Coronasteun houdt Belgische zombiebedrijven in leven

De coronasteun van de Belgische overheid is grotendeels terechtgekomen bij niet-levensvatbare bedrijven. Dat leiden economen af uit berekeningen van het aantal verwachte faillissementen. Onze buurlanden besteden het coronageld veel beter.

De conclusie van de economen is een zoveelste teken dat de Belgische economie onevenredig veel zombiebedrijven telt. Dat zijn financieel zieke bedrijven die zich in leven weten te houden dankzij de lage rente, aandeelhouders met diepe zakken of een gebrek aan concurrenten. De zombiebedrijven wegen op de economische groei, en dus op de welvaart, omdat ze beslag leggen op arbeid en kapitaal die elders in de economie veel nuttiger gebruikt kunnen worden.

In België hebben vooral deze zombiebedrijven geprofiteerd van de coronasteun, besluiten de economen John Lorié en Iulian Ciobica in een studie. Beide werken bij de kredietverzekeraar Atradius, maar schreven de studie in eigen naam. Ze baseren zich op een model dat het aantal faillissementen voorspelt op basis van de economische groei.

De kredietverzekeraar onderzocht het tweede kwartaal van dit jaar, omdat de coronacrisis toen het hardst toesloeg in grote delen van Europa. Op basis van de economische krimp had het aantal faillissementen moeten exploderen, maar door de overheidssteun ontsnapten vele landen aan de stijging. De steun omvatte zowel financiële hulp als versoepelingen van de faillissementsprocedures. Zo wist België een jaar-op-jaarstijging van het aantal faillissementen met 108 procent te ontlopen.

Ogenschijnlijk is dat een goed resultaat voor ons land, maar het verbergt de stijging van het aantal bedrijven dat ook zonder de pandemie failliet zou zijn gegaan in hetzelfde kwartaal. Die ‘coronavrije’ stijging bedraagt voor België liefst 80 procent, aldus het model van de beide economen. Anders gezegd, de ontlopen stijging van 108 procent slaat voor zowat driekwart op bedrijven die zonder de coronacrisis over de kop waren gegaan. Het is een aanwijzing dat de Belgische coronasteun vooral terecht gekomen is bij niet-levensvatbare bedrijven, of de zombiebedrijven.

De vergelijking met Nederland spreekt boekdelen. Het coronasteunbeleid voorkwam in dat land een jaar-op-jaarstijging van het aantal faillissementen van 85 procent in het tweede kwartaal. Zonder coronacrisis zou het aantal faillissementen met amper 3 procent gegroeid zijn. Het Nederlandse beleid heeft dus vooral gezonde bedrijven gered, en was daarom veel efficiënter dan het Belgische beleid. Ook Duitsland, Frankrijk, het VK, Spanje en de VS doen het stukken beter dan België.

Ons land slaat een pover figuur, maar Lorié relativeert. “Deze studie gaat over een momentopname. Ik zeg niet dat België het beleid nu radicaal moet omgooien. Maar onze resultaten geven wel stof tot nadenken.”