Jürgen Ingels: ‘We dreigen de toekomst van onze economie kwijt te spelen’

De eerste reorganisaties bij Belgische start-ups en scale-ups zijn bekend. En daar blijft het niet bij, volgens techondernemer en investeerder Jürgen Ingels. “De coronacrisis gooit een atoombom op de sector. We moeten die beloftevolle bedrijven daar dringend tegen beschermen.”

Jürgen Ingels maakte de eerste dotcomcrash en de bankencrisis mee. Maar de coronacrisis overtreft alles. Als een van de belangrijkste techondernemers en investeerders in jonge technologiebedrijven in België ziet hij de toekomst somber in, ondanks de monsterwaardering van Collibra. Het coronavirus veegt misschien wel al het werk van de voorbije tien jaar weg om een Belgisch netwerk van techbedrijven uit te bouwen. “We dreigen de toekomst van onze economie kwijt te spelen”, zegt Ingels, die eind 2019 zijn tweede grote techfonds Smartfin II oprichtte. “De coronacrisis gooit een atoombom op de sector. We moeten die beloftevolle bedrijven dringend beschermen. Anders raken we in enkele maanden een hele generatie aan talent en ondernemingen kwijt. Veel goede bedrijven zullen overleven, maar er gaan er ook goede sneuvelen. In plaats van het recht van de sterkste of de slimste gaat het helaas om wie meer geld op zijn bankrekening heeft.”

De grootste techbeloftes zijn doorgegroeid en hebben al forse omzetten.

JÜRGEN INGELS. “In een crisis kan je omzet al eens met 20 procent zakken, maar dit is veel erger. Bij een deel van de bedrijven komt bijna geen geld meer binnen. Het is geen tijd om te panieken, maar bedrijven moeten wel op het ergste zijn voorbereid.

“Helemaal ongezien is het niet. Met Clear2pay heb ik dit al eens meegemaakt tijdens de financiële crisis van 2008. Onze klanten waren de banken. In het zwaarste van de crisis betaalden ze hun facturen niet meer. In drie maanden hebben we al ons werkkapitaal voor een jaar opgebruikt, maar we hebben het wel overleefd. De lessen van de bankencrisis zal ik nooit vergeten.

Daarom let ik altijd heel goed op de cash. Ik vraag aan alle bedrijven waarin ik investeer om elke maandag door te geven hoeveel cash ze op hun rekening hebben en zet dat in een grafiek. Dat geeft een goed beeld van de financiële gezondheid van de onderneming. Alle gebeurtenissen in een bedrijf hebben een impact op de cash.”

U hebt heel veel participaties. Vreest u voor faillissementen?

INGELS. “Bijna alle bedrijven in de portfolio zijn voorbereid op een crisis. De voorbije maanden hadden we aangedrongen op kapitaalverhogingen. De waarderingen waren al een tijd veel te hoog. We hebben telkens mee geïnvesteerd om ons aandeel niet te veel te laten verwateren, maar we hebben niet meegedaan met het opbod. Van die hoge waarderingen gingen ongelukken komen. Bedrijven zorgen beter voor een goede kapitaalbuffer.

“Het heeft er alle schijn van dat de kapitaalmarkt bijna volledig opdroogt. In normale tijden is het niet direct een probleem als je een half miljoen euro per maand verbrandt, maar nu kom je daardoor snel in de problemen. Toen de ernst van de situatie in China duidelijk werd, hebben we de bedrijven gevraagd hun budgetten aan te passen. Je moet nu snijden in de kosten om op korte termijn te overleven, maar dat is niet de oplossing op lange termijn. You can’t cut your way to greatness. ”

Dus toch investeren, maar door wie?

INGELS. “Investeerders moeten hun rol spelen en hun bedrijven steunen. Sommige fondsen kunnen dat niet, omdat ze bijvoorbeeld bijna al hun kapitaal hebben geïnvesteerd. De meeste fondsen zijn ook in de tijd beperkt. Er zullen start-ups in de problemen komen doordat de termijnen van de fondsen aflopen. Ik denk daarom dat de overheid veel agressievere steunmaatregelen moet treffen. Dat geldt voor het hele bedrijfsleven, maar zeker voor de techstart-ups en -scale-ups. De overheid kan bijvoorbeeld tijdelijk geld lenen of investeren in de groeibedrijven in ruil voor een minderheidsparticipatie, met de belofte dat het management of de privé-investeerders haar kunnen uitkopen zodra de crisis is overbrugd.”

Dat is voor de bestaande bedrijven, maar startkapitaal voor nieuwe start-ups dreigt heel schaars te worden.

INGELS. “Absoluut. Investeerders moeten de goede bedrijven in hun portfolio maximaal ondersteunen. Misschien kunnen ze hier en daar wel op kansen inspelen, maar dat zal slechts in de marge zijn.”

Kunnen we hopen op een herstel?

