Christophe Leroy (topman Viessmann): ‘We spelen een voortrekkersrol in de energietransitie’

De verwarmingsproducent Viessmann investeert een derde van zijn wereldwijde omzet in onderzoek voor de ontwikkeling van groene toestellen. “Het is onze plicht mee te timmeren aan een maatschappij zonder fossiele brandstoffen”, zegt de Belgische topman Christophe Leroy. Een gesprek over de toekomst en de rol van internationale bedrijven in de green shift.

“Het is een pittig jaar geweest”, steekt Christophe Leroy van wal. Een dik jaar geleden kwam hij aan het hoofd van de Belgische afdeling van de Duitse verwarmingsproducent Viessmann. “We sukkelden van de coronacrisis naar problemen in de toeleveringsketen. Van het wereldwijde tekort aan onderdelen zijn we in een energiecrisis beland, die mensen weer over verwarmingsmethoden doet nadenken. Het was niet gemakkelijk om het bedrijf onder die omstandigheden binnen te stappen, maar het was ook boeiend en uitdagend.”

Ondanks die crisissen heeft Viessmann er twee recordjaren op zitten.

CHRISTOPHE LEROY. “Mensen zaten thuis tijdens de lockdowns en konden hun geld niet spenderen aan reizen of de horeca. Door het verplichte telewerk keken ze ook meer naar hun comfort. Ze werden dag in dag uit geconfronteerd met de gebreken in hun huis. Die combinatie maakte dat mensen investeerden in hun woning. We hebben de vraag enorm zien stijgen.”

Kon u aan de vraag voldoen?

LEROY. “De markt was al verzadigd op het moment dat de oorlog in Oekraïne uitbrak. Het was de voorbije maanden lastig om aan de stijgende vraag te beantwoorden. De toeleveringsproblemen zijn ook nog niet helemaal van de baan.

“Het voordeel van Viessmann-producten is dat je ze allemaal op elkaar kunt afstellen, zonder dat je ze gelijktijdig hoeft te installeren. Dat brengt heel wat voordelen met zich. Enerzijds hoeven klanten niet te wachten op een toestel om te starten, mocht er een tekort zijn. Anderzijds kunnen ze al beginnen met de groene ommezwaai binnen hun budget.”

Het bedrijf draagt de groene shift heel hoog in het vaandel.

LEROY. “CEO Max Viessmann, de vierde generatie, hecht daar enorm veel belang aan. Ik zit al 25 jaar in deze sector. We weten allemaal dat de energietransitie aan de gang is en dat we ons steentje moeten bijdragen. We spenderen in Europa ongeveer een derde van onze energie aan het verwarmen van gebouwen. Om de verscherpte klimaatdoelstellingen van 2050 te halen, kunnen we niet anders dan ook onze sector aan te pakken. Het is onze plicht mee te timmeren aan een maatschappij zonder fossiele brandstoffen.”

Toch staat de HVAC-sector (heating, ventilation en air conditioning) bekend als heel traditioneel. De vernieuwing gebeurt heel langzaam?

LEROY. “Ik geloof dat de volgende tien jaar interessanter zullen zijn dan de voorbije dertig jaar. Er gaat enorm veel veranderen. Nieuwe gebouwen zijn energie-efficiënt. De uitdaging zit vooral in renovaties. De wetgever speelt daarop in met premies om huizen beter te isoleren of duurzamer te verwarmen. Terecht, want daar is de grootste winst op het gebied van duurzaamheid te halen. Het Vlaamse initiatief dat oude stookolieketels niet meer vervangen mogen worden door een nieuwe als er gas in de straat ligt, is daar een heel goed voorbeeld van. Wallonië gaat binnenkort ook meer subsidies en premies geven aan wie een warmtepomp installeert. Mij gaat het niet zozeer om het geld, maar om het signaal dat onze overheden daarmee uitsturen. Brussel wil tegen 2035 fossiele brandstoffen verbieden in gebouwen. 600.000 toestellen zullen moeten worden vervangen. Dat zijn verregaande acties. De praktische uitwerking ervan zal een huzarenstukje worden, maar de aanzet is gegeven. We hebben veel meer mogelijkheden dan vroeger, het is nu zaak die innovaties door te voeren.”

