Bernard Delvaux (CEO Etex) over de bouwmarkt in Europa: ‘De vraag naar huisvesting is enorm. En toch zakken de cijfers van nieuwbouw en renovatie’

De bouwmarkt sputtert al enkele jaren, na de wilde groei tijdens de pandemie. De Belgische producent van lichtgewicht bouwmaterialen Etex is de thermometer van de sector. “Wellicht is het dieptepunt bereikt. In het algemeen verwacht ik dat de volumes weer zullen groeien in de tweede jaarhelft. En 2026 moet duidelijk beter worden”, zegt CEO Bernard Delvaux.

Glunderend wandelt John Sinfield door zijn gloednieuwe fabriek in Bristol. De directeur Verenigd Koninkrijk en Ierland van de bouwmaterialengroep Etex is trots op het staaltje hoogtechnologisch vernuft. De modernste fabriek van Europa produceert bijna volautomatisch gipsplaten voor de lokale markt. De fabriek in Bristol kan daarmee eindelijk zelf de volledige markt beleveren. Voordien werd ruim een derde van de verkochte gipsplaten nog ingevoerd.

Met een prijskaartje van 200 miljoen euro is het de duurste investering van de Belgische wereldspeler in lichtgewicht bouwmaterialen (zie kader: Etex in het kort). De Belgische CEO en captain of industry Bernard Delvaux (59) is er sinds 2021 CEO. De Waalse manager bekleedde voordien topfuncties bij onder meer Belgacom, bpost en Sonaca. Hij blijft geloven in het potentieel van de bouw op lange termijn, ondanks enkele moeilijke jaren.

De energiekosten en de intrestvoeten zijn hoog, de grondstoffen zijn duur, er is personeelsschaarste, en vooral een tekort aan bouwvakkers. Tegelijk blijft de vraag naar bouwmaterialen hoog. Kruipt de bouw nog altijd niet uit het dal na de recordjaren tijdens de pandemie?

BERNARD DELVAUX. “Ja en nee. 2023 was een recordjaar voor Etex. In 2024 hebben we nog eens bijna hetzelfde resultaat gehaald, ondanks de sterke daling van de verkoopvolumes van onze bouwmaterialen. Het bewijst hoe solide Etex ervoor staat. Maar het klopt: 2024 was een moeilijk en ingewikkeld jaar. Het bleef een heel jaar vechten: kosten besparen, klanten aan je binden met goede oplossingen.”

U bent optimistischer voor 2025.

DELVAUX. “Zeer lichtjes. Wellicht is het dieptepunt bereikt. Toch wat de volumeverkoop betreft. In Europa halen we volumes die in decennia niet meer zo laag zijn geweest. Dat is niet alleen bij ons het geval, het is de algemene markt. Je merkt het aan alle cijfers: de notariële aktes, de aankoop van bouwgronden, het aantal hypothecaire leningen. In Duitsland en Frankrijk zie je een daling van 30 procent. In die twee landen zou de markt ook in 2025 nog verder kunnen zakken. Het zal ook afhangen van het vertrouwen dat de overheden kunnen creëren in die landen. Investeren in een huis hangt veel samen met vertrouwen hebben in de toekomst. Wie geen vertrouwen heeft, wacht af.”

Gaat Duitsland de goede richting uit met de aangekondigde stimuleringsmaatregelen van 500 miljard euro in infrastructuurwerken?

DELVAUX. “Hoeveel van die infrastructuur naar de bouw zal gaan, is nog onduidelijk. De afscheidnemende bondskanselier Olaf Scholz heeft ook veel aangekondigd. Maar uiteindelijk werd dat weinig tastbaar door de blijvende klemtoon op een sluitende overheidsbegroting. De nieuwe bondskanselier Friedrich Merz laat dat nu toch wat varen. We moeten nog zien. Ik ga er hoe dan ook van uit dat de bodem nog niet bereikt is in Duitsland en Frankrijk.”

U was de voorbije jaren herhaaldelijk sceptisch over Duitsland. Ook over de hoog aangeschreven Duitse werkethiek.

DELVAUX. “Duitsland is, net zoals Frankrijk, een van die grote Europese landen die decennialang tot de beste in de wereld behoorden. Het idee dat je de beste van de wereld bent, leidt onvermijdelijk tot zelfgenoegzaamheid. Dan wordt veranderen van gedrag erg moeilijk. Zeker als andere landen die boodschap komen brengen.”

Wordt u in Duitsland scheef bekeken als die kleine Belg die lessen komt geven?

DELVAUX. “Nee, dat is het niet. Ik ben uiteraard een kleine Belg. Maar dat ben ik ook in eigen land, net zo goed als in Frankrijk. Het is een cultureel gegeven. Je merkt dat heel sterk in België. We zitten in onze gouden kooi en onze routine. Routine creëert veiligheid, maar is ook heel gevaarlijk.”

In welke landen ziet u wel al tekenen van herstel?