INGELS. “Iedereen zal moeten besparen. Die negatieve spiraal zal zich overal laten voelen. De regel voor start-ups is dat je altijd genoeg cash moet hebben om alle kosten minstens achttien maanden te kunnen betalen. Maar veel bedrijven kunnen dat niet. Zij kunnen de crisis niet overleven. Ze hebben meestal genoeg cash om een maand of twee zonder omzet te vallen.”

Smartfin zette nog maar net zijn tweede fonds op. Van uw investeerders krijgt u 240 miljoen euro. Kunnen zij zich terugtrekken?

INGELS. “Juridisch gezien kan dat niet. Die bedragen zijn toegezegd. Het is ook een goed moment om te investeren. In onze branche zie ik de waarderingen terugvallen naar vier keer in plaats van tien keer de omzet. De lonen zakken ook. Investeerders krijgen meer waar voor hun geld. Bovendien zie ik de komende jaren geen honderden nieuwe fondsen opstaan die 200 tot 300 miljoen euro kunnen investeren. Veel kapitaalkrachtige mensen zullen ook niet staan te springen om nog in fondsen te investeren. Hun vermogen is gezakt door de crisis, vooral door de paniek op de financiële markten.”

Zullen start-ups sneller worden overgenomen of moeten fuseren?

INGELS. “Nee, ook grote bedrijven zoeken nu cash. Een fusie tussen scale-ups lost ook niets op als beide om cash verlegen zitten. Bovendien is het maar de vraag of je met een fusie zomaar snel de kosten kan verlagen.”

Belgische scale-ups mikken vooral op de b2b-markt. Zal dat verschuiven door de coronacrisis?

INGELS. “Start-ups zullen zich wellicht op andere niches richten, maar eigenlijk zit België op dat gebied redelijk goed. De bedrijfsmarkt is minder kapitaalintensief dan de markt van pakweg de consumenten-apps. Je ziet wel dat bepaalde sectoren en oplossingen het beter doen in deze tijden. We hebben bijvoorbeeld onlangs geïnvesteerd in een Turkse specialist in e-commerce, Akinon. Het levert niet alleen de webshop, maar kan ook de logistiek afhandelen. Deliverect, dat de online-afhaaldiensten beter integreert in de kassasoftware voor horecazaken, ziet het belang van zijn aanbod toenemen. Software die processen optimaliseert en verbetert, heeft nog altijd een mooie toekomst.”

Is dit een tijdelijk dal? Het massale thuiswerken is de beste reclame voor de digitalisering.

INGELS. “We hebben dit fonds opgericht omdat we geloven in technologie. Ik ben ervan overtuigd dat we het beste nog niet hebben gezien. We zitten nog maar aan 0,1 procent van wat technologie kan. Deze crisis zal voor een stroomversnelling zorgen. Mensen ontdekken dat ze van overal sneller kunnen werken. Door beter te zijn in tijdsreductie, kan een bedrijf excelleren. Nu we thuiswerken, zien we dat een conferencecall even productief kan zijn als een fysieke vergadering, dat je op afstand een productdemo kan geven of zelfs contracten kan ondertekenen.”

Veel start-ups werken met een abonnementsformule. Is dat een voordeel of een nadeel in deze tijden?

INGELS. “Het voordeel is dat je de cash op voorhand krijgt. Het probleem is dat groeibedrijven die cash onmiddellijk gebruiken om te investeren. Dat is geen probleem zolang er nieuwe deals worden gesloten. Maar als dat niet gebeurt, valt het bedrijf zonder cash. Misschien hebben nog te weinig bedrijven in onze sector iets geleerd van andere onverwachte crisissen, zoals de brexit en de financiële crisis. Je moet de goede jaren gebruiken om een goede kapitaalbuffer aan te houden. Een faillissement komt door een gebrek aan liquide middelen, niet door een gebrek aan rendabiliteit.”

Kunnen start-ups nog geld ophalen?

INGELS. “Investeerders zullen weer naar alle fundamenten kijken, en niet alleen naar de omzet en de groei. Dat wordt de grootste uitdaging. Maar de situatie voor de crisis was niet duurzaam. De waarderingen gingen naar tien keer de omzet omdat te veel investeerders dachten een buitenkans te missen. De waardering moet nog altijd in verhouding staan met de cash die een bedrijf op een redelijke termijn en in een redelijk groeitempo kan genereren.”

Is het niet verleidelijk als investeerder te profiteren van de situatie? De bedrijven staan met hun rug tegen de muur.

INGELS. “Een investeerder moet op de lange termijn blijven denken. Je zit misschien in de business om geld te verdienen, maar je reputatie en je toegevoegde waarde zijn cruciaal. Je kan ondernemers misschien een keer uitkleden, maar op lange termijn keert dat zich tegen jou. Het is niet duurzaam voor investeerders ten koste van de oprichters of ondernemers geld te verdienen. Je moet samen geld willen verdienen en achter de bedrijven in je portfolio staan in deze crisis. Investeren doe je met dezelfde ingesteldheid als trouwen. Je doet het voor goede en kwade dagen.”