‘Denkproces overname familiebedrijf moet uiterlijk op uw 50ste beginnen’

‘Ruim 10.000 bedrijven moeten tussen nu en vijf jaar de overdracht regelen,’ klonk het op de eerste editie van de Trends Family Academy.

De dienst fusies en overnames draait massaal overuren. Dag en nacht, ook in het weekend, wordt gewerkt. Dat meldt Wim Goossens, hoofd corporate finance voor België en Luxemburg bij BNP Paribas Fortis, in de eerste editie van Trends Family Academy.

De eerste editie van Trends Family Academy vond vrijdag plaats in Brussel. Het seminarie legde de focus op familiebedrijven, en meer specifiek op de opvolgingsproblematiek. In een inleidend gesprek ging Wim Goosssens dieper in op het belang van de familiebedrijven voor onze economie.

“Wij zijn het land van de familiale kmo’s. Zij vormen de ruggengraat van onze economie”, analyseert het hoofd corporate finance van BNP Paribas Fortis België en Luxemburg. “Familiebedrijven staan voor driekwart van onze ondernemingen, 45 procent van de tewerkstelling en een derde van het bruto binnenlands product”.

De grootte doet er niet toe, vaak zijn de familiale ondernemingen wereldleiders in een zeer specifieke niche. De namen zijn vaak indrukwekkend: AB InBev, Carmeuse, Etex, Lhoist, Picanol, Solvay, Van de Wiele.

Vreemd genoeg bestaat er eigenlijk geen sluitende, juridische definitie van een familiebedrijf. Wim Goossens wijst op twee elementen: de controle is in handen van familiale aandeelhouders. Het operationele beheer wordt uitgeoefend door familieleden. Een grote overname of een generatiewissel is dan soms een gelegenheid voor de overdracht van het operationele beheer naar een extern management.

Wachten op de opvolgingsgolf

En die overdracht is een enorme uitdaging. “Ruim 10.000 bedrijven moeten tussen nu en vijf jaar de overdracht regelen. Meer dan 300.000 familiale bedrijven moeten die overdracht regelen in de volgende tien jaar. 40 procent van onze entrepreneurs is ouder dan 50, 15 procent is ouder dan 60. Statistisch gezien zou er een grote golf van overdrachten moeten zijn. Maar ze is er dus nog steeds niet. Wacht dus niet tot u 65 bent”, luidde de oproep die Wim Goossens deed. “Het denkproces moet uiterlijk op uw 50ste beginnen.”

Volgens Wim Goossens zullen we in België door de vergrijzing letterlijk steeds meer éminences grises krijgen. Wie te laat begint, riskeert overigens een korting op de prijs bij een eventuele overname van een onderneming. Wim Goossens gaf een concreet voorbeeld van een zaakvoerder die zijn bedrijf verkocht in de zomer van 2014. “In realiteit was hij 72 jaar, maar hij veinsde dat hij pas 60 jaar was. De man besliste over alles in de onderneming, en wist als enige alles over het bedrijf. Hij werd na de overname verplicht enige tijd aan boord gehouden, om de overname in goede banen te leiden.”

Fusiemarkt op volle toeren

Ook al blijft BNP Paribas Fortis wachten op de opvolgingsgolf, voor de bank zijn het zeker geen slechte tijden. “Onze dienst fusies en overnames draait overuren. We werken dag en nacht, ook in het weekend.”

En de overnameprijzen zijn bijzonder goed. “In 2007 was de gemiddelde waardering volgens cijfers van het gespecialiseerde bureau Argos voor een overname 9,1 keer de ebitda, zeg maar de operationele kasstroom. Vandaag halen we een gemiddelde van 8,5 keer. We mogen dus zeggen dat de crisis helemaal voorbij is.” De goedkope rente en de grote aanwezigheid van geld in de markt zijn daarbij cruciale elementen.

Indien het gaat om de verkoop van familiebedrijven, blijft 60 procent intern. Familiale aandeelhouders schuiven onderling met hun belangen. 40 procent wordt dus verkocht aan een externe partij. Vijf jaar geleden was dat slechts 30 procent.

De reden voor een verkoop kan overigens soms bijzonder bizar zijn. Wim Goossens gaf het voorbeeld van een zaakvoerder die zijn visbedrijf te koop stelde. Het verrassende waarom? “Hij kon de geur van vis niet langer luchten.”