DELVAUX. “Het zal langzaam gaan. We gaan niet plots weer de mooie cijfers van 2022 halen. Engeland veert op. Spanje en Italië doen het goed. In Polen ging de markt zwaar achteruit in 2022. Vandaag is het land klaar voor een heropleving in 2025. In Australië halen we al drie jaar heel goede resultaten. Algemeen verwacht ik dat de volumes weer in stijgende lijn zullen gaan in de tweede jaarhelft. En 2026 moet duidelijk beter worden. Maar kun je in het huidige onzekere geopolitieke klimaat nog prognoses maken?”

Op lange termijn blijft u optimistisch voor de bouwmarkt?

DELVAUX. “Absoluut. Er is een grote vraag naar nieuwe woningen en renovatie. De Europese Commissie heeft voor de eerste keer een Eurocommissaris voor Huisvesting aangesteld, de Deen Dag Jorgensen. Tot nu heeft die nog niet veel van zich laten horen, maar de Europese Commissie geeft met die functie wel een belangrijk signaal. En een van de doelstellingen van de Britse regering is de bouw van anderhalf miljoen nieuwe woningen tijdens deze legislatuur.”

Uw landendirecteur John Sinfield vindt dat cijfer bijzonder ambitieus.

DELVAUX. “Gelukkig heeft die regering zulke ambities. De vraag naar huisvesting is enorm. Te veel woningen zijn te klein, niet kwalitatief, slecht geïsoleerd en daarmee een ramp voor het milieu. Huisvesting veroorzaakt 30 procent van de CO2 uitstoot in de Europese Unie. Terwijl goede huisvesting een project is dat alle politieke partijen moet kunnen bekoren. Het is goed voor sociaaldemocraten, want iedereen wil een comfortabele woonst. Liberalen kunnen zich vinden in de ondersteuning van de lokale economie met lokale vakmensen, technici en bouwbedrijven, en lokale producenten zoals Etex. Ook de groenen zijn er blij mee, want de CO2-uitstoot daalt door renovatie en nieuwbouw. Alle politieke partijen winnen ermee. En toch zakken de cijfers van nieuwbouw en renovatie.”

Waarom kan het niet als iedereen wint?

DELVAUX. “Omdat de oplossing niet eenvoudig is. Je hebt een hele batterij aan maatregelen nodig. Je kunt niet met subsidies blijven gooien. Het Brussels Gewest heeft de subsidiekraan dichtgedraaid door gebrek aan geld. Het Waals Gewest heeft de subsidies afgebouwd. De overheden hoeven niet alles te betalen, maar moeten vooral ondersteunen. Andere financiële technieken zijn nodig, zoals bankleningen met een staatswaarborg. De regelgeving rond bouwvergunningen moet eenvoudiger. De procedures duren te lang en zijn te ingewikkeld. Ook het bouwen zelf moet technisch eenvoudiger kunnen.”

Mikt Etex ook daarom sterk op modulaire prefabbouw, die wordt gemaakt in fabrieken?

DELVAUX. “Prefab is slechts een deel van de oplossing, en vooral bedoeld voor nieuwe woningen. In België is het marktaandeel heel klein – niet eens 1 procent. Enkel in Engeland en Ierland is prefab belangrijk, met 15 tot 20 procent van de markt. Want prefab is heel goed voor bepaalde bouwtypes, zoals studentenwoningen, woon-zorgcentra of gebouwen van drie verdiepingen met honderd woningen. Als je die één keer gebouwd hebt, kun je ze gemakkelijk opnieuw maken, want je hebt de productietechniek onder de knie. Vergelijk het met de autoassemblage. Het werkt veel efficiënter.

“Prefab is vooral goedkoper dan klassieke nieuwbouw. Daar krijg je bijna altijd onvoorziene extra kosten. De werf start met vertraging, want het regent of het vriest. De bouwvakkers hebben een achterstand op een andere werf. Het werk duurt langer dan voorzien, want een onderaannemer komt niet op tijd. Dat zijn allemaal extra kosten. In Engeland weten ze al langer dat prefab dat soort verrassingen uitsluit. We hebben er een heel belangrijke klant, de vastgoedontwikkelaar McCarthy Stone. Dat zijn geen dagdromers, want de eigenaars zijn gehaaide investeringsfondsen. McCarthy Stone doet vijftig vastgoedprojecten per jaar. We zijn gestart met één project. Dat liep lekker, er volgden nog eens drie, het jaar erna zes. En dit jaar bouwen we al vijftien projecten. Wij doen dus bijna een derde van hun bouwprojecten per jaar.”

Prefab is ook een oplossing voor de schaarste aan bouwvakkers in Europa?

DELVAUX. “Mensen vinden voor de bouwwerf blijft een groot probleem. Het is koud, het regent, het vriest. In heel Europa is er een tekort aan personeel. Maar met een bouwwerf waar het werk in enkele dagen voorbij is, en die minder mankracht vergt, zal je veel sneller de geschikte mensen vinden. Bovendien kan je de bouwpanelen maken in een fabriek. Daar is het warm en veilig – veiligheid is cruciaal in de bouw. Voor die banen vind je makkelijker werknemers. Het vergt geen bijzondere vaardigheden, want het is vrij klassieke assemblage.”