrijf in de Verenigde Staten dat personeel tijdens een ontslagronde vraagt om thuis te werken. Arbeidsmarktdeskundige Jan Denys (Randstad) en telewerkexpert Hendrik Delagrange (Stichting Innovatie & Arbeid) zijn kritisch voor die praktijk. Toch zijn er ook voordelen aan.
Volgens een interne mail van McDonald’s, die de zakenkrant The Wall Street Journal kon inkijken, heeft de fastfoodgigant zijn kantoren in de Verenigde Staten voor een paar dagen gesloten. Het bedrijf, dat zijn hoofdkantoor in Chicago heeft, dwingt zijn Amerikaanse personeel, en sommige werknemers in het buitenland, thuis te werken in afwachting dat het hen informeert of hun baan veilig is of niet. Op deze manier voerden ook Pepsi en Twitter onlangs grote herstructureringen door.
Wet-Renault
Arbeidsmarktdeskundige Jan Denys (Randstad) en telewerkexpert Hendrik Delagrange (Stichting Innovatie & Arbeid) betogen dat zoiets in België niet zou kunnen. “Het is altijd moeilijk met Amerikaanse toestanden te vergelijken”, stelt Denys. De wet-Renault, die dit jaar 25 jaar bestaat, schetst de procedure die een werkgever moet volgen als hij een collectief ontslag wil doorvoeren. Zo moet een onderneming die een ontslagronde plant de werknemersvertegenwoordigers (de ondernemingsraad of de vakbondsdelegatie) informeren en consulteren voordat het mensen kan ontslaan. Daardoor krijgen zowel het personeel als de vakbonden meer tijd om zowel de gevolgen van de ontslagen als eventuele alternatieven te bestuderen.
Daarnaast heerst er “hier grote culturele weerzin tegen een bedrijf dat mensen via een onpersoonlijk medium ontslaat”, weet Denys.
Privacy en snelheid van communicatie
Toch zijn er ook argumenten pro. “Zo krijg je daarmee een grotere graad van privacy. Dat valt niet onder de mat te vegen”, aldus Denys. In het verleden verzamelden de bazen alle werknemers bij een collectief ontslag zoals een fabriekssluiting en brachten ze hen het nieuws tegelijkertijd, vertelt Sandra Sucher, managementprofessor aan de Harvard Business School, aan de businesswebsite Bloomberg. Dat leidde wel eens tot openlijke onvrede, om het eufemistisch te stellen. Daarna ontmoetten de werknemers de managers één op één om hen vragen te stellen en het ontslag te verwerken.
“De tijd dat de grote baas iedereen moest aanspreken in een grote ruimte, en het personeel daarna één voor één met hem of haar hun toekomst moest bespreken, op de radar van hun collega’s… is iedereen in se daar ook voorstander van? Ik kan mij voorstellen dat sommige mensen die boodschap liever in een privésetting krijgen, via een van die nieuwe videomedia.”
“Ook de snelheid van de communicatie is mogelijk positief”, aldus Delagrange. “Kort en krachtig de boodschap overbrengen, in de aanloop ernaartoe geen gespeculeer onder collega’s dat dagen aan een stuk duurt.”
Achterkant van vrijheid en autonomie
Maar laat er geen twijfel over bestaan: Delagrange ziet in de digitale ontslagronde vooral een negatieve ontwikkeling. “Het is een verrassend nieuw aspect van telewerken, iets wat mensen voordien niet hadden ingeschat. Dit is de achterkant van de vrijheid en de autonomie waarvoor het telewerk aanvankelijk stond voor werknemers. Bedrijven vinden nu dus ook een manier om het naar hun hand te zetten.”
Denys maakt zich sterk dat, zelfs in extreme Amerikaanse gevallen, het proces wellicht niet geheel digitaal gebeurt. Dat mensen die dat willen nog altijd om persoonlijke feedback kunnen vragen, nadat hun overste hun ontslag aankondigde via Zoom. “En indien niet, dan duiken zulke mengvormen zeker in de toekomst op, misschien zelfs hier.”
Ook wil hij niet uitsluiten dat zo’n mengvorm ooit in deze contreien opduikt. “Ik zou die manier van ontslaan niet volledig wegvagen. Het is niet dat we het altijd anders gedaan hebben, dat we het altijd zo zullen blijven doen.”