Hoe zal Viessmann daarin een rol vervullen?

LEROY. “Viessmann is een familiebedrijf. Zowel de CEO als de raad van bestuur heeft een duidelijke langetermijnvisie. Onze slogan ‘ we create living spaces for generations to come‘ bepaalt de richting van ons bedrijf. Zo wordt een derde van de wereldwijde omzet, 1 miljard euro, de komende drie jaar geïnvesteerd in de energieomslag. Een deel gaat naar onderzoek en ontwikkeling van nieuwe technieken en toestellen. We geloven bijvoorbeeld heel sterk in waterstof als alternatieve energiebron. In tegenstelling tot aardgas en steenkool kan het niet meteen worden ontgonnen, maar is het een energiedrager. Net als met een batterij kun je er energie in opslaan om het er op een later tijdstip opnieuw uit te halen. Europa investeert 300 miljard euro in het onderzoek naar de mogelijkheden ervan.

“Ook willen we onze toestellen verbeteren op basis van nieuwe inzichten. We willen ze nog energiezuiniger maken. Ik geloof dat de toestellen op fossiele brandstoffen hun limiet hebben bereikt. Bij zonnepanelen, warmtepompen en thuisbatterijen is er nog ruimte om ze efficiënter te maken. En bij de aaneenkoppeling van al die toestellen geloof ik dat er nog een rendementswinst van zeker 15 procent te halen is.

“Onze productiecapaciteit moet ook omhoog. Tegen 2030 moeten ongeveer 30 miljoen warmtepompen worden geïnstalleerd in Europa. Die moeten natuurlijk gemaakt kunnen worden.

“Daarnaast is in onze bedrijfsstrategie ook opgenomen dat we tegen 2025 alleen nog maar producten op de markt brengen die 100 procent op hernieuwbare stoffen kunnen werken.”

Zonnepanelen, een warmtepomp en een thuisbatterij installeren zijn erg duur voor wie een huis wil verbouwen. Zult u geen klanten verliezen?

LEROY. “We willen een totaalconcept voor energiebeheer aanbieden aan klanten. Maar we weten ook dat niet iedereen al die kosten kan dragen. Daarom voorziet onze strategie in een koppelformule. Wie eerst zonnepanelen installeert, hoeft daar niet meteen een warmtepomp op aan te sluiten. Als een gezin daar pas drie jaar later een budget voor heeft, zal dat naadloos op elkaar kunnen worden afgestemd in ons One Base-ecosysteem. Het totaalplaatje kan worden opgedeeld, zodat het voor iedereen haalbaar is. Je moet zo werken om mensen niet af te schrikken. Ik geloof dat de omslag naar duurzame energie zo traag gaat, omdat gezinnen het gevoel hebben dat alles ineens moet gebeuren.”

Waarom denkt u dat?

LEROY. “Een woning kopen is duur. Door de strengere financieringsvoorwaarden moet je al een serieus kapitaal hebben. Als mensen onvoldoende financiële middelen hebben, doen ze een bijkomende investering niet. Nu heerst het alles-of-nietsgevoel bij een renovatie. De overheden moeten duidelijker uitleggen dat duurzame energie een én-énverhaal is.

“Viessmann speelt daarop in met een gamma van kleinere warmtepompen die heel makkelijk kunnen worden aangesloten op de bestaande infrastructuur tijdens een renovatie. Ze werken op een hoge temperatuur, waarbij ze in tegenstelling tot de klassieke warmtepompen weinig rendementsverlies hebben. Ze worden ook heel bewust compact geproduceerd, zodat er geen grote breekwerken aan te pas komen. Als je ziet waar sommige gezinnen momenteel hun gasketel hebben hangen, weggedoken in een kleine hoek, dan kan je niet verwachten dat ze daar opeens een toestel hangen dat drie keer groter is.”

U mikt vooral op laaghangend fruit?

LEROY. “Het is een eerste stap om mensen te overtuigen. Waarom zou je een oude gasketel vervangen door een nieuwe als er in hetzelfde formaat een duurzaam alternatief bestaat?”

Omdat het weer een grote investering is?

