‘Managers van grote bedrijven staan voor de perfecte stresstest’

Executive searchers zijn vandaag veel meer dan louter headhunters van topmanagers, zegt Michael Ensser, de voorzitter van Egon Zehnder, een van de grootste spelers op die markt. “Leiderschapsadvies wint aan belang, want de top van een bedrijf moet in deze heel onzekere tijden snel de juiste beslissingen nemen.”

Vorig jaar werd de Duitser Michael Ensser aangesteld als voorzitter van de raad van bestuur van de executive searcher Egon Zehnder. Dat bedrijf kende hij al goed, want hij werkt er sinds 1996 en leidde onder meer de Duitse divisie. Als nieuwe voorzitter is hij aan een ronde bezig langs de meer dan zeventig vestigingen in de wereld. Vorige week hield hij halt in België. De zaken draaien goed, meldde hij. De resultaten van 2022 zijn nog niet bekend, “maar Egon Zehnder is verder de goede richting ingegaan, na een succesvol 2021.” Het bedrijf, met hoofdkwartier in Zurich, haalde dat jaar een omzet van 804 miljoen Zwitserse frank, een stijging met 20 procent tegenover 2020. Dat was natuurlijk een herstel na dat coronajaar, maar de omzet ligt ook hoger dan in de vorige succesjaren 2018 en 2019.

Denk na over de eerste dag na de crisis. Dat zal helpen om bedrijven wendbaarder te maken

Opvallend is vooral dat de groei in het segment Leadership Advisory Services met maar liefst 37 procent is gegroeid. Egon Zehnder zoekt niet alleen CEO’s, het profileert zich meer en meer als een adviseur van topmanagers en bestuurders. “Bedrijven hebben behoefte aan meer leiderschapsontwikkeling”, stelt Michael Ensser vast. “Ik zeg dat niet omdat het onze business is. Er zijn dezer dagen veel meer onzekerheden: de hoge inflatie, de geopolitieke spanningen, de klimaatverandering. De logistieke ketens staan onder druk. Leiders van grote bedrijven moeten antwoorden vinden op almaar complexere vragen, en dat veroorzaakt stress. Je moet dus meer doen dan de juiste managers vinden. Onze niet-searchactiviteiten, zoals assessments en leiderschapsontwikkeling, zorgen ervoor dat managementcomités en raden van bestuur beter werken.”

“We zijn dus allang niet meer een louter searchbedrijf dat topkaders en managers zoekt, we begeleiden de nieuwe hires en hun naaste entourage ook in het bedrijf. We beleven de perfecte stresstest voor managers. Wij zorgen ervoor dat toplui de juiste managementskills hebben.”

Geen superkrachten

Dat betekent niet dat een CEO’s over een soort superkrachten moet beschikken, benadrukt Ensser. “Maar denk na over de eerste dag na de crisis. Dat zal helpen om bedrijven wendbaarder te maken. De manager staat er trouwens niet alleen voor, er zijn ook een sterk directiecomité en raad van bestuur nodig. Vandaar dat bedrijven ook steeds meer een beroep doen op ons advies om raden van bestuur samen te stellen.”

De voorbije jaren is er heel wat inkt over gevloeid: zijn raden van bestuur echt professioneler geworden, minder ons-kent-ons? Onder meer in landen als België bestond vaak de indruk dat kleine netwerken van managers in elkaars raden van bestuur zetelden. Corporate governance stond niet overal bovenaan de agenda. “Dat is veranderd”, benadrukt Ensser. “Antwoorden op problemen vind je niet alleen meer bij familie en vrienden. Raden van bestuur moeten ook diverser zijn. Onze klanten zijn goed op weg. Professionelere bestuurskamers maken organisaties flexibeler, zodat ze minder snel worden overweldigd door veranderingen. Raden van bestuur en directiecomités doen er goed aan decentraal te werken. Het draait niet alleen om de CEO. Geef macht weg en de anderen nemen meer risico in de zoektocht naar nieuwe kansen.”

Op de vraag of die professionalisering ook voor familiebedrijven geldt, waarvan vaak wordt gezegd dat die op dat gebied nog een hele weg hebben af te leggen, antwoordt Ensser: “Ik haat generalisaties en betwist dus dat familiebedrijven meer problemen zouden hebben met externe bestuurders. Integendeel: ze willen mensen met andere inzichten. Want ze hebben meer te verliezen als ze verkeerde beslissingen nemen. Hun bedrijf is een echte persoonlijke asset. Ze weten dat ze de leiding afstaan voor pakweg vijf jaar.”

