Crowdfunding: bedrijven kunnen gemakkelijker met de hoed rondgaan

Belgische bedrijven kunnen voortaan grotere bedragen ophalen bij beleggers zonder dat ze een duur prospectus moeten opstellen. Sommige specialisten verwachten dat ze daardoor dubbel zoveel geld kunnen ophalen via crowdfunding.

België loopt wat achter op de buurlanden voor crowdfunding als bron van financiering van bedrijven, maar daar komt mogelijk verandering in. Er waren tot enkele maanden geleden twee remmende factoren: de limiet op het bedrag dat een onderneming mocht ophalen via crowdfunding en, in mindere mate, de limiet op het bedrag dat één investeerder in één project mocht steken. In de buurlanden lagen die limieten hoger en nam crowdfunding als alternatieve financieringsvorm de voorbije jaren een hogere vlucht.

De Belgische regering ondernam in 2017 al een bescheiden poging om crowdfunding aan te zwengelen met de taxshelter voor participaties in het kapitaal van startende ondernemingen die maximaal vier jaar bestaan. Beleggers die nieuwe aandelen kopen van startende ondernemingen kunnen onder bepaalde voorwaarden 30 tot 45 procent van hun inleg terugkrijgen via een belastingvermindering. Bolero Crowdfunding, Spreds (het vroegere MyMicroInvest) en LITA.co zijn bijvoorbeeld platformen die daarvoor fiscale attesten kunnen uitreiken. In 2018 werd de taxshelter uitgebreid naar groeibedrijven die vier tot tien jaar bestaan. Daarvoor kunnen beleggers tot 25 procent van hun inleg terugkrijgen via de fiscus. “De taxshelter voor start-ups werkt als een fiscale stimulans om slapend spaargeld te activeren en vermindert het investeringsrisico. Dat heeft de Belgische crowdfunding zeker een boost gegeven. Het opgehaalde bedrag ligt elk jaar weer wat hoger”, zegt Marie Cruysmans van Spreds.

“Die belastingvermindering is natuurlijk niet zaligmakend”, waarschuwt Ellen Lemaire, verantwoordelijk voor Bolero Crowdfunding. “Als je als belegger het dossier niet goed hebt bestudeerd en de onderneming gaat failliet, dan krijg je van de resterende 75, 70 of 55 procent van je geld misschien helemaal niets terug.”

In de praktijk is de taxshelter niet van toepassing op een groot deel van de investeringen via crowdfundingplatformen. “De investeerders willen liever leningen verstrekken, omdat ze dan het terugbetalingsschema kennen. Als alles goed gaat met de onderneming weten de beleggers perfect wanneer ze de intresten krijgen en wanneer het kapitaal wordt terugbetaald. Investeerders die daarentegen in het kapitaal van een onderneming stappen, weten niet wanneer ze kunnen uitstappen. Ze kunnen die aandelen niet verkopen, tenzij er iemand op biedt. Er is geen secundaire markt waarop die aandelen verhandeld worden”, vertelt Johan De Somere, regioverantwoordelijke voor Vlaanderen bij Look & Fin. Look & Fin speelt matchmaker voor kmo’s die krediet nodig hebben en investeerders die leningen willen verstrekken. Het doet enkel aan crowdlending.

Bij Bolero Crowdfunding was er tot vorige zomer ongeveer 1 miljoen euro kapitaal opgehaald en voor 2,5 miljoen euro leningen met crowdfunding. “We zien dat de opgehaalde bedragen jaarlijks sterk stijgen en dat voornamelijk crowdlending zeer hard groeit”, zegt Lemaire.

Bedrag per bedrijf

Sinds 21 juli moet voor crowdfundingcampagnes tot 5 miljoen euro geen prospectus opgemaakt worden. Voordien lag dat plafond in België op 300.000 euro. Frankrijk bijvoorbeeld had al eerder beslist om het plafond op te trekken tot 2,5 miljoen euro.

“Vanaf 500.000 euro moet er wel een informatienota zijn, waarin de onderneming minstens twee neergelegde jaarrekeningen moet voorleggen”, zegt Lemaire. Een prospectus telt vaak honderden pagina’s met informatie over de activiteiten van een bedrijf en de risico’s die bij die activiteiten komen kijken. Een informatienota telt maximaal vijftien pagina’s.

“Een prospectus is een vrij dure zaak”, stelt Lemaire. “Voor een bedrijf dat slechts enkele miljoenen wil ophalen, is die kostprijs te hoog. De nieuwe prospectuswetgeving creëert dus veel meer mogelijkheden voor bedrijven.”

Bedrijven die via de beurs geld willen ophalen, moeten sowieso een prospectus opstellen. Bovendien moeten zij verschillende keren per jaar hun aandeelhouders informeren over de stand van zaken. Bij crowdfunding is er geen enkele wettelijke verplichting om de beleggers nog te informeren nadat het geld is opgehaald. Lemaire: “Wij moedigen bedrijven wel aan te blijven communiceren met de beleggers, maar de wet verplicht ze tot niets.”

