De balans: de zoektocht naar coronaproof werken

In stressvolle coronatijden zoeken beleidsmakers en bedrijven koortsachtig naar het juiste evenwicht tussen gezondheid en economie. Een aantal voorstellen om met die spanning om te gaan kwam deze week uit onverwachte hoek.

“Wie gaat werken wordt bijna als een inciviek bekeken.” Die opmerking was de voorbije dagen bij verschillende werkgevers en werknemers te horen. De maatregelen van de federale regering om het coronavirus te bestrijden zijn nochtans duidelijk: telewerk is verplicht waar het kan, en in de bedrijven moet de nodige afstand bewaard blijven. Toch duiken op het terrein nog heel wat misverstanden op. Op de ene plaats werden bouwwerven gesloten, elders werkte men door. In Brussel zijn soms mensen op weg naar hun werk teruggestuurd, ook al waren ze administratief in orde.

Ondertussen neemt de stress bij de werkgevers en de werknemers toe. Bedrijfsleiders zien de recente cijfers van de sociale inspectie en maken zich zorgen. Op 96 bedrijfsbezoeken bleken slechts twaalf ondernemingen in orde met de voorschriften, 77 ondernemingen kregen een waarschuwing. Zeven bedrijven werden gesloten omdat ze de regels rond onder andere social distancing totaal niet respecteerden. Bij de werknemers neemt het absenteïsme sterk toe. In sommige bedrijven is amper nog 40 procent van het personeel aan de slag. Mensen blijven thuis uit vrees voor besmetting.

Het juiste evenwicht vinden tussen het coronavirus indammen en de economie draaiende houden, blijkt een zeer moeilijke opdracht. Werkgeversorganisaties als het VBO en Voka wijzen op de gigantische economische impact. Kunnen cruciale sectoren straks nog blijven draaien?

Een tsunami aan voorstellen

De voorbije week is bij de politici, de werkgevers en de vakbonden een consensus ontstaan dat de economie geen te groot slachtoffer van de coronacrisis mag worden. Er kwam een tsunami aan voorstellen, het ene al verstandiger dan het andere.

Het pleidooi van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka om een bonus te geven aan de mensen die wél aan de slag bleven, deed het meest de wenkbrauwen fronsen. Economen en hr-specialisten verwezen het voorstel al snel naar de prullenbak. Terecht. Het is contraproductief, want het zou het psychologische aspect van de vrees voor besmetting op de werkvloer niet wegnemen.

Zinnige voorstellen kwamen er vooral in het kader van het sociaal overleg in de bedrijven. Dat is positief. De werkgevers en de vakbonden stonden de voorbije jaren meer dan eens op gespannen voet met elkaar. Nu is een soort van gewapende vrede ontstaan. Binnen het kader van de collectieve arbeidsovereenkomsten worden oplossingen gezocht. Zo wil de distributieketen Carrefour werknemers die aan de slag blijven, per gewerkte drie weken een extra vakantiedag geven, nadat deze crisis voorbij is. Er worden vaker allerlei fiscaal voordelige bonussen toegekend. In regeringskringen is te horen dat overuren niet langer belast zouden worden. Vorige week was al beslist dat werknemers in tijdelijke werkloosheid kunnen bijverdienen in sectoren die snakken naar werkkrachten.

Coronaproof werken

Die maatregelen, die het gevolg zijn van overleg tussen de werkgevers, de vakbonden en de beleidsmakers, zijn een stap in de goede richting. Maar er is meer nodig. Het is de bedoeling dat in de bedrijven straks op een duurzame manier “coronaproof gewerkt” kan worden.

Om dat mogelijk te maken, is een langetermijnstrategie nodig. Die bestaat uit breder testen, ook op de immuniteit, zodat zo veel mogelijk gezonde mensen opnieuw volwaardig aan de slag kunnen.

Federaal minister Philippe De Backer (Open Vld) denkt eraan na de piek van de crisis te blijven testen, meer bepaald op antilichamen. Wie immuun is voor de ziekte, kan opnieuw aan de slag. Als de immuniteit bevestigd is, zorgt dat voor minder stress bij collega’s op de werkvloer.

Waals parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt (PS) kwam als eerste met dat pleidooi. Hij wees op de noodzaak van een grotere testcapaciteit. Breder en meer testen zal een positieve impact hebben en de economische herneming versnellen, aldus de Luikenaar. Een van de interessantste voorstellen komt dezer dagen dus van een PS’er. Het zijn echt bijzondere tijden.