Biotechbedrijf Univercells strijdt tegen dure geneesmiddelen: ‘Er is plaats voor een ander type vaccinbedrijf’

100 miljoen euro ophalen, drie dochterondernemingen uit de grond stampen en misschien naar de beurs trekken. In deze crisistijden trekt het in bioprocessing gespecialiseerde Univercells op alle fronten ten strijde. Bovendien hoopt het Waalse bedrijf vaccins tegen covid-19 te produceren.

Sinds het in 2013 werd opgericht door Hugues Bultot en José Castillo, heeft het Waalse biotechbedrijf Univercells zich altijd vrij discreet opgesteld. Daar kwam aan het begin van 2019 verandering in. Toen stelde de onderneming haar nieuwe platform NevoLine voor, dat mee werd gefinancierd door de Bill & Melinda Gates Foundation. NevoLine is een mobiele miniatuurfabriek die elk jaar tot 50 miljoen dosissen van het trivalente geïnactiveerde poliovaccin kan produceren, voor nog geen 30 cent per dosis. Het biotechbedrijf uit Charleroi wil een speler in het segment van de generieke vaccins worden, een business die de farmaceutische sector niet winstgevend acht. Univercells is ervan overtuigd dat die wel rendabel kan zijn door innovatieve productiemethodes uit te kienen, waarmee de kosten kunnen worden gedrukt.

“Sinds de oprichting van Univercells streven wij ernaar een globale impact te hebben op de toegang tot heel dure geneesmiddelen – ik denk aan antilichamen – en tot vaccins waarvan er onvoldoende zijn”, zegt José Castillo, de CTO van Univercells. “Aanvankelijk was het niet de bedoeling vaccins te produceren, wel om technologie te ontwikkelen om dat mogelijk te maken.” De voorbije twee jaar heeft het biotechbedrijf zijn missie evenwel bijgesteld. “Gezien de markt en de behoeften, hebben wij besloten ook vaccins te produceren”, zegt Castillo. Daarvoor heeft Univercells begin dit jaar in Jumet de logistieke site van Softimat gekocht, het bedrijf dat de vastgoedportefeuille van het vroegere Systemat heeft overgeërfd. Univercells wil op die locatie vaccins produceren tegen een lage kostprijs.

Univercells ziet zich niet als een gewoon biotechbedrijf dat een bepaalde molecule, een virale vector of een cel ontwikkelt. “Wij zijn niet de ontwikkelaar van welk vaccin of welke therapie dan ook”, verduidelijkt José Castillo. “Wij focussen op de techniek om die te maken – het bioproces – en nu dus ook op de productie. Wij zijn van mening dat er op de markt plaats is voor een ander type vaccinbedrijf. Er zijn veel andere vaccinproducenten, maar wij positioneren ons anders. Wij baseren ons op innovatieve productiemethodes, die wij willen gebruiken om zelf een heel beperkt aantal vaccins te produceren. Het is onze ambitie die technologie over te dragen aan andere bedrijven, zodat die lokaal de productie op zich kunnen nemen.”

Partnerschappen tot stand brengen

Univercells besliste bij het begin van de pandemie zich in de wedren naar een vaccin tegen covid-19 te storten. “Wij wilden bijdragen aan een oplossing”, legt José Castillo uit. “We zijn meteen keihard aan het werk gegaan om partnerschappen tot stand te brengen. In een heel korte tijd zijn er contacten gelegd tussen Univercells en tientallen ondernemingen die vaccins ontwikkelen met behulp van nieuwe technologieën.” Het eerste partnerschap werd aangekondigd in de lente. Het werd een triumviraat met het Italiaanse biotechbedrijf ReiThera en de Duitse kmo Leukocare, die gespecialiseerd is in technologie om vaccins en behandelingen te formuleren.

Het biologische materiaal van ReiThera – cellen en virussen – werd al overgebracht naar de laboratoria van Univercells in Nijvel. Er zijn teams bezig de productiemethode op grote schaal te ontwikkelen, om die methode te kunnen overbrengen naar de nieuwe fabriek in Jumet. “Het vaccin van ReiThera zit sinds augustus in een klinische fase I-studie in Italië”, zegt Joé Castillo. “Als de resultaten veelbelovend zijn, is het de bedoeling al in januari te starten met de fases II en III.” Univercells onderhandelt met vijf andere potentiële partners om nog twee andere deals rond te krijgen, onder meer met het Vlaamse biotechbedrijf Ziphius Therapeutics.

Een maand geleden kreeg Univercells 1,2 miljoen euro extra steun van het Waals Gewest, een subsidie waarmee het drie kandidaat-vaccins tegen covid-19 kan testen op muizen. De vaccins zijn ontwikkeld door het Amerikaanse biotechbedrijf Dyadic en het Franse Synthelis. “Anders dan bij het partnerschap met ReiThera en Leukocare zullen wij de tests op muizen uitvoeren”, zegt José Castillo. “Stellen we vast dat het immuunsysteem van de muizen reageert op het vaccin, dan willen we in een ruimer partnerschap stappen voor de ontwikkeling en de opschaling van een productiemethode die op de technologie van die partners is gebaseerd.”

De beurs is een optie

Om enkele dochterondernemingen op te richten (zie kader Drie dochterbedrijven in 2020) haalde Univercells dit jaar tijdens een kapitaalronde 100 miljoen euro op, een recordbedrag voor de Waalse biotechsector. In februari kwam het Amerikaanse investeringsfonds KKR met 50 miljoen over de brug voor de oprichting van Univercells Technology en onlangs pompten diverse Belgische en buitenlandse investeerders, die pas in het kapitaal van het biotechbedrijf zijn gestapt, er nog eens 50 miljoen in. Een van hen is het Amerikaanse impactfonds Adjuvant Global Health Technology Fund, dat 15 miljoen op tafel legde.

Het biotechbedrijf zou een notering op de Amerikaanse Nasdaq overwegen en tegelijk misschien ook een op Euronext. “Een beursgang is geen doel op zich”, zegt José Castillo. “Die moet worden geschraagd door een strategische groeidoelstelling, maar het is een van de denksporen om onze toekomstige groei te financieren.” Met het geld dat Univercells tot nu heeft opgehaald – waaronder ook een lening van de Europese Investeringsbank – zit het bedrijf gebeiteld om zijn productiesite in Jumet op te zetten, en Exothera en Univercells Vaccines te laten groeien.