De Somere schetst het belang van de verhoging van het plafond. “Wij zijn marktleider voor leningen van particulieren aan kmo’s in België, met een totaal van 36 miljoen euro uitgeleend aan ongeveer 160 kmo’s. Door de verhoging van de drempel naar 5 miljoen euro denken wij dat we dat volume op relatief korte termijn kunnen verdubbelen.”

Lemaire: “Vaak zijn er nog beleggers die interesse tonen als de campagne al is afgesloten. Een bedrag van 100.000 of 300.000 euro is niet zoveel als je weet dat Bolero Crowdfunding ruim 29.000 leden telt. Daarnaast is er ook een zeer grote interesse bij de klanten van Bolero, waardoor we tot 100.000 potentiële investeerders bereiken.” Het ledenaantal geeft een indicatie van de interesse voor crowdfunding, maar niet alle leden investeren ook daadwerkelijk. Cruysmans schetst de verhouding bij Spreds: “In onze lijst van 39.416 leden tellen we ongeveer 10.000 investeerders, die in 109 bedrijven hebben geïnvesteerd.” Bolero Crowdfunding en Look & Fin willen om concurrentiële redenen niet meedelen hoeveel effectieve investeerders er onder hun leden zijn.

“Zowel bij bedrijven als bij investeerders is er een grote vraag naar meer crowdlending. De Belgische markt is nog relatief onderontwikkeld in vergelijking met de ons omringende landen”, vindt De Somere. “Het is bij kmo’s nog relatief onbekend. Aan investeerderskant is de vraag groter dan het aanbod. De aangeboden dossiers geraken in zeer korte tijd gefinancierd. We spreken meestal van enkele tientallen seconden tot maximaal twee uur.”

Spreiden is het motto

Voor investeringen via een van de erkende platformen bedroeg de limiet om geld op te halen zonder prospectus in ons land tot 21 juli 5000 euro per investeerder en per project. Voor investeringen die niet via een erkend platform verliepen, was het wettelijke maximum 1000 euro. In Nederland bijvoorbeeld lag het plafond veel hoger. Onze noorderburen mochten via crowdfunding tot 40.000 euro investeren in het kapitaal van een onderneming of tot 80.000 euro in leningen aan een onderneming. “De limiet per investeerder vervalt nu volledig voor de dossiers waarvoor een informatienota wordt opgesteld”, weet Lemaire. Look & Fin stelt altijd een informatienota op om de limiet van 5000 euro te vermijden.

Bij beleggers lijkt er niet zoveel vraag naar een hoger bedrag per dossier. Het is nooit slecht om eieren in verschillende mandjes te leggen, want er gebeuren sowieso accidenten met crowdfunding. “Het is normaal dat er op 160 dossiers weleens een dossier is waarbij investeerders hun geld niet volledig hebben teruggekregen. Ik kan u niet zeggen hoeveel bedrijven failliet zijn gegaan”, zegt De Somere. Hij kan wel het historisch rendement geven: 7,6 procent bruto. Dat zou betekenen dat een belegger die 160.000 euro investeerde – 1000 euro in elk van de 160 dossiers van Look & Fin – een jaarlijks nettorendement van ongeveer 5 procent heeft. Wie enkel in de verliezers investeerde, is wel zijn geld kwijt.

“De gemiddelde investeerder stopt bij ons 3000 euro in één dossier en spreidt zijn risico’s over een tiental dossiers”, zegt De Somere. Dat gemiddelde ligt een eind onder het wettelijke maximum voor campagnes zonder informatienota. “Er staat 265 miljard euro op de Belgische spaarrekeningen”, benadrukt Lemaire. “Via deze alternatieve vorm van beleggen kan dit rechtstreeks worden geïnvesteerd in Belgische kmo’s en groeibedrijven. Het blijft wel noodzakelijk dat beleggers zich bewust zijn van de risico’s. Als je gemiddeld 7,5 procent intrest kan verdienen, moet er een belletje gaan rinkelen. Een gezonde spreiding is altijd aangewezen.”

De financieel toezichthouder FSMA reikt sinds 2017 de licenties voor crowdfundingplatformen uit. Volgens de website van FSMA zijn er slechts vijf erkende platformen. “Het zou best kunnen dat er nu meer buitenlandse platformen naar België komen. De discrepanties tussen de lidstaten van de Europese Unie waren zeer groot. België hanteerde een zeer risico-averse, beschermende aanpak”, zegt Ellen Lemaire, verantwoordelijk voor Bolero Crowdfunding. Bolero Crowdfunding staat trouwens niet op de lijst met erkende platformen. “Wij moesten geen aparte licentie voor crowdfunding meer aanvragen, omdat we tot de KBC Groep behoren die al een banklicentie heeft”, legt Lemaire uit.