Verenigde Staten

Natuurlijk verwaarloost Egon Zehnder zijn oude corebusiness, de executive search, niet. En daarover kwamen in januari uit de sector niet echt geruststellende berichten. Zo liet het Amerikaanse Korn Ferry, een van de mondiale topvijfspelers, weten 45 à 55 miljoen dollar te willen besparen en overtollige kantoorruimte te sluiten. 10 procent van de 10.000 medewerkers zou moeten vertrekken.

Bij Egon Zehnder is een ander verhaal te horen. Ook al is het het enige Europese bedrijf onder de grote wereldspelers – met naast Korn Ferry ook Russell Reynolds en Heidrick & Struggles – het heeft als doel de bedoeling de positie op de Amerikaanse markt te versterken. Ensser: “We zijn van oorsprong een Zwitsers bedrijf, maar zijn nu actief in meer dan veertig landen, met meer dan zeventig kantoren. We zijn net als de andere grote searchbedrijven een wereldwijde speler, maar onze grootste unit is die in de Verenigde Staten. We hadden er tot voor kort elf kantoren. Er kwam er vorig jaar een twaalfde bij en de komende drie tot vijf jaar staan zes nieuwe gepland. Niet enkel omwille van de groei, maar ook omdat we dichter bij onze klanten willen zijn.” De groeiplannen beperken zich niet tot de Verenigde Staten, benadrukt Ensser. “We hebben vorige zomer een bureau geopend in Dublin en we groeien verder in Noord-Afrika, Saudi-Arabië, India, het zuiden van Japan, Vietnam en Australië. Ook daar willen we dichter bij de klanten zijn.”

ESG speelt een rol in de bedrijfsvoering, maar zou nog belangrijker moeten worden

Vraag is hoe Egon Zehnder nog kan groeien in een mature markt als de Europese Unie. “We zijn hier marktleider en onze eerste uitdaging is dat we het nummer één blijven. Onze concurrenten hebben inspanningen geleverd om Egon Zehnder bij te benen, maar we blijven het nummer één in executive search. Nog niet alle potentieel in het snel groeiende segment van het leiderschapsadvies is benut. Onze Duitse afdeling denkt dat haar nationale markt voor leiderschapsadvies 750 miljoen euro waard is. De omzet uit dat segment is daar nog slechts een fractie van.”

Inclusief management

Ensser volgt ook andere bedrijfseconomische evoluties op de voet. Zoals de invloed van de ESG-normen (environmental, social en governance) en artificiële intelligentie op de business. Uit verschillende onderzoeken over de verloning van topmanagers blijkt dat steeds meer bedrijven het halen van ESG-normen koppelen aan een bonus voor de CEO. Pas als bijvoorbeeld de koolstofemissie van een industrieel bedrijf substantieel daalt of een directiecomité divers genoeg is, wordt de bonus integraal toegekend.

Ensser kijkt er op een genuanceerde manier naar. “ESG speelt een rol in de bedrijfsvoering, maar zou nog belangrijker moeten worden. We deden samen met Kearney een onderzoek bij 8.000 medewerkers van bedrijven van verschillende generaties, dus zowel babyboomers als generatie X, Y en Z. Over veel thema’s denken ze hetzelfde. Op de vraag wat ze belangrijk vinden in een bedrijf, zetten ze waarden als transparantie en inclusief management bovenaan, naast een zekere balans tussen professioneel en privé. De mate waarin een bedrijf belang hecht aan ESG en duurzaamheid, volgt pas daarna. We hadden van jongeren verwacht dat ze het hoger zouden plaatsen.”

Artificiële intelligentie

Daarnaast voorspellen trendwatchers al jaren dat artificiële intelligentie het werk van de werving- en selectiebureaus diepgaand zal veranderen, ook in het bovenste segment. De matching van kandidaten en bedrijven kan via algoritmes veel sneller verlopen. Ensser maakt zich daar geen grote zorgen over. “U bent ook op LinkedIn en u heeft dezelfde bronnen, maar wat u daar niet vindt, is de motivatie van een kandidaat. Welke resultaten heeft die in het verleden gehaald? Wat kan diens bijdrage aan het bedrijf zijn? Dáár kunnen we het verschil maken. Data blijven belangrijk, maar wel in combinatie met persoonlijk contact.”

Dat doet meteen de vraag rijzen of de selectie van een CEO soms wel eens gebeurt op basis van buikgevoel. “Je zou verrast zijn hoe vaak we het aanvankelijk mis hebben”, zegt Ensser. “Iemand maakt soms bij het begin een supergoede indruk, maar na verloop van tijd gaat de lucht uit de ballon. Wie beweert dat een searcher na een selectie een kandidaat samenbrengt met de voorzitter van de raad van bestuur van het bedrijf en dat die laatste dan binnen de drie minuten weet of het de juiste persoon is, vergist zich.”