Karel Van Eetvelt over de ECB: ‘Banken kunnen hun boterham niet meer verdienen’

Karel Van Eetvelt, de CEO van de bankenfederatie Febelfin, is niet te spreken over de maatregelen die de Europese Centrale Bank vorige week nam. ‘De ECB haalt het klassieke businessmodel van de banken helemaal onderuit.’

De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogt de strafrente die de banken moeten betalen voor de overtollige liquiditeiten die ze elke dag bij de instelling parkeren. Dat wordt gecompenseerd door de invoering van een vrijstellingsregime. Bent u tevreden?

KAREL VAN EETVELT. “De Belgische banken betaalden op jaarbasis naar schatting 400 miljoen euro aan de ECB als boete voor hun overtollige liquiditeiten. De strengere depositorente van -0,5 procent zou dat bedrag doen stijgen tot 500 miljoen euro, maar door het vrijstellingssysteem komt de rekening uit op 300 miljoen euro. Maar dat effect is tijdelijk. De ECB besliste ook elke maand gedurende een onbeperkte tijd voor 20 miljard euro aan obligaties op te kopen. Dat zal de overtollige liquiditeiten weer doen toenemen. Wij rekenen erop dat de boete na twee jaar weer staat op het niveau van voorheen.”

Weegt de verdere verlaging van de rente zwaarder?

VAN EETVELT. “Dat is onze fundamentele kritiek: met die beslissingen wordt de lage rente en de vlakke rentecurve voor een langere periode vastgeklikt. Daardoor haalt de ECB het businessmodel van de banken onderuit. Banken kunnen hun boterham niet meer verdienen op hun klassieke activiteit, de transformatie van kortetermijnspaargeld in langetermijnkredieten.”

De voorbije jaren zagen de banken hun rentemarge al krimpen, nu voorspellen analisten dat dit proces nog tot minstens 2023 doorgaat.

VAN EETVELT. “De reserve die de Belgische banken nog aan kredieten met een hogere rente hadden, is bijna weg. De komende jaren moeten ze nog meer leningen toekennen tegen superlage tarieven. Dat zal de rendabiliteit verder aantasten. De rentemarge zal de komende jaren structureel blijven krimpen. Vooral klassieke spaarbanken staan voor een moeilijke periode, maar ook de grootbanken zien de bui hangen. Het is geen toeval dat KBC en BNP Paribas Fortis maatregelen hebben aangekondigd om hun kosten te drukken.”

België heeft een verplichte minimumrente van 0,11 procent op gereglementeerde spaarrekeningen. Als die verdwijnt, krijgen de banken dan 300 miljoen euro extra ademruimte?

VAN EETVELT. “Ja, maar er zijn welgeteld nul politici bereid die minimumrente ter discussie te stellen. Terwijl een nulrente of een negatieve rente op spaargeld puur economisch een verantwoorde beslissing zou zijn. Maar ik heb geleerd dat in ons land voor de banken een aparte economische logica geldt. De dienstverlening van een bank moet gratis zijn, en de instelling moet ook nog eens opdraaien voor de verliezen ze maakt op spaardeposito’s.”

Waar gaat Febelfin een strijdpunt van maken?

VAN EETVELT. “De ECB wil investeringen aanmoedigen. Wel, waarom blijft België spaargeld dan fiscaal stimuleren? Dat staat gelijk met een verlies aan koopkracht en een collectieve verarming. We ijveren voor een gelijke fiscale behandeling van geld dat wordt geïnvesteerd (beleggingen, nvdr) en geld dat risicoloos wordt opgepot zonder enig rendement te halen.”