LEROY. “Niet noodzakelijk. Over de levensduur van die toestellen gerekend, zal je op het einde van de rit goedkoper uitkomen met een warmtepomp, omdat de energiefactuur omlaaggaat. Wie wil dat niet in deze tijden? Maar ik ben de eerste om toe te geven dat die berekening onvoldoende tot bij het brede publiek geraakt.”

U zei dat u de komende tien jaar meer vernieuwing verwacht. De hoge gasprijzen doen mensen nadenken over hun energieverbruik. Is dit het momentum voor groene energie?

LEROY. “Er is alleszins meer oog voor de problematiek. Is het klimaat de beweegreden? Dat betwijfel ik. Ik hoor in mijn omgeving regelmatig mensen die een warmtepomp geïnstalleerd hebben en denken dat ze daarmee hun deel hebben gedaan. Dat is een misvatting. Ze zorgen er wel voor dat hun energieverbruik vermindert en dat de energie die ze verbruiken milieuvriendelijker kan zijn en dus een lagere CO2-uitstoot zal hebben, maar die is niet nul. Mensen kiezen op het einde van de rit voor hun portemonnee. Dat groene alternatieven de oplossing blijken te zijn om de klimaatdoelstellingen te halen, is mooi meegenomen.”

Ligt de bal dan in het kamp van de overheid?

LEROY. “Er is eindelijk oog voor het klimaat, dat is goed. Maar het mag ambitieuzer. Men kijkt niet verder dan vijf jaar. De uitdagingen liggen juist over tien, vijftien, twintig jaar. Ik verwacht veel van het capaciteitstarief. Als mensen belast worden op het moment dat ze energie gebruiken, om te voorkomen dat het net overbelast wordt, zullen ze ook beter nadenken over hun verbruik. Die gedragswijziging botst op weerstand, maar het is wel het juiste pad.”

De ambities zijn duidelijk. Doet uw bedrijf ook zelf iets om zijn CO2-uitstoot te verminderen?

LEROY. “We hebben onze eigen Efficiency Plus-programma’s om onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden. Max Viessmann heeft op de COP26 in Glasgow ook het charter ondertekend om als bedrijf klimaatneutraal te worden. In elk van onze gebouwen in België hebben we een warmtepomp die instaat voor de verwarming. Daarnaast werken we naar een volledige recyclagecyclus van onze onderdelen. Het hoofdkantoor verwacht van elke vestiging een gedetailleerd overzicht van de maatregelen die genomen worden om zo klimaatneutraal mogelijk te werken. In het Belgische plan staat bijvoorbeeld dat we in onze opleidingscentra niet meer met olie werken. Installateurs zullen voor een opleiding dus altijd naar een bedrijf moeten gaan waar die wel nog gebruikt wordt om bijgeschoold te worden en zo een brander te kunnen

afstellen. Het is belangrijk om als organisatie een duidelijke grens aan te geven over de toekomst van fossiele brandstoffen. Bij ons is die heel duidelijk: we spelen een voortrekkersrol in de energietransitie.”

Viessmann heeft een fabriek in Rusland en een fabriek en een verkoopfiliaal in Oekraïne. Hoe heeft het bedrijf gereageerd op de oorlog daar?

LEROY. “De productie in de fabriek in Rusland is stilgelegd. Vrachtwagens die met wisselstukken onderweg waren, moesten meteen rechtsomkeer maken. Ik denk dat we een van de eerste bedrijven waren die zo’n harde, kordate aanpak hanteerden.

“Ons magazijn in de Oekraïense hoofdstad Kiev was een van de eerste gebouwen dat gebombardeerd werd. Het werd volledig verwoest, maar was een week eerder gelukkig al ontruimd. Er is heel veel solidariteit voor onze Oekraïense collega’s. Het bedrijf heeft al 1 miljoen euro uitgetrokken voor de wederopbouw van het land. Elke euro die een werknemer inzamelt, zal Viessmann verdubbelen. De werknemers hebben ook allemaal drie maanden loon gekregen om te kunnen overleven. Daarnaast heeft het bedrijf geholpen om de families het land te helpen ontvluchten en zich te vestigen in veiligere oorden. Elke nationale afdeling heeft meegedacht aan de oplossing.”